საერთაშორისო სავალუტო ბაზარი კრიზისამდელ პერიოდს ვერ დაუბრუნდა

აკაკი როგავა

სტატისტიკური მონაცემები მოწმობენ, რომ საერთაშორისო სავალუტო ბაზარი, ცენტრალ-ური ბანკების მასშტაბური ინტერვენციების მიუხედავად, 2008-2009 კრიზისამდელ პერიოდს ბოლომდე ვერ დაუბრუნდა. 2008 წლის სექტემბერში Lehman Brothers-ის გაკოტრებამდე სავალუტო ოპერაციების მოცულობა, საშუალოდ, დღეში 4.5 ტრილიონ დოლარს აღწევდა. ეს მაჩვენებელი 2009 წელს დღეში, საშუალოდ, 3 ტრილიონ დოლარამდე დაეცა. 2009 წლის მეორე ნახევრიდან საერთაშორისო სავალუტო აქტივობამ ზრდა დაიწყო და 2010 წლის აპრილში დღეში 4 ტრილიონ დოლარამდე გაიზარდა, ხოლო კრიზისამდე დონეს 2011 წლის სექტემბერში მიაღწია და 5 ტრილიონი დოლარი შეადგინა. მაგრამ შემდეგ ბაზრის მონაწილეების აქტიურობა კვლავ დაქვეითდა: ოქტომბერში ოპერაციების მოცულობამ დღეში 4.7 ტრილიონი დოლარი შეადგინა, ხოლო 2012 წლის დასაწყისში უკვე მნიშვნელოვნად შემცირდა – 4.24 ტრილიონ დოლარამდე იანავარსა და 4.68 ტრილიონ დოლარამდე თებერვალში.

ექსპერტთა შეფასებით, ბაზარს კრიზისამდელი დონის აღდგენაში, ძირითადად, ცენტრალური ბანკების ინტერვენციები დაეხმარა. მაგალითისათვის, იაპონიის ცენტრალურმა ბანკმა თანხები მიწისძვრისა და 2011 წლის მარტში ქიმიური კატასტროფის შედეგების ლიკვიდაციისთვის გამოყო. შვეიცარიის ცენტრალურმა ბანკმა სექტემბერში ფრანკის გაცვლითი კურსის დაბალ დონეზე შენარჩუნება უზრუნველყო. ამიტომაც გასაკვირი იქნებოდა, გარიგებების მოცულობა რომ არ გაზრდილიყო, თუ გავითვალისწინებთ, თუ რა რაოდენობის თანხა მოხვდა ფინანსურ ბაზრებზე, ცენტრა-ლური ბანკების მიერ გამოყოფილი. მსოფლიოს ცენტრალური ბანკები აქტიურად ბეჭდავენ ფულს, სულ უფრო და უფრო მეტი ფულის მასა გამოდის სავალუტო ბაზარზე. შესაბამისად, სავალუტო ოპერაციების ბრუნვა იზრდება. რაც შეეხება კაპტალის ბაზარს – ოფიციალური მონაცემებით, მსოფლიოს ფინანსური კაპიტალი დღეისათვის 116.6 ტრილიონი დოლარია და ეს რაოდენობა უტოლდება 2007 წლის მაჩვენებელს.

ჩინური იუანი გამყარებას იწყებს?!
ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი სიახლე, რომელიც სავალუტო ბაზრებს უკავშირდება, ჩინეთი და ჩინური ვალუტაა.
ჩინეთი ბიზნეს გარემოს ლიბერალიზაციას იწყებს. ჩინეთის მთავრობის თავმჯდომარე ვენ ძიბაომ რამდენიმე კვირის წინ განაცხადა: “მსხვილი სახელმწიფო ბანკები მონოპოლიას წარმოადგენენ, რომელიც უნდა დაინგრეს”. მისი თქმით, სახელმწიფოსაგან კონტროლირებადი საბანკო სისტემა უნდა შეიცვალოს, დღეს ჩინური ბანკები ძალზე იო-ლად იღებენ მოგებას, რადგან მსხვილი ბანკების მცირე რაოდენობას მონოპოლია აქვს. სიტუაციის შესაცვლელად ჩინეთის მთავრობა აპირებს ფინანსურ სექტორში უცხოური კაპიტალის შედინებას მწვანე შუქი აუნთოს. საბანკო სექტორის რეფორმირების შესახებ ჩინეთის მთავრობის თავმჯდომარის მიერ გაკეთებული ეს განცხადება ეკონომიკის განვი-თარების ახალი მოდელის შექმნის ერთ-ერთი ნაწილია. ცვლილებების გატარების შესახებ გადაწყვეტილება ჩინეთში მას შემდეგ მიიღეს, რაც ქვეყნის ეკონომიკა კარგა ხნის მანძილზე მაღალი ტემპით იზრდებოდა, მაგრამ 2011 წელს ზრდის მაჩვენებელი 9,2%-მდე შემცირდა, წელს კი, როგორც ვარაუდობენ, 7,5% იქნება.
