კომპიუტერული ტექნოლოგიების ბიზნესის ახალი მომსახურება, კრიზისი და მეტამორფოზები

მარი წიკლაური

XX საუკუნის ბოლო ათწლეულს ეკონომიკური ბუმი აშშ-ში და იაპონიაში კომპიუტერული ტექნოლოგიების ბაზრის მოთხოვნების დაკმაყოფილებასთან იყო დაკავშირებული. დაიხვეწა ტექნიკა, რამაც ბაზრის მატება განაპირობა. XXI საუკუნის დასაწყისში გავრცელებული კრიზისის მიზეზები ისევ IT იყო. ბაზარი გააქტიურდა და მსოფლიოში ამ ბიზნესის ახალი ეკონომიკური ფორმა მონახეს, რომელიც სტაბილურ ბაზარს პროვოცირებს.

რუსეთში მსხვილი IT კომპანიების მუშაობის ყველა შესაძლებელი ვარიანტიდან ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტიანი პარტნიორული მოდელი აღმოჩნდა. თუმცა, კომპანიებს დილერების მეშვეობ ბიზნესის გაფართოება საკმაოდ ძვირი უჯდებათ. ისინი იძულებულნი არიან, ამის სანაცვლოდ გაყიდვების მთელი სისტემის მართვა დათმონ.

რუსული კომპიუტერული კომპანიების უმრავლესობამ უკვე დიდი ხანია უარი განაცხადა პირდაპირ გაყიდვებზე, ან მინიმუმამდე დაიყვანა ისინი. ამისათვის ობიექტური მიზეზების მთელი რიგი არსებობს. საქმე იმაშია, რომ პირდაპირი გაყიდვები სერიოზულად ზღუდავენ ბაზრის ექსპანსიას. გაყიდვების სპეციალისტების და მენეჯერების ისეთი რაოდენობ შენახვა, რომელსაც კომპანიებს პარტნიორები სთავაზობენ, მათთვის წამგებიანი იქნებოდა. რუსეთში დასავლური კომპანიის ლოგისტიკის ფუნქციების შესრულება, პრინციპში, გაცილებით უფრო რთულია ამ ქვეყნის კანონმდებლობის და საბაჟოს მთელ რიგ თავისებურებათა გამო. გარდა ამისა, პარტნიორები სხვადასხვა მომწოდებლებთან მუშაობისას, ერთი მხრივ, თავისი რისკების და შტატის შენახვასთან დაკავშირებული ხარჯების დივერსიფიკაციას ახდენენ, მეორე მხრივ კი, მნიშვნელოვანი დამატებითი ღირებულება მოაქვთ, როდესაც დამკვეთებს კომპლექსურ მომსახურებას სთავაზობენ.

ნათელია, რომ ბაზრის წილის გაზრდისათვის კომპანიებს გარკვეული საფასურის გადახდა უწევთ. პარტნიორული ქსელების გაფართოებისათვის ეს საფასური გასაღების არხზე კონტროლის დაკარგვაა, ანუ დილერებს და კომპანიების რეგიონალურ ოფისებს შორის ხშირია დამკვეთის გამო წარმოქმნილი კონფლიქტები. მიზეზი გასაგებია, პარტნიორები ხომ მეტწილად დამოუკიდებელი კომპანიები არიან, რომლებსაც სრული უფლება აქვთ მომწოდებელს საკუთარი პირობები უკარნახონ. მიუხედავად ზემოაღნიშნულისა, კრიზისის შემდგომ წლებში რუსეთის საინფორმაციო ბაზრის მიზანსწრაფულმა ზრდამ საბოლოო შედეგები გამოიღო და მისი წამყვანი მოთამაშეები პარტნიორთა წრის გაფართოებას შეუდგნენ. ახალმა მოდამ გვერდი არც საერთაშორისო კომპანიებს აუარა, რომლებიც მათი დაარსების დღიდან პირდაპირი გაყიდვების სტრატეგიას მიმდევრები იყვნენ.

