მსოფლიო ბაზრის პრობლემები დღეს
მოამზადა ლინა ეპიშევამ
ფინანსური ბაზრების ქცევის თვალსაზრისით, გასული თვე არასიმეტრიული აღმოჩნდა. ერაყში სამხედრო მოქმედებების მორიგმა ტალღამ დამკვირვებლები დაარწმუნა, რომ ბაბილონის საზღვრებში პერმანენტული ძალადობა იანვრამდე – საყოველთაო არჩევნების დრომდე ვერ მოისპობა. შუა აღმოსავლეთში არაფატის გარდაცვალებისა და მისი დასაფლავების ადგილის გამო დავა (თვით არაფატის ანდერძის თანახმად, მისი დაკრძალვა უნდა მომხდარიყო იერუსალიმში, ხრამის მთაზე, რაზედაც ისრაელმა, რა თქმა უნდა, კატეგორიული უარი განაცხადა) დაძაბულობის ზრდის მომასწავებელი იყო.
ეს ყველაფერი ბაზრის მონაწილეებს აიძულებდა, რომ უპირატესობა “თავშესაფრის აქტივებისთვის” მიენიჭებინათ, რომლითაც, ტრადიციულად, ოქრო და შვეიცარული ფრანკი ითვლება. სამხედრო-პოლიტიკურ ამბებს შორის, ერაყში ჩვეული უწესრიგობის გარდა, დასავლური კომენტატორების ყურადღება ამერიკელების მოსპობის “მსოფლიო ტერორიზმის” ახალი საფრთხობელას – აბუ-მუსაბა ალ-ზარქავის მოწოდებამ მიიპყრო.
სხვა ამბებიდან უნდა აღვნიშნოთ ბუშის გამარჯვების შემდგომ ადმინისტრაციაში მომხდარი ცვლილებები: თანამდებობიდან გადადგა ენერგეტიკის სამინისტროს უფროსი, სპენსერ აბრაჰამი და სახელმწიფო მდივანი, კოლინ პაუელი. ამ უკანასკნელს აშშ-ის საგარეო პოლიტიკური დეპარტამენტის თანამდებობაზე ოდიოზური კონდოლიზა რაისი შეცვლის. “ტროპიკული ლაჟვარდის მაგნოლია”, ალაბამას ბამბის პლანტაციების მოჯამაგირეების შვილიშვილი, რომელიც არასოდეს არ იყო გათხოვილი და რომელმაც ახლახან აღნიშნა თავისი იუბილე, სტალინის თაყვანისმცემელი და რეიგანული “სიბოროტის იმპერიასთან” მებრძოლი, პიანისტი და ფიგურისტი, ჰუვერის უნივერსიტეტის პროფესორი და სტენფორდის უნივერსიტეტის ყველაზე ახალგაზრდა რექტორი, ნავთობ-გიგანტის – შევრონ-ტექასოს (ამ ქალბატონის საპატივცემლოდ ტანკერს მისი სახელი დაარქვეს), მსოფლიოში უდიდესი ბანკის – J.P. Morgan-ის და მსხვილი ფინანსური კომპანიის Charles Schwab-ის მსხვილი აქციონერი და დირექტორთა საბჭოს წევრი; აშშ-ის ძალისმიერი აქციების, მათ შორის ერაყში რეჟიმის ძალისმიერი შეცვლის კატეგორიული მომხრე და იდეოლოგი – ეს არის ამ მკაცრი ქალბატონის არასრული სამსახურეობრივი ჩამონათვალი, რომლის სახელის მოხსენებაზე მსოფლიოს უდიდესი ქვეყნების განთქმული საგარეო-პოლიტიკური რეაქციონერები იკუნტებიან. ბაზრებმა ამ დანიშვნაზე შემდეგი რეაგირება მოახდინა – ქ-ნი რაისის ახალი სამსახურის შესახებ ცნობების გავრცელების შემდეგ დოლარი ოდნავ დაეცა, რადგან ფინანსისტებს ამერიკის ერთმხრივი ბრუტალური აქციები საშინლად არ უყვართ.