ძიბაოს განცხადება ქვეყნის კაპიტალის ბაზარზე უცხოელი ინვისტორების დაშვების ლიბერალიზაციას ნიშნავს. რაც იმას მაჩვენებელია, რომ მოხდება უცხოური სახსრების მეტი მოცულობით მოზიდვა, შემცირდება კაპიტალის მოძრაობაზე მკაცრი კონტროლი და სტიმული მიეცემა იუანის ინტერნაციონალიზაციას. როგორც ჩინეთის ფასიანი ქაღალდების ბაზრის მარეგულირებელი კომისიის წარმომადგენელმა განაცხადა, ამიერიდან უცხოურ კვალიფიციურ ფინანსურ ინსტიტუტს ჩინეთის კაპიტალის ბაზარზე 80 მილიარდი დოლარის დაბანდება შეეძლება. აქამდე ლიმიტი 30 მილიარდი დოლარი იყო. ამგვარად, უცხოელ ინვესტორებს საშუალება ექნებათ უფრო მნიშვნელოვანი როლი შეასრულონ იუანის გაცვლითი კურსის ფორმირებაში.
უკვე წლებია მთელი მსოფლიო, განსაკუთრებით კი აშშ და ევროპა ჩინეთისაგან იუანის ხელოვნური გაუფასურების პლიტიკის შეცვლას ითხოვენ. როცა 1996 წელს ჩინეთმა იუანი მიმდინარე ოპერაციების ანგარიშზე კონვერტირებულად აქცია, იქვე აღინიშნა, რომ 10 წლის შემდეგ კაპიტალის მოძრაობის ლიბერალიზაცია განხორციელდებოდა. მაგრამ ეს დღემდე არ მომხარა, რადგან პეკინს სურდა იუანის კურსი ეკონტროლებინა და თავისი ფინანსური სისტემა გარე შოკისაგან დაეცვა. გარდა ამისა, მსგავსი პოლიტიკით, ჩინეთმა გიგანტური სავალუტო რეზერვების დაგროვება და ფინანსური დისბალანსის ფორმირება მოახდინა.
უკვე დიდი ხანია ყბადადებული თემაა ჩინური იუანის ხელოვნური გაუფასურება, რაც ჩინურ ექსპორტზე ფასებს აგდებს და ჩინურ საქონელს არანორმალურად კონკურენტუნარიანს ხდის. ჩინური იუანი ამერიკულ აშშ დოლარზეა მიბმული და მის ღირებულებას ჩინეთის მთავრობა სხვადასხვა მეთოდებით განსაზღვრავს. ჩინელთა პოზიცია ბოლო წლების განმავლობაში შეუვალი იყო – თუ იუანის კურსი გამყარდება, ჩინური ექსპორტი სახარბიელო კონკურენტუნარიანობას დაკარგავს, ჩინური საექსპორტო ინდუსტრია დაზარალდება და უამრავი ჩინელი უმუშევარი დარჩება. დასავლეთის ანალიტიკოსთა დიდი ნაწილი ამტკიცებს, რომ ჩინური ვალუტის კურსი 40 პროცენტით არის დაწეული.