ეს ტენდენცია, რომელიც ბოლო ორი-სამი წლის განმავლობაში დამკვიდრდა შემთხვევითი არ არის – დამკვეთი, როგორც კერძო, ისევე კორპორაციული უფრო პრეტენზიული გახდა და არა მარტო მიდგომის მასობრივობას, არა მედპერსონალურ მიდგომასაც მოითხოვს. ამ მოთხოვნების დაკმაყოფილება კი, დამოუკიდებლად რუსეთის არცერთIT კომპანიას არ შეუძლია.

რუსეთის კავშირგაბმულობის სამინისტროს მიერ თებერვლის ბოლოს გამოქვეყნებული წინასწარი მონაცემების მიხედვით, 2002 წელს რუსეთის IT ბაზრის მოცულობამ 4 მლრდ დოლარს გადააჭარბა. ერთი წლის განმავლობაში ბაზარი 9%-ით გაიზარდა; ამ დარგის ზრდის ტემპები, რომელიც ინფრასტრუქტურად ითვლება, ორზე მეტად აღემატება ქვეყნის მშპ-ის ზრდის ტემპებს (რომელიც ეკონომიკური განვითარების და ვაჭრობის სამინისტროს შეფასებით, 4, 1 %-ს შეადგენს). რუსეთის კავშირგაბმულობის სამინისტროს შეფასებით, ზრდის ტემპების შენარჩუნება 2003 წელსაც არის შესაძლებელი.

რასაკვირველია, კრიზისის შემდგომ 2-3 წლის განმავლობაში რუსეთის IT ბაზრის განვითარების ტემპები გაცილებით უფრო მაღალი იყო. მიუხედავად ამისა, იგი დღესაც უსწრებს განვითარებული ქვეყნების მაღალტექნოლოგიური დარგების განვითარების ტემპებს. კიდევ უფრო მიმზიდველად გამოიყურება IT-ს მოხმარების პოტენციალი რუსეთში. მაგალითისათვის ავიღოთ პერსონალური კომპიუტერების სექტორი. ანალიტიკური სააგენტოების და მარეგულირებელი ორგანოების შეფასებით, ამ წლის დასაწყისისათვის რუსეთის კომპიუტერული პარკი სულ რაღაც 11,2 მლნ მოწყობილობას შეადგენდა, ანუ დაახლოებით 1 ათას მოსახლეზე 75 კომპიუტერს. შედარებისათვის: აშშ-ში ეს მაჩვენებელი რვაჯერ მაღალია – 600 პერსონალური კომპიუტერი 1 ათას ამერიკელზე. გასულ წელს რუსეთის კავშირგაბმულობის სამინისტროს მონაცემებით, კომპიუტერების რაოდენობა ქვეყანაში 20 %-ით გაიზარდა. 2003 წელს კომპანია ITResearch-ის ოპტიმისტური პროგნოზების პერსონალური კომპიუტერების გაყიდვების მოცულობა რუსეთში შესაძლებელია მაქსიმუმ 3,5 მლნ ცალამდე გაიზარდოს, პესიმისტური პროგნოზით კი, 2, 8-მილიონიანი პერსონალური კომპიუტერის ბაზაზე მოსალოდნელია 15 %-იანი ზრდა, რაც 2002 წელს იყო გაყიდული. შედარებისათვის: პროგნოზების საშუალო ციფრები პერსონალური კომპიუტერების მსოფლიო ბაზრისათვის 2003 წლის მაჩვენებლით 6-9%-იან ზრდას არ აღემატება.

პერსონალური კომპიუტერების რუსი მწარმოებლები რეგიონებში გაძლიერებულ ექსპანსიას ახორციელებენ, როგორც საცალო, ასევე კორპორატიულ ბაზრებზე. სწორედ კომპიუტერული ტექნოლოგიების მოსალოდნელი ბუმის წყალობით რუსეთის რეგიონულ კომპიუტერები ისეთივე მასობრივი და ხელმისაწვდომი საქონელი უნდა გახდეს, როგორც ისინი განვითარებული ქვეყნების ბაზრებზეა. აქ იმედებს, ძირითადად, პარტნიორულ ქსელებზე ამყარებენ.