არაზომიერი გაუმჯობესება
გასული თვის არაპოლიტიკური მონაცემები საბაზრო ოპტიმიზმის ზედმეტად დიდ ზრდას არ უწყობდნენ ხელს. დიდ ბრიტანეთში გრძელდება საცხოვრებელ სახლებზე ფასების ვარდნა, რაც ზაფხულში საპროცენტო განაკვეთების აქტიური ზრდითაა გამოწვეული. ეკონომიკური მონაცემებიც არ იყო სასიხარულო: ოქტომბერში საცალო ვაჭრობის მოცულობა დაეცა, ხოლო უმუშევართა რიცხვი გაიზარდა. ასეთ ფონზე ინგლისის ბანკი, რა თქმა უნდა, განაკვეთებს არ ზრდის და ეკონომიკურ მოვლენებს თვალყურს ყურადღებით ადევნებს, რათა გაიგოს, ხომ არ დაეცემა მკვეთრად საბაზრო ფასები. ყოველ შემთხვევაში ნოემბრის თვეში გამოქვეყნებული პროტოკოლიდან გამომდინარე, ბანკის ბოლო სხდომის დროს განაკვეთების გაზრდის საკითხი არ განიხილებოდა, მით უმეტეს, ფასების ინდექსებიც ზომიერი რჩებოდა. ევროკავშირში, პირიქით, ფასები ძალიან სწრაფად იზრდება, მაგრამ ჩინოვნიკები ამაში დიდ პრობლემას ვერ ხედავენ და ამ ყველაფერს ნავთობის ფაქტორს მიაწერენ. თუმცა, ასეთი თვალსაზრისი ენერგომატარებლების, მრეწველობის, თამბაქოს და ალკოჰოლის სამრეწველო ფასების ინდექსი ოქტომბერში 1,8%-ით დაეცა 2003 წლის ოქტომბერტან შედარებით სრულიად დასაბუთებულია. NA
NASDAQ-ის ინდექსის ცვლილება
აშშ-ის საბაზრო ფასები კვლავ იზრდება. მწარმოებელთა ფასების ინდექსი ოქტომბერში სექტემბერთან მიმართებაში 1,7%-ით გაიზარდა. ასეთი რამ 14 წლის მანძილზე არ მომხდარა. ბენზინის ფასები ზრდის ლოკომოტივად იქცა, რომლებიც ერთი თვის განმავლობაში 17,3%-ით გაიზარდა, აგრეთვე 1,6%-ით გაიზარდა კვების პროდუქტებიც, რაც იმით აიხსნება, რომ
ამერიკელთა უმეტესობამ აშშ-ის სამხრეთ-აღმოსავლეთში მომხდარი დამანგრეველი ქარიშხლის შემდეგ მომარაგების შეწყვეტის შიშით პროდუქტები მოიმარაგა.
სამრეწველო ფასების ინდექსი შედარებით ზომიერი იყო, მაგრამ აქაც აღინიშნებოდა ზრდის ხუთთვიანი მაქსიმუმი (0,6%). ქარიშხალმა მშენებლობის და სამრეწველო წარმოების მოცულობის ზრდას ხელი შეუწყო (10 წლიანი მაქსიმუმი). სავარაუდოა, რომ ნოემბრის თვეში მდგომარეობა გაუმჯობესდება.
ნიუ-იორკის და ფილადელფიის ფედერალური სარეზერვო ბიუროს საქმიანი აქტიურობის ნოემბრის ინდექსები შთამბეჭდავი არ იყო. პირველი ინდექსი ოდნავ გაიზარდა, ხოლო მეორე ოდნავ დაეცა, ახალი შეკვეთების კომპონენტები ორივე შემთხვევაში დაეცა.