რას ნიშნავს სუსტი იუანი მსოფლიო ეკონომიკისთვის? ამერიკის შეერთებული შტატების კონგრესის მიერ ჩატარებული კვლევის თანახმად, რომელიც 2011 წლის ბოლოს გამოქვეყნდა, ჩინურმა იუანმა, შესაძლოა, უახლოესი ათი წლის განმავლობაში ამერიკული დოლარი შეავიწროვოს. ჩინეთ-ამერიკის ეკონომიკური ურთიერთობების კომისიის წლიურ მოხსენებაში ნათქვამია, რომ ჩინეთმა საკუთარი ვალუტის საერთაშორისო გამოყენების სტიმულირება მოახდინა და უკვე ფანტასტიკა არ არის იმის შესაძლებლობა, რომ იუანი მომავალი ათწლეულის განმავლობაში დოლარის მეტოქე გახდება. აშშ-ისა და ჩინეთის ეკონომიკური უსაფრთხოების შეფასების კომისიის მოხსენებაში კი აღნიშნულია, რომ ჩინეთი წარმატებით აფართოებს იუანის გამოყენებას საერთაშორისო ანგარიშსწორებაში და ორმხრივ შეთანხმებებს დებს უცხოეთის პარტნიორებთან და ფინანსურ ცენტრებთან.
ჩინეთის ეკონომიკური ზრდა ბოლო 20 წლის მანძილზე იაფმა სამუშაო ძალამ და წარმოების საექსპორტო ორიენტაციამ გამოიწვია. სტატისტიკა გვიჩვენებს თუ როგორ სტაბილურად მზარდია ჩინური ექსპორტი ისეთ დიდ ბაზრებზე, როგორიცაა აშშ და ევროპა. ამ ქვეყანამ საგარეო ვაჭრობაში წლიდან წლამდე უზარმაზარი პროფიციტი დააგროვა. თავდაპირველად, ათეულობით, ხოლო 2000-იანი წლების მეორე ნახევარში ასობით მილიარდი დოლარი. იუანისათვის გამყარების საშუალება რომ მიეცათ, საგარეო ვაჭრობის პროფიციტი ჯერ შემცირდებოდა, ხოლო შემდეგ კი საერთოდ გაქრებოდა. ჩინეთი კი ჭარბი რაოდენობით დოლარების დაგროვებას ვერ შეძლებდა.
იმის გამო, რომ იუანის კურსი არ მყარდება, გაჩნდა უზარმაზარი პრობლემა, რასაც “ჭარბი დოლარების” არსებობა ჰქვია. ასეთი ასტრონომიული თანხების “ამუშავება” კი მხოლოდ ამერიკის სახაზინო ვალდებულებების (თრეასურიეს) შესყიდვის გზით შეიძლება. ამ გზით ჩინელები ამერიკის უზარმაზარ საგარეო სავაჭრო დეფიციტს აფინანსებენ. ასეთი მასშტაბური მოთხოვნის გამო, ამერიკის გრძელვადიანმა სახაზინო ვალდებულებების შემოსავლიანობამ ამერიკის ფედერალური სარეზერვო სისტემის მიერ განაკვეთების გაზრ-დაზე რეაგირება 2005 წლიდან თითქმის შეწყვიტა და ძალიან დაბალ დონეზე რჩებოდა. ამერიკელთა მეორე პრეტენზია, რომელიც ჩინელების საწინააღმდეგოდ არის მიმართული, ის არის, რომ ზედმეტად იაფმა იუანმა ამერიკული საქონელი ჩინურთან შედარებით, თვით ამერიკის შიდა ბაზარზეც კი არაკონკურენტუნარიანი გახადა.
მსოფლიო ამ სიტუაციის შეცვლის მოლოდინშია. ფინანსური სფეროს ლიბერალიზაციის გარდა კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი სიახლე, რომელიც იუანის გაცვლითი კურსის ფორმირებაზე დიდ ზეგავლენას მოახდენს იუანისა და აშშ დოლარის გავცლითი კურსის პოლიტიკას უკავშირდება. როგორც ჩინეთის სახალხო ბანკის წარმომადგენლებმა განაცხადეს, იუანის კურსს 2012 წლის 16 აპრილიდან საშუალებას მისცემენ გაუფასურდეს ან გამყარდეს დოლართან მიმართებაში დღეში საშუალოდ 1%-ით. ადრე ეს ლიმიტი 0.5% იყო.