რუსეთში ჯერჯერობით ყველაზე დიდ წარმატებას საცალო ვაჭრობაში კომპანია “ფორმოზამ” მიაღწია, რომელიც რუსეთში პერსონალური კომპიუტერების უმსხვილეს მწარმოებლად მოისაზრება. მისი მასშტაბური აქცია პარტნიორების მხარდასაჭერად ჯერ კიდევ 2001 წლის გაზაფხულზე დაიწყო. “ფორმოზა” რეგიონებში მუშაობს (ფრანჩაიზინგის სქემით) და დღეისათვის 150 მაღაზიის მფლობელია, რომლებიც ერთიანი დასახელების ქვეშ მუშაობენ – “კომპიუტერების ჯადოსნური სამყარო” (მათ შორის მოსკოვში მხოლოდ 20-ა განლაგებული), აღსანიშნავია, რომ 2002 წლის მესამე კვარტალში დაახლოებით 30 ახალი სავაჭრო წერტილი გაიხსნა. ანალოგიურად ვითარდება კომპიუტერული ტექნოლოგიების რუსეთის ბაზრის შედარებით პატარა მოთამაშეც (მეორე ათეულის წევრი)Aკომპანია ISM Computers, რომელიცAასევე გადასცემს სავაჭრო ნიშანს რეგიონალურ მაღაზიებს. კომპანიაKraftway (კომპიუტერული ტექნოლოგიების მომწოდებელი, რომელიც Gartner Dataquest-ის გამოკვლევების თანახმად, 2002 წლის მეოთხე კვარტალის მონაცემებით, მეექვსე ადგილზე იმყოფება) რეგიონებში საკუთარი მაღაზიების რაოდენობას პარტნიორების მეშვეობით თანდათანობით ზრდის. მართალია, იგი თავიდან კორპორატიულ ბაზარზე იყო ორიენტირებული და დღეს რეგიონებში იმავე ფილოსოფიის მიმდევრად მოისაზრება. რუსეთში პარტნიორული ქსელების განვითარების საქმეში განვითარების შთამბეჭდავ შედეგებს კომპიუტერული ტექნოლოგიების თითქმის ყველა მსხვილი მწარმოებლები აჩვენებენ. მაგალითად, კომპანია “აკვარიუსის” გაყიდვის გეოგრაფია 2003 წელს 77 ქალაქიდან 672 პარტნიორს წარმოადგენდა. საინტერესოა, რომ პარტნიორთა ქსელის განვითარებასთან დაკავშირებულ გეგმებს აწყობენ არა მარტო თვითონ პერსონალური კომპიუტერების მწარმოებლები, არამედ მათი გამყიდველებიც – დისტრიბუტორები. ასე, მაგალითად, რუსეთის ერთ-ერთმა უმსხვილესმა დისტრიბუტორმა კომპანია OCS-მა 2002 წლის შედეგების შეჯამებისას განაცხადა, რომ აპირებდა ციმბირში და შორეულ აღმოსავლეთში საკუთარი გავლენის გაზრდას.

პარტნიორული ქსელებით საყოველთაო გატაცებამ გულგრილი არც ის კომპანიები დატოვა, რომლებიც ადრე მხოლოდ პირდაპირ გაყიდვებს აწარმოებდნენ. საუბარია საერთაშორისო კომპიუტერულ ბრენდებზე, ამ კუთხით კი, სამაგალითოა ამერიკული კომპანია Dell Computer-ი.

ჭორები იმის შესახებ, რომ “დიდი” Dell-ი აპირებს რუსეთში სრულუფლებიანი წარმომადგენლობის გახსნას, ბაზარზე ჯერ კიდევ გასული წლის ბოლოს გავრცელდა. 1996 წლიდან მოყოლებული ბოლო დრომდე პერსონალური კომპიუტერების ამ უმსხვილეს მომწოდებელს რუსეთში ექსკლუზიურად წარმოადგენდა კომპანია Dელლშყსტემს, რომელიც IBS კომპანიების ჯგუფის წევრი იყო. ამ წლების მანძილზე იგი Dell-ის საქონელს ამერიკული კომპანიის სქემით – პირდაპირ ყიდდა, თუმცა მნიშვნელოვანი წარმატებებისათვის არ მიუღწევია. DellSystem-ის გენერალური დირექტორის, ალექსანდრე შტალენკოვის მიერ დადასტურებული შეფასებებით, მისმა წილმა საერთო მიწოდებების მოცულობაში 1%-საც ვერ მიაღწია. ამ სტატისტიკის კომენტირებისას ალექსანდრე შტალენკოვი სავსებით სამართლიანად აღნიშნავს, რომ რუსეთში არ არსებობს ინფრასტრუქტურის სათანადო დონე პირდაპირი გაყიდვების საწარმოებლად (სატელეფონო ხაზები, ინტერნეტი, მიწოდების საიმედო სამსახურები). ამ დროს კომპანიაHP-ს კონკურენტი კომპანია Dell-ი 2002 წლის მეოთხე კვარტალში რუსული ბაზრის 6 %-ს ფლობდა.