ამერიკული სტატისტიკის ყველაზე საინტერესო მონაცემები სექტემბრის თვეში ამერიკულ ფასიან ქაღალდებში უცხოური ფულის შენაკადს ეხებოდა. დასახული პესიმისტური ტრენდის მიუხედავად, ახლა დაბანდებების მოცულობა ოდნავ გაიზარდა (60,0 მილიარდი დოლარიდან 63,4 მილიარდ დოლარამდე), ხოლო მათი სტრუქტურა საგრძნობლად შეიცვალა. ნახევრად სახელმწიფო იპოთეკური სააგენტოების გარშემო მომხდარმა სკანდალებმა მათი ფასიანი ქაღალდების შესყიდვის მოცულობა თითქმის ნულამდე დაიყვანა. სამაგიეროდ, მკვეთრად გაიზარდა დაბანდებები კორპორაციულ ობლიგაციებში. უცხოელებისთვის აშშ-ის ობლიგაციები კვლავ არამიმზიდველი რჩება. ნეტტო-გაყიდვების მოცულობამ 4 მილიარდი დოლარი შეადგინა, თუმცა ასეთი რამ სექტემბერში მრავალ საინვესტიციო ფონდში ფინანსური წელიწადის დამთავრების გამო ხშირად ხდება. კერძო უცხოელმა ინვესტორებმა ამერიკულ სახაზინო ობლიგაციებში 9 მილიარდი დოლარი დააბანდეს, მაშინ როცა აგვისტოში მათი ნეტტო-გაყიდვის მოცულობა 5 მილიარდის ოდენობით აღინიშნებოდა. ამავე დროს დაეცა უცხოური ცენტრალური ბანკების მიერ ბონდების შესყიდვის მოცულობა (19 მილიარდი დოლარიდან 10 მილიარდ დოლარამდე), თანაც პირველად 2 წლის განმავლობაში იაპონიის საკუთრებაში მყოფი აშშ-ის ობლიგაციების საერთო მოცულობა დაეცა (1,5 მილიარდი დოლარით). დადის ხმები, რომ იაპონიამ სტრატეგია შეცვალა და აშშ-ის ფასიანი ქაღალდების შესყიდვის მაგივრად ადგილობრივ ინფრასტრუქტურაში რეზერვების დაბანდება გადაწყვიტა. ჩინეთის საკუთრებაში მყოფი აშშ-ის სახაზინო ობლიგაციების მოცულობა 2 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა, ხოლო ყველაზე დიდი მატება (10 მილიარდი) კარიბის ოფშორებმა მოიტანეს. საერთო ჯამში, ფედერალური სარეზერვო სისტემის მონაცემებით, აშშ-ის ვალი ცენტრალური ბანკების მიმართ ამჟამად 1,321 ტრილიონ დოლარს შეადგენს, რაც საკმაოდ დიდი, მაგრამ არც ისე საშიში მაჩვენებელია.
DOW JONES-ის ინდექსის ცვლილება
იაპონიის მონაცემები, ძირითადად, გაზეთების სტატიებით და ოფიციალური პირების განცხადებებით არის წარდგენილი.Nihon Keizai Shimbun-ის შეფასებით, მიმდინარე საფინანსო წელს იაპონური კორპორაციების კაპიტალდაბანდებების მოცულობა გასულ წელთან შედარებით 10,4%-ით გაიზრდება. ნახევარი წლის წინანდელმა შეფასებამ ორჯერ ნაკლები მატება აჩვენა, ხოლო საერთო ჯამში ინვესტიციების წლიური 10%-ზე ზემოთ ზრდა ბოლო ხანს კრიზისის წინანდელ პერიოდში 1989 წელს მოხდა. ამავე დროს უკანასკნელი თვეების მაჩვენებლებმა მთავრობა და იაპონიის ბანკი აიძულეს შეემცირებინათ მიმდინარე ეკონომიკური მდგომარეობის შეფასება – ამასთან, უნდა აღინიშნოს საგარეო სავაჭრო პროფიციტისა და სამრეწველო წარმოების ვარდნა, თუმცა არსებობს კერძო საშინაო მოთხოვნისა და ინვესტიციების ზრდის ნიშნები. ექსპერტთა ვარაუდით, სამრეწველო ფასების ოქტომბრის ინდექსმა შეიძლება საგრძნობი ზრდა აჩვენოს, რაც უკვე 6 წლის მანძილზე არ მომხდარა.