რატომ გადაწყვიტა ჩინეთმა მაინცდამაინც ახლა დათმობაზე წასვლა? პეკინის ეს ნაბიჯები შეიძლება შეფასდეს, როგორც თავდაცვის საშუალება იმ კრიტიკისგან, რომელიც ჩინეთის მონეტარული პოლიტიკის მიმართ ბოლო წლებში განუწყვეტლივ ისმის. გარდა ამისა, ჩინეთის მთავრობას სურს, რომ ჩაანაცვლოს აშშ დოლარი, როგორც სარეზერვო ვალუტა, ამისათვის კი აუცილებელია ინვესტორებს იუანით ვაჭრობის მეტი თავისუფლება მისცენ. მარტში მთავრობამ უფლება მისცა კომპანიებს ჩინეთის გარეთ იმპორტ-ექსპორტის ოპერაციები იუანით განეხორციელებინათ, რა თქმა უნდა, ეს იუანის წილს საერთაშორისო ვაჭრობაში გაზრდის.
თუმცა ექსპერტები იმასაც აღნიშნავენ, რომ პეკინმა ვოლატურობის ზღვარი მაშინ ასწია, როდესაც მსოფლიოში ეკონომიკური პირობები არ წინასწარმეტყველებენ იუანის კურსის მკვეთრ გამყარებას. ანუ ვოლატურობის პროცენტის ზედა ზღვარის ზრდა არ ნიშნავს იმას, რომ უახლოეს მომავალში იუანი აუცილებლად გამყარდება. თანაც ამ ნაბიჯს მკვეთრი ეფექტი არ ექნება ინვესტორების ქცევაზე, ვინაიდან ფინანსური სამყარო დიდი ხანია ელოდება პეკინის ამ ნაბიჯს. ჩინეთის მთავრობას უკვე დიდი ხანია დეკლარირებული აქვს, რომ იუანი 2015 წლისათვის ნელ-ნელა უნდა გადავა ვალუტის სრული კონვერტაბელურობის სისტემაზე.
იუანის კურსი დოლართან მიმართებაში იანვრის შემდეგ მცირედით, მხოლოდ 0.14%-ით შეიცვალა. როგორც ჩინელი ექსპერტები ვარაუდობენ, მიმდინარე წელს პეკინი ყველანა-ირად შეეცდება იუანის დიდი რყევები თავიდან აიცილოს. საპროგნოზო მაჩვენებელი დაახლოებით 1.4 პროცენტიანი ცვლილებაა აშშ დოლარის მიმართ. ზოგიერთი ექსპერტი არ გამორიცხავს იუანის 0.5%-ის ფარგლებში გაუფასურებას.
ჩინეთის განვითარებისა და რეფორმების კომისიის სახელმწიფო საინფორმაციო ცენტრის ეკონომიკური პროგნოზის განყოფილების დირექტორმა, ფენ იანპინგმა 20 აპრილს განაცხადა, რომ მესამე კვარტლიდან ჩინური ეკონომიკის ზრდის უფრო მაღალი ტეპებია მოსალოდნელი, მეორე კვარტალში საშუალოდ – 8,2%, მესამე კვარტალში კი მაჩვენებელი 8,5%-მდე გაიზრდება. მისი შეფასებით, ჩინეთის ხელისუფლებას ჯერ კიდევ მყარად უჭირავს მაკრო ეკონომიკის კონტროლის ბერკეტები. მისი ვარაუდით, ჩინეთის მშპ 2012 წელს 8,5%-ით გაიზრდება, რაც შეეხება ინფლაციის საპროგნოზო მაჩვენებელს პირველ ნახევარში 3,6%, ხოლო წლის ბოლოსათვის 3,5% იქნება. ჩინელი ექსპერტების ოპტიმისტურ პროგნოზს მშპ-ის ზრდასთან დაკავშირებით მსოფლიოს ბანკის წარმომადგენლებიც იზიარებენ. ოპტიმისტური პროგნოზის მთავარი განმსაზღვრელი კი ჩინური ეკონომიკის სტაბილური ზრდის მაჩვენებელი, ინვესტიციების დიდი მოცულობა და მაღალი სამომხმარებლო აქტივობა, ასევე დანაზოგებისა და უცხოური რეზერვების დიდი მოცულობაა. ეკონომიკის ზრდის მიუხედავად, იანპინგი არ ელოდება იუანის კურ-სის დიდ რყევებს, რადგან მონეტარული პოლიტიკა კვლავ მკაცრი იქნება ჩინეთში.