ეჭვები კომპანია Dell Computer-ის დამოკიდებულების შესახებ რუსეთის მიმართ მნიშვნელოვნად შეიცვალა მას შემდეგ, რაც 2002 წლის ოქტომბერში თვითონ DellSystems-მა განაცხადა რუსეთში გაყიდვების პოლიტიკის მკვეთრად შეცვლის შესახებ – კომპანიამ Dell-ის ტექნიკის დისტრიბუციის ორდონიანი სისტემის მშენებლობა დაიწყო. იგულისმებოდა, რომ Dელლშყსტემს-ი მეტწილად მარკეტინგული ოპერაციების განხორციელებას, Dell-ის სავაჭრო ნიშნის სარეკლამო მხარდაჭერას შეუდგებოდა. უშუალოდ ვაჭრობას კი, მოწვეული პარტნიორების – რამდენიმე დისტრიბუტორის და სისტემური ინტეგრატორის მეშვეობით განახორციელებდა. ამ დროს DellSystems-ი იტოვებდა შეზღუდული დამოუკიდებელი გაყიდვების განხორციელების უფლებას. მსხვილმა ფირმებმა განაცხადეს, რომ DellSystems-თან თანამშრომლობა შეუძლებელია, სანამ მის ზურგს უკან მათი ძლიერი კონკურენტის – სისტემური ინტეგრატორის IBS-ის სილუეტი მოჩანს. აღსანიშნავია, რომ ამ დროს უფრო მცირე სპეციალიზებურ პარტნიორებთან Dელლშყსტემს-ის საქმეები გაცილებით უფრო წარმატებულად აეწყო. მაგალითად, კომპანიამ ნოუთბუქების სავაჭროდ მოიწვია რუსეთის ბაზრის ისეთი მოთამაშეები, როგორიცაა “ბელი ვეტერ”, ასოციაცია “რესპეკტი”, Globaltec და Master PC და შედეგმაც არ დააყოვნა: მეოთხე კვარტალის შედეგებით, Dell-ის ნოუთბუქების გაყიდვებმა რუსეთში რეკორდული 131,3 %-ით გაიზარდა (მეორე ადგილზე არის ფირმა თოსჰიბა 109,2%-იანი ზრდით). ფირმა Dell Computer-ის წარმომადგენლობის გახსნის შემდეგ, სიტუაცია, ფაქტობრივად, საბოლოოდ გაირკვა. ალექსანდრე ჩუბას მიერ, რომელიც ამ წარმომადგენლობას სათავეში ედგა, გაცხადებული პარტნიორული პოლიტიკა ოდნავ თუ განსხვავდება ალექსანდრე შტალენკოვის ოფისის განზრახვებისაგან. ბატონი ჩუბა ასევე აპირებს პარტნიორული ქსელების შექმნას, რომელშიც Dელლშყსტემს-ი მხოლოდ ერთ-ერთი სწორუფლებიანი წევრი იქნება. ჯერჯერობით, თუმცა, პროცესი მოლაპარაკებების სტადიაში იმყოფება და ალექსანდრე ჩუბამ Dელლშყსტემს-ისაგან განსხვავებით თავის მხარეზე ჯერჯერობით ვერც ერთი პარტნიორის გადმობირება ვერ მოახერხა. ამისათვის ობიექტური მიზეზები არსებობს: ჯერ ერთი, წარმომადგენლობის გახსნის დროს ბატონი ჩუბა მისი ერთადერთი თანამშრომელი იყო. (შედარებისათვის, Dელლშყსტემს-ში 70 ადამიანია დასაქმებული). მეორეც, არ უნდა დავივიწყოთ “HP ფაქტორიც”. ინდუსტრიის მოთამაშეები იფიცებიან, რომ Dell Computer-ის წარმომადგენლობის გახსნის დღეს, Hewlett-Packard-ის რუსული განყოფილების მეთაურმა, რობერტ ბელმანმა, პირადად მოიარა თავისი მსხვილი პარტნიორები და დასჯით დაემუქრა მათ, იმ შემთხვევაში, თუ ისინიDell-ში გადავიდოდნენ.