საფონდო ბირჟებზე ზრდა გაგრძელდა, სამაგიეროდ, ობლიგაციების კურსი ოდნავ დაეცა, რადგან აშშ-ში საპროცენტო განაკვეთების ზრდას კვლავ ელოდებიან, ეს მოლოდინები აშშ-ში ფედერალური სარეზერვო სისტემის ყრილობის შემდეგ გამართლდა. როგორც ვარაუდობდნენ, საპროცენტო განაკვეთები 0,25%-მდე კვლავ გაზარდეს, ხოლო თანამდებ მემორანდუმში სიტყვა სიტყვით გამეორდა სექტემბრის ტექსტი. გამონაკლისი იყო მხოლოდ შრომის ბაზრის შეფასება: “ზომიერი გაუმჯობესების” ნაცვლად აღნიშნული იყო მხოლოდ “გაუმჯობესება”. ალბათ, ეს იყო ცენტრალური ბანკის ჩინოვნიკების რეაქცია ოქტომბრის თვეში სამუშაო ადგილების ერთჯერად ფეთქებაზე (რომელიც აშკარად სექტემბრის დამანგრეველი ქარიშხლის, ივანეს შემდეგ მშენებლობაში სამუშაო ძალის შენაკადით იყო გამოწვეული). მაგრამ, დაიწყო თუ არა შრომის ბაზრის “არაზომიერი გაუმჯობესება”, თუ ეს მხოლოდ ფანტომია – ნებისმიერ შემთხვევაში ბაზრის მონაწილეები განაკვეთების ახალ ზრდას ელოდებიან. ბაზრის მონაწილეების 80% დარწმუნებულია, რომ 14 დეკემბრსისთვის საპროცენტო განაკვეთების ზრდა კვლავ მოხდება, ხოლო ექსპერტთა 2/3 ვარაუდობს, რომ 2005 წლის 2 თებერვალს საბაზო განაკვეთი წლიურ 2,5%-ს მიაღწევს.
რუსეთის საფონდო ბაზარი, რომელიც ბოლო დროს მოდუნებული იყო, იუკოსთან დაკავშირებული ამბებით გამოცოცხლდა. პირველად ბირჟის მონაწილეები აღელვებულები იყვნენ “იუგანსკნეფტეგაზის” აუქციონის ამბით. ამას კომპანიის უფროსის, სტივენ თიდის გამოსვლა მოჰყვა, რომელმაც მოთამაშეების ნევროზულობა უფრო გაზარდა. დაბოლოს, ცნობა კომპანიის მიერ წარდგენილ 2003 წლის საგადასახადო პრეტენზიებზე ბოლო წვეთად იქცა. უარყოფითი მონაცემების სიჭარბის გამო ბაზარზე ფასები მკვეთრად დაეცა. ფასების ვარდნა Fitch-ის მიერ რუსეთისთვის საინვესტიციო რეიტინგის მინიჭების შესახებ დადებითი ცნობების მიუხედავად არ წყდებოდა. იუკოსის აქციების კურსმა არაჩვეულებრივი ვარდნა განიცადა. მისი კურსი 22%-ით დაეცა. ასეთი ძლიერი ვარდნა იუკოსს მიხეილ ხოდორკოვსკის დაკავების შემდეგაც არ განუცდია (მაშინ კომპანიის აქციები მხოლოდ 17%-ით გაიაფდა). იუკოსთან ერთად დაეცა “სიბნეფტის” ფასიანი ქაღალდები. კომპანიის მიერ 2002-2003 წლისთვის საგადასახადო პრეტენზიების წარდგენამ მისი აქციების 17%-ზე ზემოთ გაიფება გამოიწვია, რაც მთელი წლის განმავლობაში კომპანიის ფასიანი ქაღალდების ყველაზე დიდი ვარდნა იყო. ვარდნის ლიდერებს მოჰყვა დანარჩენი “ცისფერი ქვების” ვარდნა, თუმცა მათი ღირებულების გაიაფება შედარებით ნაკლები იყო – 1-დან 5%-მდე. ამის შედეგად, PTC-ის ინდექსი, რომელიც ადრე ოდნავ გაიზარდა, ახლა 3,9%-ით მის მინიმუმამდე, 655 პუნქტამდე დაეცა.