ჯერჯერობით ამის საჭიროება არც არის. აპრილში ჩინეთის ეკონომიკური ზრდის ტემპების შენელებამ და ევროპის სავალე კრიზისმა გამოიწვია აშშ დოლარის გამყარება სხვა ძირითად ვალუტებთან შედარებით. გამოკვლევებმა აჩვენა, რომ მიმდინარე წლის პირველ კვარტალში კრიზისის პერიოდში ჩინეთში დაფიქსირდა ეკონომიკური ზრდის ყველაზე დაბალი 8.1%-იანი მაჩვენებელი, პროგნოზირებული 8.3%-ის ნაცვლად, რამაც იუანის მცირედით გაუფასურება გამოიწვია.
ჩინეთის ეკონომიკური პროგნოზის გამოქვეყნების პარალელურად, აზიური ვალუტების კურსებზე დიდი გავლენა მოახდინა ჩრდილოეთ კორეაში რაკეტის წარუმატებელმა გაშვებამ. მანამდე აზიური ბაზრები, მათ შორის, იაპონიის ფინანსური ბაზრებიც, სადაც ჩრდილოეთ კორეული რაკეტის ჩამოვარდნის დიდი საშიშროება იყო, ფრთხილობდნენ, რაც ვალუტების კურსებზე აისახებოდა. მაგრამ მას შემდეგ, რაც 13 აპრილს რაკეტის წარუმატებელი გაშვება განხორციელდა, აზიური ვალუტების კურსმა დაიწყო გამყარება აშშ დოლართან მიმართებაში. აშშ დოლარის კურსი ჩრდილოეთ კორეის მარცხის შემდეგ სამხრეთ კორეული ვონის მიმართ 1.141.70 ნიშნულიდან 1.135.40-მდე გაუფასურდა, ტაილანდური ტაი ბაზის მიმართ 30.79-დან 30.73-მდე შემცირდა, სინგაპურის დოლარის მიმართ 1.2557 ნიშნულიდან 1.2485-მდე შემცირდა, აშშ დოლარის კურსი ასევე შემცირდა ინდონეზიურ რუპიასთან მიმარტებაში 9.180-დან 9.175 ნიშნულამდე.
რაც შეეხება ევროს კურსს. აპრილის შუა რიცხვებში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მოვლენა ევროს გამყარება იყო აშშ დოლარის და იენის მიმართ. ეს გამოწვეული იყო იტალიის 3-წლიანი ბონდების საპროცენტო განაკვეთების თითქმის 1%-იანი ზრდით. ევროკავშირის სიდიდით მესამე ეკონომიკაში პოზიტიურმა ძვრებმა დადებითი გავლენა მოახდინა ინვესტორთა მოლოდინებზე. იტალიის ფასიანი ქაღალდებით ვაჭრობის ბრუნვამ თითქმის მაქსიმუმ ნიშნულს 5 მილიარდ ევროს მიაღწია. ინვესტორებს გაუჩნდათ მოლოდინი იმისა, რომ სწორი მონეტარული პოლიტიკის განხორციელების შემთხვევაში, ესპანეთი და იტალია მიაღწევენ ეკონომიკის ზრდის სასურველ ტემპებს. ინვესტორები ასევე დროებით დაამშვიდა ევროპის ცენტრალური ბანკის აღმასრულებელი საბჭოს წევრის ბენიტო ქოურის განცხადებამ, რომლის მიხედვითაც EჩB კვლავ განაგრძობს თავის “ბონდების შესყიდვის” პროგრამას, იმ რისკების შესამცირებლად, რომელიც დიდი დავალიანების მქონე სახელმწიფოების ფასიანი ქაღალდების შესყიდვას უკავშირედაბა. ფასიანი ქაღალდების ბაზარზე მომხდარმა ამ ცვლილებებმა 12 აპრილს გამოიწვია ევროს კურსის 0.5%-იანი ზრდა.
მაგრამ ექსპერტების შეფასებით, ეს უფრო იმ ინერტული მოლოდინების შემდგომი რეაქციით იყო გამოწვეული, რომელიც წინასააღდგომო არდადეგებს უკავშირდებოდა. ბევრი ექსპერტი აღნიშნავდა, რომ აღდგომების შემდეგ ევროს კურსი კვლავ ჩამოსცდებოდა 1.30 ნიშნულს, უფრო მეტიც, უახლოეს პერიოდში ექსპერტები ევროს 1.26 ნიშულამდე ვარდნას წინასწარმეტყველებენ. მართლაც, 17 აპრილისათვის, ევროს კურსი 2-თვიანი ნიშნულის ყველაზე დაბალ დონეს დაუბრინდა და 1.3000 მიაღწია. თუმცა, სავალუტო ბაზრებზე 11-12 აპრილს მომხდარმა ცვლილებებმა კიდევ ერთხელ გვიჩვენა, თუ რამხელა გავლნა აქვს ფასიანი ქაღალდების მომგებიანობასა და ევროპის ცენტრალური ბანკის წარმომადგენლების განცხადებებს ინვესტორებისათვის.