Dell Computer-ის კომპანიის სათაო ოფისმა რუსულ წარმომადგენლობას პირობა წაუყენა, რომლის თანახმადაც, მან უკვე მიმდინარე წელს უნდა გააორმაგოს გაყიდვები და 2004 წლის ბოლომდე 300%-იან ზრდას (ბაზრის 4%-მდე) მიაღწიოს. Dell-ის მსოფლიო სტრატეგია ითვალისწინებს ბაზრის ნებისმიერი სეგმენტის, რომელზეც ჩვენ გავდივართ, მაგალითად, პრინტერების, ჯიბის კომპიუტერების ან მულტიმედიური პროექტორების მასობრივად გახდომას. როგორც ჩანს, რუსეთში ამის მიღწევა მხოლოდ პარტნიორული ქსელის მეშვეობით შეიძლება – ასე ესახება განვითარებად ბაზრებზე ალექსანდრე ჩუბას ამოცანა ერიკ სემანს, Dell Computer-ის მარკეტინგის დირექტორს. თუმცა Dell-ის პერსპექტივებზე რუსეთში სხვა თვალსაზრისიც არსებობს. “როგორც კი Dell-ი აქ საკუთარი პროდუქციის რეალიზაციის საჭირო დონეს მიაღწევს, პარტნიორების შესაბამის ინფრასტრუქტურას შექმნის, იგი დაუყონებლივ გადავა პირდაპირ გაყიდვებზე” – მიაჩნია მიხეილ კრასნოვს ფირმა VerySell-იდან.

აღსანიშნავია, რომ Dell-ი ხდება მეორე უცხოური კომპანია რუსეთში, რომელმაც უარი განაცხადა პირდაპირ გაყიდვებზე პარტნიორული მოდელის სასარგებლოდ. პირველი იყო კომპანია Xerox-ი (რუსეთი და დსთ), რომელმაც კრიზისის შემდეგ დაუყონებლივ დაიწყო პარტნიორების მეშვეობით მუშაობის შესწავლა. სრულმასშტაბიანი გადასვლა კი, პარტნიორულ მოდელზე რუსულ Xerox-ში 2001 წელს დაიწყო. ახლა კომპანია 100 %-ით პარტნიორების მეშვეობით ვაჭრობს. “ჩვენი ბაზარი ძალიან მგრძნობიარეა ფასების მიმართ, – ამბობს Xerox-ის რუსული წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი, იგორ სიმონოვი, ამიტომ რუსეთში პირდაპირი გაყიდვების ისეთი დონის მიღწევა, როგორიც აშშ-ში და დასავლეთ ევროპაში არსებობს, შეუძლებელია”. კორპორაციის ხელმძღვანელობამXerox-ის ახალი, არაპირდაპირი გაყიდვების მოდელი აიტაცა და მისი რეალიზაცია სხვა ქვეყნებში ახლა მიმდინარეობს. “როდესაც ლათინურმა ამერიკამ რუსეთის მაგალითს მიმართა და 2002 წლის დასაწყისში პარტნიორულ მოდელზე გადავიდა, მომგებიანობას სულ ერთ წელიწადში მიაღწია”, – დასძინა სიმონოვმა. სხვათა შორის, თავის დროზე სწორედ ლათინურმა ამერიკამ თითქმის დააქცია Xerox-ის მთელი ბიზნესი: 2002 წელს, SEC-ის მიერ კომპანია Xerox-თან დაკავშირებული გამოძიების მსვლელობისას გაირკვა, რომ ამ რეგიონში ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში გამოიყენებოდა სქემები, რომელთა მიხედვით ტექნიკის გაქირავებიდან მიღებული შემოსავლები აღირიცხებოდა, როგორც გაყიდვების შემოსავლები. ბუღალტერიის გადამოწმებისას აუცილებელი გახდა Xerox-ის ბოლო ხუთი წლის მანძილზე დაფიქსირებული ერთიანი შემოსავლების 2%-ით შემცირება.