აშშ დოლარის კურსის
ცვლილება ევროსთან მიმართებაში
რუსეთისთვის საინვესტიციო რეიტინგის მინიჭება იმას ნიშნავს, რომ რამდენიმე თვეში რუსეთის საფონდო ბაზარზე დასავლური ინვესტორები შემოვლენ, რაც რუსეთის აქციების და ობლიგაციათა მკვეთრ ზრდას გამოიწვევს. ერთ-ერთი ექსპერტის აზრით, “ეს დრო ჯერ შორსაა და ინვესტორები უფრო მეტად იუკოსის ირგვლივ შექმნილი ვითარებით არიან შეშფოთებულნი”. ბაზრის მონაწილეები დარწმუნებულნი არიან, რომ იუკოსის აქციების კურსს უფრო ღრმა ვარდნა ელის. “ცერიხის” ექსპერტების ვარაუდით, შერისხული ნავთობ-კომპანიის ირგვლივ მოვლენების ახალი განვითარება ბაზარს, პრაქტიკულად, ზრდის შანსებს მიმდინარე წელს არ უტოვებს, ხოლო საუბარი რუსეთისთვის Fitch-ის რეიტინგის დადებით ზეგავლენაზე მომავალ წელიწადამდე არ მოხდება.
ჩვენი ვალუტა თქვენი პრობლემაა
მთავარი ყურადღება მიპყრობილი იყო სავალუტო ბაზარზე, სადაც სიტყვით ნებისმიერი მსურველი გამოდიოდა. აშშ-ის ფინანსთა მინისტრმა, ჯონ სნოუმ, რომელიც სიტყვით დუბლინში და ვარშავაში გამოვიდა, გაიმეორებითი სიტყვა წარმოსთქვა ძლიერი დოლარის პოლიტიკის მხარდაჭერაზე, აგრეთვე იმაზე, რომ სავალუტო კურსების დადგენა ბაზრის მიერ უნდა ხდებოდეს, რაზედაც ლუქსემბურგის პრემიერ-მინისტრმა, ჟან-კლოდ ჟანკერმა რეზონული კითხვა დასვა: “სად არის თქვენი ძლიერი დოლარი?” რაც შეეხება დანარჩენ ევრო-ფინანსისტებს, ისინი უფრო კეთილოგანწყობილნი იყვნენ. შვეიცარიის ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა, ჟან პიერ როტმა განაცხადა, რომ სავალუტო ბაზარზე მომხდარ მოვლენებში ვერავითარ საშიშროებას ვერ ხედავს. ბელგიის ფინანსთა მინისტრმა, დიდიე რეინდერსმა ევროს კურსის 1,30-ზე ზემოთ ზრდის გამო გამოთქვა შეშფოთება, მისმა გერმანელმა კოლეგამ, ჰანს ეიჰელმა ევროპული ვალუტის სწრაფ ზრდაზე დაჩივლა, ხოლო კანცლერმა, გერხარდ შრედერმა მხოლოდ პრობლემის კონსტატაცია მოახდინა.