ევრო/დოლარის წყვილი
საერთაშორისო სავალუტო ბირჟების მიმომხილველები და ექსპერტები აღნიშნავენ, რომ ევრო/დოლარი იმდენად “ტრადიციული” წყვილია, მაშინაც კი, როდესაც ევროს კურსთან დაკავშირებით სერიოზული პრობლემები და დიდი გაურკვევლობაა, ეს წყვილი მაინც რჩება ტრეიდერების ფავორიტად. დღეს ევრო/დოლარის წყვილი ერთობლიობაში განიხილება და ნებისმიერი ფუნდამენტალურ-ტექნიკური ანალიზი გვიჩვენებს, რომ ამ ორი ვალუტიდან ერთ-ერთზე მომხდარი მნიშვნელოვანი ცვლილებები მყისიერად აისახება მეორე ვალუტის გაცვლით კურსსა და მასთან დაკავშირებულ ოპერაციებზეც.
ბაზრებზე მოვაჭრე ტრეიდერებმა ევრო/დოლარის წყვილთან დაკავშირებული ოპერაციების განხორციელებისას უნდა გაითვალისწინონ შემდეგი: ევროპის ცენტრალური ბანკისა და აშშ-ის ფედერალური სარეზერვო სისტემის საპროცენტო განაკვეთები; დოლარის გამყარება ევრო/დოლარის კურსს ამცირებს; ფედის ინტერვენციები, რომელიც მიზნად ისახავს დოლარის გაუფასურებას, ევრო/დოლარის წყვილის კურსს ზრდის.
აპრილის მეორე ნახევარში ევროს კურსი დოლართან მიმართებაში ყველაზე მცირე 1.30 ნიშნულზე დაფიქსირდა, მაქსიმუმი კი 1.32 იყო. ჯერჯერობით, მსხვილი ინვესტორები მოლოდინის პროცესში არიან – რა მოხდება ეროკავშირში და რამდენად შორს წავა ქვეყნების სავალე დეფიციტი? მართალია, საფრანგეთისა და ესპანეთის ფასიანი ქაღალდებით წარმატებული სავაჭრო სესიების შემდეგები, ევროს კურსზე დადებითად აისახა და გერმანიის ბიზნეს კლიმატიც მოულოდნელად გაუმჯობესდა, დადებითად განაწყო ინვესტორები, მაგრამ ეს მცირედი ცვლილებები ევროს კურსის გრძელვადიან ფორმირებაზე გავლენას ვერ მოახდენს, მიიჩნევენ ექსპერტები. მიუხედავად მცირედი პოზიტიური ძვრებისა, ევროპა და მისი ვალუტა მძიმე დღეშია.
თუმცა ევროს გამყარებაზე დადებითი გავლენა შეიძლება იქონიოს დიდი ოცეულის სამიტზე 21 აპრილს მიღებულმა გადაწყვეტილებამ. “დიდი ოციანი” (G20) საერთაშორისო სავალუტო ფონდში 430 მილიარდ დოლარზე მეტ თანხას შეიტანს. გამოქვეყნებული კომუნიკეს თანახმად, G20-ის ქვეყნები ამ ვალდებულებას საკუთარ თავზე იღებენ. რესურსები ერთი კონკრეტული მიზნისთვის არაა განკუთვნილი და მათზე ხელი ფონდის ყველა წევრს მიუწვდება.
ფონდის ხელმძღვანელის კრისტინ ლაგარდის განცხადებით, ზუსტი თანხა, რომელსაც თითოეული სახელმწიფო შეიტანს, ჯერჯერობით უცნობია. მანამდე ლაგარდმა აღნიშნა, რომ სავალუტო ფონდს დამატებითი დაფინანსება სჭირდება მინიმუმ 400 მილიარდი დოლარის ოდენობით. მისი თქმით, ეს თანხა აუცილებელია ევროზონის დავალიანების კრიზისთან წარმატებული ბრძოლის გარანტირებისთვის. ევროპის ქვეყნები და იაპონია სავალუტო ფონდს უკვე დაჰპირდნენ 320 მილიარდის გამოყოფას. კიდევ 100 მილიარდს ფონდი განვითარებადი ქვეყნებისგან, მათ შორის ბრაზილიისგან, რუსეთისგან, ინდოეთისა და ჩინეთისგან ელოდება.