პარტნიორებთან ურთიერთობის მოდელის გარდაქმნით დღეისათვის არა მარტო ინფორმაციული ტექნოლოგიების მომწოდებლები არიან დაკავებულნი. არანაკლებ მნიშვნელოვანი ამბები ხდება პროგრამული უზრუნველყოფის და მომსახურების სეგმენტებში. ნიშანდობლივად შეიძლება ჩაითვალოს კომპანია SAP AG-ის (საწარმოების ავტომატიზაციისათვის საჭირო პროგრამების უმსხვილესი მომწოდებელი) რუსული წარმომადგენლობის მეთაურის, ალექსეი შილკოვის განცხადება SAP-ის ოფისებისა და მისი პარტნიორების მოსალოდნელი გადანაწილების შესახებ. “მსოფლიო პრაქტიკაში SAP-ის კონსულტანტებისა და დანერგვის პროექტებში კონსულტანტ-პარტნიორების თანაფარდობა მხოლოდ სერტიფიცირებულ სპეციალისტებს თუ გავითვალისწინებთ, 1 : 10 შეადგენს, რუსეთში კი, 1 : 3,5 ან 1 : 2. ჩვენს პარტნიორებს განვუცხადეთ, რომ საკუთარი კონსალტინგის გაზრდას აღარ ვაპირებთ და ვურჩიეთ თავად გაეზარდათ იგი”, – განაცხადა შლიკოვმა ერთ-ერთ რუსულ საიტთან ინტერვიუში. სხვათა შორის, აღსანიშნავია, რომ კულუარებში ინდუსტრიის მოთამაშეები არ ადანაშაულებენ SAP-ს “ხელმომჭირნეობაში”: კომპანია ლიცენზიებს საკუთარ პროგრამულ უზრუნველყოფაზე მხოლოდ პირდაპირი გაყიდვების წესით ყიდის. ამჯერად SAP-ის პარტნიორებს უკვე მეტი ფართი ექნებათ მანევრებისათვის. კომპანიამ დადო პირობა, რომ სტანდარტულ პროექტებში სამუშაოების 80% პარტნიორი ფირმების სპეციალისტების მიერ იქნება შესრულებული, SAP-ის კონსულტანტები კი, მხოლოდ მეთოდოლოგიას ადევნებენ თვალყურს. მათთვის ახალ დარგობრივ სექტორებში გამონაკლისს წარმოადგენს მხოლოდ ფლაგმანური პროექტები და ისეთი შემთხვევები, როდესაც კლიენტი თავად ირჩევს მომსახურების ფირმას. ასეთ პროექტებში SAP-ი თვითონ აწარმოებს დანერგვას, რაც ამავე დროს არ გამორიცხავს პარტნიორების მონაწილეობას.

პარტნიორული ქსელის ტრანსფორმაცია, შესაძლებელია ელის კომპანია Navisio-საც (ეს კომპანია აქტიური მოთამაშეა მცირე და საშუალო ბიზნესისათვის გადაწყვეტილებების სეგმენტში). გასული წლის ბოლოს ამერიკულმა კომპანია Microsoft-მა მიუერთა თავის ქვეგანყოფილებას Microsoft Business Solutions-ს დანიური Nავისიონ-ი. ამჟამად რუსული Microsoft Business Solutions და Microsoft-ის მართვა ცალ-ცალკე ხორციელდება. თუმცა დისკუსია ამ ქვეგანყოფილებების ერთიანი საწყისის ქვეშ გაერთიანებაზე გლობალურ დონეზე მიმდინარეობს. შესაბამისად, ყოფილი UA Navision-ის 60 მოქმედ პარტნიორს უახლოეს მომავალში რუსულ Microsoft-თან შედარებით შესაძლებელია უპირატესობა მიენიჭოს.