ევროპელებს და ამერიკელებს შორის “შეკამათება” მოხდა. ევროკავშირის ეკონომიკისა და ფინანსთა მინისტრების ბრიუსელში შეკრების დროს დოლარის პრობლემის არსი აშშ-ის საბიუჯეტო დეფიციტში აღმოაჩინეს. ევროკავშირის სტაბილურობის ოფიციალური ფაქტი, რომლის მიხედვით, დაუშვებელია საბიუჯეტო დეფიციტი მშპ-ის 3%-ზე ზემოთ, მიმდინარე წელს დაირღვა ერთდროულად ოთხი ქვეყნის – გერმანიის, საფრანგეთის, საბერძნეთისა და პორტუგალიის მიერ. თანაც, დამოუკიდებელი ეკონომიკური ექსპერტების გერმანულმა საბჭომ, რომელიც “ხუთი ბრძენი კაცის სახელითაა” ცნობილი, განაცხადა, რომ მომავალ წელს ევროკავშირის უმსხვილესი ქვეყნების მშპ 3,5%-ზე დაკლება ნაკლებ მოსალოდნელია. ჯონ სნოუ შეტევაზე გადავიდა და განაცხადა, რომ დოლარის პრობლემაში დამნაშავე თვით ევროპაა. მისი ეკონომიკური პოლიტიკა უფრო ლიბერალური რომ ყოფილიყო, ეკონომიკა უფრო სწრაფად გაიზრდებოდა, მოთხოვნის წილი ამერიკიდან ევროპაში გადავიდოდა და აშშ-ის სავაჭრო ბალანსის დეფიციტი შემცირდებოდა – ჯერჯერობით აშშ მოთხოვნას ბოლო ძალებით ინარჩუნებს და მსოფლიო ეკონომიკას ვარდნის საშუალებას არ აძლევს. ამაზე ევროპელებმა ვერაფერი უპასუხეს, რადგან მათ არ სურთ ძია სემთან კამათი და ამ სიტუაციაში კრილოვის იგავ-არაკის ლაქლაქა მზარეულის როლში ყოფნა ამჯობინეს.
იაპონელები ძვირიან იენაზე ჩიოდნენ. ფინანსთა სამინისტროს მეთაურის აქტიური მცდელობა, ინტერვენციების რეალური საშიშროების შთაბეჭდილება შეექმნა, წარუმატებელი აღმოჩნდა. გაზეთ Nიჰონ Kეიზაი შჰიმბუნ-ის ყოველკვირეულ გამოცემაში მოცემული იყო იაპონიის ბანკის ერთ-ერთი ხელმძღვანელის ციტატა, რომლის აზრით, ძვირი იენა არ არის “ეკონომიკური ზრდის მთავარი შემაფერხებელი ფაქტორი”.
იაპონელების ასეთი დამყოლობა არაეკონომიკური ფაქტორებით აიხსნება. ცნობილი გახდა მმართველი ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტიის პროექტის შესახებ, რომელიც მიზნად ქვეყანაში სახელმწიფო წყობის ზოგიერთი პარამეტრის შეცვლას ისახავს. მაგალითად, დაგეგმილია ქვეყანაში სამხედრო ძალების არსებობაზე კონსტიტუციური აკრძალვის მოხსნა. ამავე დროს, იმპერატორს დღევანდელი ამორფული “ერის სიმბოლოს” სტატუსის სანაცვლოდ დაუბრუნდება სახელმწიფოს მეთაურის სტატუსი. ოფიციალური ტოკიოს ვაშინგტონის მიმართ სერვილიზმის გათვალისწინებით, რეზონული იქნება ვარაუდი, რომ ეს პროექტი ამერიკელების მიერ მოწონებულია, რომელთაც ჩინეთის წინააღმდეგ მოქმედი საპირწონის შექმნის პრობლემა აწუხებთ. რადგან ამ მხრივ რუსეთი ბოლო დროს ნაკლებად საიმედო გახდა (მისი ხელისუფლების სიბლაგვის ან გამყიდველობის გამო), აშშ იძულებულია ყურადღება იაპონიაზე გადაიტანოს და განთქმული “იაპონური მილიტარიზმის” აღდგენის შესაძლებლობას შეეგუოს.