ევროპაში მიმდინარე მოვლენების გარდა, აშშ დოლარის კურსზე აპრილის მიწურულს გავლენა იქონია აშშ-ის ზოგიერთი ახალი ეკონომიკური პარამეტრების გამოქვეყნებამ. დოლარის მცირედით გაუფასურებას ხელი შეუწყო იმ უმუშევართა რაოდენობ- ის მაჩვენებლის გამოცხადებამ, რომელთაც სოციალური დახმარებების შესახებ შეიტანეს განაცხადები. მათი რაოდენობა აშშ-ში 386000-ით გაიზრდა. სამუშაო სეზონის დაწყებასთან დაკავშირებით, ინვესტორები ვარაუდობდნენ, რომ ეს მაჩვენებელი 374 000-ზე მეტი არ იქნებოდა, ამიტომ გამოცხადებულმა მაჩვენებლებმა ისინი ცოტა არ იყოს შეაშფოთა. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ეკონომიკური პარამეტრი უძრავი ქონების გაყიდვების სტატისტიკაა. სახლების გაყიდვის მაჩვენებელი აშშ-ში მარტში 2.6%-მდე შემცირდა. მიუხედავად ამისა, მიმდინარე წლის პირველ ნახევარში დაფიქსირებული მაჩვენებელი მანც ყველაზე მაღალია ბოლო 5 წლის განმავლობაში. ამიტომ ამ მაჩვენებლის გაუარესება მხოლოდ მცირედით აისახა დოლარის კურსზე. მიუხედავად ამისა, ექსპეტები აშშ-ში სტაბილური ზრდის ტემპებს წინასწარმეტყველებენ.
რასაც ვერ ვიტყვით ევროპაზე. თუ აქამდე იტალიის ხელისუფლება დაბალანსებული ბიუჯეტის მიღწევას 2013 წლისათვის გეგმავდა, ეს გეგმა მინიმუმ 1 წელით გადავადდა. ეკონომიკის ზრდის სუსტი ტემპების გამო. მარიო მონტის მთავრობამ ბიუჯეტის შესრულების ახალი გეგმა გასულ კვირას დაამტკიცა. ამასთანავე, ესპანეთის საბანკო სისტემის პრობლემური სესხების რაოდენობა 8%-ით გაიზარდა და ბოლო 17 წლის განმავლობაში 1994 წლიდან ყველაზე უარყოფით ნიშნულს მიაღწია. გარდა ამისა, ევროკავშირს და ევროკავშირის სტაბილიზაციის ფონდს არანაირი გეგმა ესპანეთის ბანკების რეკაპიტალიზაციის არ აქვს. დღეს თამამად შეიძლება ითქვას, რომ მცირე გაჯანსაღების შემდეგ ესპანეთის ეკონომიკა ისევ რეცესიაშია. ქვეყანაში უმუშევრობის კიდევ უფრო ზრდაა მოსალოდნელი.
აპრილის მიწურულს, საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა გამოაქვეყნა ეკონომიკური ზრდის ახალი პროგნოზები, რომლის მიხედვითაც მთელ მსოფლიოში 2012 წელს მოსალოდნელია 3,5%-იანი, ხოლო 2013 წელს 4,1%-იანი ზრდა. წინა საპროგნოზო მაჩვენებელი შესაბამისად 3,3% და 4% იყო. გაიზრდა აშშ-ის ეკონომიკური ზრდის პროგნოზიც 2012 წელს 1.8-დან 2.1%-მდე, ხოლო 2013 წელს 2.2-დან 2,4%-მდე. ისეთ განვითარებულ ქვეყნებში, როგორიცაა აშშ, იაპონია, ევროზონა, დიდი ბრიტანეთი და კანადა, ნავარაუდევია საშუალოდ 1,4%-იანი ზრდა 2012 და 2%-იანი ზრდა 2013 წელს. განვითარებადი ქვეყნების ეკონომიკა (ჩინეთი, ინდოეთი) საშუალოდ 2012 წელს 5,7%-ით, ხოლო 2013 წელს 6%-ით გაიზრდება. ამ ყველა პროგნოზის პარალელურად ძალიან დაბალია ევროზონის განვითარების პროგნოზები. უფრო მეტიც, 2012 წელს ევროზონის ეკონომიკის 0.3%-ით შემცირებაა მოსალოდნელი, 2013 წელს კი ზრდა მხოლოდ 0,8% იქნება.