მსგავსი ამოცანების გადაწყვეტას ცდილობს რუსული კომპანია “პარუსიც”. გასული წლის ბოლოს მან საკუთარი რესტრუქტურიზაცია დაასრულა და ორგანიზაციულად სამ ბიზნეს-ცენტრად გაიყო.

ეს ბიზნესცენტრები კომპიუტერული უზრუნველყოფის და მომსახურების “მსხვილი” კორპორატიული ინფორმაციული სისტემების ბაზარს მხარს უჭერენ, მუშაობენ სახელმწიფო სტრუქტურებთან და თანამშრომლობენ მცირე და საშუალო ბიზნეს-სტრუქტურებთან. შესაბამისად, ფირმა “პარუსის” რეგიონალურ პარტნიორებსაც უშუალოდ ამ ბიზნეს-ცენტრებთან უწევთ ურთიერთობა, იმის მიხედვით, თუ რომელ ბაზარზე აპირებენ ისინი კონკრეტულ კლიენტთან ურთიერთობას.

პროგრამული უზრუნველყოფის და მათ დანერგვასთან დაკავშირებული მომსახურების მომწოდებლებს სერიოზული მიზეზი აქვთ საკუთარი გასაღების ჯაჭვების ტრანსფორმირებისათვის. კორპორატიული გამოყენებითი სისტემების დანერგვის მომსახურების ბაზარი დღეს გაცილებით უფრო სწრაფად იზრდება, ვიდრე კომპიუტერული ტექნოლოგიების მოწოდება. კვლევითი კომპანია IDC-ს რუსული განყოფილების შეფასებით, 2002 წელს ეს სეგმენტი რუსეთში თითქმის 35 %-ით გაიზარდა, მისმა მოცულობამ კი, 350 მლნ დოლარზე მეტი შეადგინა. სწორედ ამიტომ IDC-ში თვლიან, რომ ბაზრის გასაღები მხოლოდ დარგობრივ სპეციალიზაციაში დევს. @”დანერგვის პროექტები ბიზნეს-პროცესების “სიღრმეში გადადიან”, დარგობრივი სპეციალიზაციის კარგი ცოდნის გარეშე კი, ასეთ პროექტში წარმატების მიღწევა ძალზე რთული იქნება”, – დასძინა ბატონმა კოჟევნიკოვმა.

რაც შეეხება ინფორმაციული ტექნოლოგიების ბაზარს საქართველოში, უნდა ითქვას, რომ თუ გავითვალისწინებით ჩვენი ქვეყნის მასშტაბს, რეალურ ეკონომიკურ მდგომარეობას, შემოსავლებს და მოსახლეობის რაოდენობას, ამ სფეროს განვითარების საქმეში საქართველოში საკმაოდ სერიოზული თანხები იდება. გამოდის, რომ ჩვენთან ეს დარგი საკმაოდ მომგებიანად და პერსპექტიულად ითვლება, ვინაიდან, მიუხედავად იმისა, რომ მისი ისტორია სულ ათიოდე წელს ითვლის, ქვეყანაში საკმაოდ ბევრი მსხვილი, თუ პატარა ფირმა არსებობს (ივერსი, Delta Plus, Complex Pro, Sony, კომპიუტერული სამყარო, ალტა, მანტექსი და ა. შ), რომლებიც მეტწილად დასავლური ფირმების (Sony, IBM, Hewlett Packard, Gate Way) კომპიუტერული ტექნიკის და აქსესუარების დისტრიბუციით არან დაკავებული.

საქართველოში (უმეტეს წილად თბილისში) მომუშავე კომპიუტერულ ფირმებს შორის საკმაოდ ძლიერი კონკურენცია არსებობს, რაც ქვეყნის ძალზე მცირე მასშტაბებითა და მოსახლეობის დაბალი მსყიდველუნარიანობით აიხსნება. ამას ემატება ჩვენი საკანონმდებლო ბაზის განუვითარებლობა, არასწორი საგადასახადო პოლიტიკა, ქვეყნის საერთო ეკონომიკური მდგომარეობა, რაც ხშირად იმის მიზეზი ხდება, რომ ამ დარგში მომუშავე ფირმები გახსნის Dდღიდან რამდენიმე თვეში წყვეტენ არსებობას.