ასე თუ ისე, მაგრამ დოლარი ვარდნას განაგრძობდა. ევროს ზრდის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი კვლავ რუსეთი იყო. როგორც ცნობილი გახდა, 2005 წლის დასაწყისიდან ცენტრალური ბანკი აპირებს რუბლის კურსის შენარჩუნებას არა დოლარის, არამედ ვალუტების კალათის მიმართებაში, რომელიც რუსეთის საგარეო ვაჭრობის სფეროში სხვადასხვა ქვეყნების კუთრი წონის პროპორციულადაა შედგენილი. იქედან გამომდინარე, რომ მყარი ვალუტის მქონე ქვეყნებს შორის რუსეთის საგარეო სავაჭრო ბრუნვის 2/3-ზე მეტი ევროკავშირზე მოდის, ხსენებულ კალათაში დომინირებულ როლს ერთიანი ევროპული ვალუტა ითამაშებს. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ლოგიკურია ცენტრალური ბანკის ოქროსა და სავალუტო რეზერვების დოლარიდან ევროში გადაყვანა. ასე რომ, რუსეთის ხელმძღვანელობა, როგორც ჩანს, მნიშვნელოვანწილად ფინანსური ორიენტაციის შეცვლას აშშ-დან ევროკავშირზე აპირებს, რაც, ალბათ, იაპონიის მიმართ ამერიკის მოწიწების კიდევ ერთი მიზეზია.
მაგრამ, რეალობა გვიჩვენებს, რომ დოლარი ვარდება და თუ შტატებს ეს ფაქტი არ ეხმარება სავაჭრო დეფიციტის პრობლემის გადაწყვეტის საქმეში, ევროპელებისთვის და იაპონელებისთვის საკმაოდ ხელისშემშლელი ფაქტორია. გერმანიის, საფრანგეთის და იაპონიის საგარეო სავაჭრო დეფიციტი მცირდება და უარესდება ამ ქვეყნების მშპ-ის მაჩვენებლები. ამერიკელები, მოგეხსენებათ, არც ისე დიდი ხნის წინ, 1995 წლის დასაწყისში დოლარის კურსის შემცირების ოპერაციას და ამის მეშვეობით ზემოხსენებული ქვეყნების ეკონომიკის რეცესიაში ჩაძირვის ოპერაციას წარმატებულად ახორციელებდნენ. 1970 წლებში ბრეტონ-ვუდის სისტემის დაშლის შემდეგ ასეთი კურსის განახლება ამ სისტემის დაშლის შთამაგონებლის, ნიქსონის ადმინისტრაციაში მომუშავე ხაზინის მდივნის ჯონ კონალის სიტყვებშია აღწერილი: “ჩვენი ვალუტა – თქვენი პრობლემაა”. უბედურება მხოლოდ იმაშია, რომ ისტორია ასწავლის მხოლოდ იმას, რომ არაფერს არ ასწავლის. ასე რომ, ევროპელებს და მათთან ერთად რუსეთის მოქალაქეებს, რომლებსაც დაავიწყდათ იგავ-არაკის “კატა და მზარეულის” მორალი – რომ ტყუილად სიტყვები არ უნდა ხარჯო იქ, სადაც უნდა გამოიყენო ძალა – და აქვთ შესანიშნავნი შანსები აღმოჩდნენ იგავ-არაკი “მგელი და ბატკნის” გმირის როლში, რადგან ძლიერთან უძლური ყოველთვის მტყუანია, რისი მაგალითიც ისტორიაში ბევრია.