ამ ყველაფრის გათვალისწინებით, გასაკვირი არაა, რომ მიუხედავად იტალიის და ესპანეთის ფასიანი ქაღალდების მომგებიანობის ზრდისა, ექსპერტები მიიჩვენენ, რომ ევროსთვის დამაიმედებელი პროგნოზების გაკეთება ამ ეტაპზე შეუძლებელია. ევროს კურსზე დადებითი გავლენა მოახდინა აშშ-ის უმუშევრობის მაჩვენებლების გამოქვეყნებამ და ჩინეთის იმპორტის ზრდის ტემპების შემცირებამ, რაც დროებითი მოვლენა იყო.
რაც შეეხება ქართულ ლარსა და მის გაცვლით კურსს, საქართველოს ეროვნული ბანკის ანგარიშის მიხედვით, 2012 წლის თებერვალში საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა ერთი სავალუტო აუქციონი ჩაატარა და 15 მლნ აშშ დოლარი შეისყიდა. საანგარიშო პერიოდში ლარის ოფიციალური გაცვლითი კურსი აშშ დოლარის მიმართ 1.669-დან 1.6636-მდე შეიცვალა, ანუ გამყარდა 0.32%-ით. რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 1.66%-ით, ხოლო ნომინალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 1.52%-ით გაუფასურდა.
თებერვლის თვეში ბანკთაშორის სავალუტო ბაზარზე აშშ დოლარი/ლარის ვაჭრობის მთლიანმა ბრუნვამ (ეროვნული ბანკის ინტერვენციების გარეშე) 66.7 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა, რაც 2 მილიონი აშშ დოლარით (3%-ით) ნაკლებია წინა თვის ბრუნვაზე. იმავდროულად კომერციულ ბანკებს შორის დადებული გარიგებების რაოდენობა 11%-ით გაიზარდა.
თებერვალში ლარის გაცვლითი კურსი სტაბილურობით ხასიათდებოდა. მხოლოდ ერთხელ დაფიქსირდა ლარის მკვეთრი გამყარება, რის შედეგადაც გაიზარდა კურსზე სპეკულაციური ზეწოლის რისკები. აღნიშნულის საპასუხოდ ეროვნულმა ბანკმა განახორციელა სავალუტო ინტერვენცია და ბაზარზე 15 მლნ აშშ დოლარი შეისყიდა. თებერვალში სავალუტო ბაზრის კონცენტრაცია გაიზარდა. ბანკთაშორის სავალუტო გარიგებების მთლიანი თანხის 79% (წინა თვეში აღნიშნული მაჩვენებელი 73%-შეადგენდა) ქვეყანაში მოქმედი 19 ბანკიდან 5 ბანკზე მოდის. გარიგებების მხრივ ყველაზე აქტიურ 5 ბანკს ბაზრის 77% (წინა თვეში აღნიშნული მაჩვენებელი 76%-ს შეადგენდა) უჭირავს.
2012 წლის თებერვალში 2011 წლის თებერვალთან შედარებით ლარის რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 3.9%-ით, ხოლო ნომინალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 11%-ით გამყარდა. ეს კი იმის მანიშნებელია, რომ საქართველოს ძირითად სავაჭრო პარტნიორ ქვეყნებში უფრო მაღალი ინფლაცია ფიქსირდებოდა, ვიდრე საქართველოში. თებერვალში წლიური ინფლაცია საქართველოში დაფიქსირებულ – 2.1%-ზე მაღალი იყო სომხეთში 3%, თურქეთში 10.4%, აზერბაიჯანში 2.6%, რუსეთში 3.8%, უკრაინაში 3%, ევროზონაში 2.7%, აშშ-ში 2.9%. 2012 წლის თებერვალში 2010 წლის დეკემბერთან შედარებით, რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 6.5%-ით, ხოლო ნომინალური ეფექტური გაცვლითი კურსი 10.3%-ით გამყარდა.