თუმცა, მიუხედავად ზემოთ ჩამოთვლილი პრობლემებისა, კომპიუტერული ტექნოლოგიების ბაზარი საქართველოში, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ზრდის ტენდენციით ხასიათდება.

გვესაუბრება ინფორმაციული ტექნოლოგიების საინჟინრო და მენეჯმენტის ჯგუფის დირექტორი, გიორგი გომელაური.
ინფორმაციული ტექნოლოგიების დარგის განვითარება საქართველოში ბევრად არის დამოკიდებული სახელმწიფოს მხარდაჭერაზე. სახელმწიფო კი, ხელშეწყობის ნაცვლად დამატებით ბარიერებს ქმნის ახალი გადასახადების დაწესებით, რაც რა თქმა, უნდა, უარყოფითად მოქმედებს ამ დარგში მომუშავე ფირმების საქმიანობაზე. აღსანიშნავია, რომ ამის შედეგად, პირველ რიგში, მცირე ფირმები ზარალდებიან, რომლებიც უფრო მობილურნი და მოქნილნი არიან მსხვილ ფირმებთან შედარებით, მაგრამ გადასახადების სიმძიმეს ვერ უძლებენ და იძულებულნი არიან შეწყვიტონ არსებობა.

რაც შეეხება ჩვენს ქვეყანაში პროგრამული უზრუნველყოფის ბაზრის განვითარებას, უნდა ითქვას, რომ საკმაოდ კარგი პროგრამები იქმნება, რამლებსაც შეუძლიათ კონკურენცია გაუწიონ უცხოური ფირმების მიერ შექმნილ პროგრამებსაც, მაგრამ მათ შექმნაში ჩვენ სპეციალისტებს ძალზე ცოტას უხდიან. თუმცა ხშირ შემთხვევაში მათი კვალიფიკაცია უცხოელებზე უფრო მაღალია, ვინაიდან საზღვარგარეთ არსებობენ სპეციალისტები, რომლებიც მარტო წერენ პროგრამებს და ცალკე სპეციალისტები, რომლებიც ერკვევიან იმ ელექტრონიკაში, რომელზეც ეს პროგრამები მუშაობს. ჩვენთან პროგრამის შექმნაც და დაყენებაც ერთ ფირმას შეუძლია, მაგრამ არ არსებობს დაკვეთის კულტურა. მომხმარებელი ხშირად კონკრეტულ სპეციალისტს მიმართავს და არა ფირმას. ამ შემთხვევაში მას არც ხელშეკრულების დადება სჭირდება, არც მისი იურიდიული ან ფინანსური მოვალეობებია განსაზღვრული, რაც, რა თქმა უნდა, არასასურველ შედეგებს იძლევა – ზარალდება, როგორც წესი, სამუშაოს შემსრულებელი.

საქართველოში მოცემული დარგის სტიმულირებისათვის აუცილებელია ზემოთ ჩამოთვლილი პრობლემების მოგვარება.

კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, საკმაოდ კარგი პოტენციალი გვაქვს იმისათვის, რომ განვითარდეს როგორც ინფორმაციული ტექნოლოგიების, ისე პროგრამული უზრუნველყოფის სფერო.

ჩვენი სპეციალისტების გამოცდილებას იყენებენ ისეთი საერთაშორისო ორგანიზაციები, როგორიცაა გაერო, მსოფლიო ბანკი და სხვა. ისინი ჩვენ სპეციალისტებს იწვევენ კონსულტანტებად, როდესაც წყდება ინფორმაციული ტექნოლოგიების და პროგრამული უზრუნველყოფის დარგების განვითარებაზე მიმართული პროგრამების დაფინანსების საკითხები. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ საზღვარგარეთ გვაფასებენ, აქ კი, ჩვენი შრომა ჯერჯერობით არ ფასობს.