ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების მექანიზმი და მისი სრულყოფის გზები გარდამავალი ეკონომიკის პირობებში

ბესიკ ბოლქვაძე

ცნობილია, რომ ფულად-საკრედიტო პოლიტიკა, ფისკალურ პოლიტიკასთან ერთად, გამოიყენება ისეთი უმნიშვნელოვანესი ამოცანების გადასაწყვეტად, როგორიცაა: ეკონომიკური ზრდა, დასაქმების ხელშეწყობა, ინფლაციის დონის შემცირება და ფასების სტაბილურობა, საგადასახდელო ბალანსის შეწონასწორება, ვალუტის სტაბილურობა და სხვა.

აღნიშნული ამოცანების გადაწყვეტის ხარისხი კი თავის მხრივ დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად სწორად არის გათვლილი ასეთი პოლიტიკის გამტარებელი ორგანოს – ეროვნული ბანკის კონტროლსდაქვემდებარებული ეკონომიკური სისტემის მთელი რიგი პარამეტრები: წარმოების ნომინალური და რეალური მოცულობის ცვლილების ტენდენცია, ფასების ინდექსების ცვლილებები, გაცემული სესხების მთლიანი მოცულობა, ფულის მასის სხვადასხვა აგრეგატები, ვალუტის გასაცვლელი კურსი და ა.შ. ამასთან გატარებული ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის ეფექტიანობა შეიძლება შეფასდეს იმის მიხედვით, თუ რამდენად ეფექტურად იყენებს იგი ამ პარამეტრებს მის წინაშე არსებული მიზნობრივი ორიენტირების მისაღწევად.
აღსანიშნავია, რომ ქვეყნის ეკონომიკური განვითარების დონიდან და ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობის ხარისხიდან გამომდინარე, ფულად-საკრედიტო პოლიტიკაზე პასუხისმგებელი ორგანოს მიზნობრივი ორიენტირების სისტემა შეიძლება აერთიანებდეს სტრატეგიულ, შუალედურ და ოპერაციულ მიზნებს1. ცენტრალური ბანკის სტრატეგიულ მიზნობრივ ორიენტირად შეიძლება მიღებული იყოს ფასების სტაბილურობა, გაცვლითი კურსის სტაბილურობა, მიმოქცევის არხების ლიკვიდურობა ან საპროცენტო განაკვეთების ოპტიმალური დონის მიღწევა. გარდამავალი ეკონომიკის თავისებურებებიდან გამომდინარე, საქართველოს ეროვნული ბანკის სტრატეგიულ მიზანს და მონეტარული პოლიტიკის კონცეპტუალურ საფუძველს წარმოადგენს ფასების სტაბილურობის უზრუნველყოფა, რაც გამოიხატება დაბალ და პროგნოზირებად ინფლაციაში.
მონეტარული პოლიტიკის ზემოთ ფორმულირებული მიზნების სარეალიზაციოდ ნებისმიერი ქვეყნისა და მათ შორის საქართველოს ეროვნული ბანკი იყენებს მონეტარული ინსტრუმენტების გარკვეულ ნაკრებს, რომელთა ეფექტურ გამოყენებაზე მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის და შესაბამისად ფულად-საკრედიტო სისტემის ფუნქციონირების ეფექტიანობის ხარისხი, რადგან გარდამავალი ეკონომიკის ქვეყნებში ფინანსურ სტაბილიზაციაზე, ფულად-საკრედიტო სისტემის ფორმირება-ფუნქციონირების თავისებურებებსა და მის მიახლოებაზე საბაზრო ეკონომიკის ქვეყნების შესაბამის სტანდარტებთან შეიძლება მსჯელობა იმის მიხედვით, თუ როგორი ეფექტიანობით გამოიყენება ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების პირდაპირი და არაპირდაპირი ინსტრუმენტები. როგორც ცნობილია, ეფექტურად ითვლება ის მონეტარული ინსტრუმენტები, რომლებიც ეფუძნება საბაზრო პრინციპებს და შესაბამისად ხელს უწყობს საბაზრო სისტემის ფუნქციონირებას, ამიტომ რეგულირების პირდაპირ მეთოდებთან შედარებით უპირატესობა ენიჭება ირიბ, ბაზარზე ორიენტირებულ მექანიზმებს. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ ფინანსური ბაზრის განუვითარებლობა, რაც მნიშვნელოვნად განსაზღვრავს ირიბი ინსტრუმენტების ქმედით გამოყენებას, ხშირ შემთხვევაში განაპირობებს მონეტარული რეგულირების პირდაპირი და ირიბი მეთოდების კომპლექსურ, შეხამებულ ამოქმედებას. მონეტარული რეგულირების პირდაპირი მეთოდები – მიზნობრივი კრედიტები, სარგებლის განაკვეთის დონეზე პირდაპირი კონტროლი, გაცემული კრედიტების მოცულობაზე შეზღუდვები – ასუსტებს ბანკთაშორისი კონკურენციის ხარისხს, რაც თავის მხრივ ხელს უშლის სარგებლის განაკვეთის დონის შემცირების ტენდენციებს. თავის მხრივ არაპირდაპირი მეთოდების ამოქმედება მოითხოვს ეფექტიანად ფუნქციონირებადი ფინანსური ბაზრის არსებობას, განსაკუთრებით ფასიანი ქაღალდების ბაზრის სეგმენტის გამართულ მუშაობას, რასაც ორმხრივად პოზიტიური მნიშვნელობა აქვს ფულად-საკრედიტო სისტემის გამართული ფუნქციონირებისათვის: 1. ფასიანი ქაღალდების, განსაკუთრებით კი სახაზინო ვალდებულებების ბაზრის პირველადი და მეორადი სეგმენტების განვითარების გარეშე შეუძლებელია ისეთი ეფექტური მონეტარული მექანიზმის მოქმედებაში მოყვანა, როგორიცაა ღია ბაზარზე ოპერაციები; 2. ფასიანი ქაღალდების განვითარებული ბაზრის არსებობა ნიშნავს კაპიტალის დაბანდების ალტერნატიულ წყაროს ფორმირებას საბანკო სისტემასთან მიმართებაში და ამ თვალსაზრისით ფინანსური ბაზრის აღნიშნულ სეგმენტებს შორის კონკურენციული გარემოს ჩამოყალიბებას, რაც თავის მხრივ ხელს შეუწყობს ოპტიმალური საპროცენტო განაკვეთების ფორმირებას.
სწორედ ფინანსური ბაზრის განვითარებული ინფრასტრუქტურის დაჩქარებული ფორმირება იყო სტრუქტურული რეფორმების გატარების პარალელურად ის ძირითადი მიზეზი, რამაც ხელი შეუწყო გარდამავალ ეტაპზე ბალტიისპირეთის ქვეყნებს შეექმნათ ეფექტური მონეტარული პოლიტიკის არაპირდაპირი, ბაზარზე ორიენტირებული ინსტრუმენტების სისტემა. კერძოდ, ამ ქვეყნებში ცენტრალური ბანკის პირდაპირი კრედიტები დაკრედიტების საერთო მოცულობის 25%-ზე ნაკლებს შეადგენს, ლიბერალიზებულია სარგებლის განაკვეთი, დეპოზიტების მიხედვით სავალდებულო სარეზერვო ნორმა არ აჭარბებს 6%-ს, კრედიტების შეთავაზება ხორციელდება სააღრიცხვო არხების მეშვეობით და, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, ღია ბაზრის ოპერაციები წარმოადგენს მონეტარული პოლიტიკის ქმედით საშუალებას2.
ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის გატარების ეფექტიანობა მნიშვნელოვნად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ეფექტურად გამოიყენება რეგულირების არაპირდაპირი ინსტრუმენტები და აღნიშნულ ინსტრუმენტებში რომელი მათგანი გამოიყენება ცენტრალური ბანკის მიერ ინტენსიურად, ვინაიდან ასეთი მექანიზმების გამოყენება ატარებს სპეციფიკურ ხასიათს. მხედველობაში გვაქვს ის გარემოება, რომ სარეზერვო მოთხოვნები ნაწილობრივ ატარებს დირექტიულ ხასიათს მაშინ, როდესაც სადისკოტო პოლიტიკა და ღია ბაზარზე ოპერაციები ნებაყოფლობითი, საბაზრო ოპერაციებია. მასთან ერთად ღია ბაზარზე ოპერაციების ინიციატორი ცენტრალური ბანკია, ხოლო სადისკონტო პოლიტიკის გამოყენება დამოკიდებულია კომერციული ბანკების ინიციატივაზე3.
ეფექტურად ფუნქციონირებადი ფასიანი ქაღალდების ბაზარი იმის გადამწყვეტი ფაქტორია, რომ ეროვნულმა ბანკმა ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების, საბანკო სისტემის მაღალეფექტური ფუნქციონირებისა და ლიკვიდობის მართვისათვის ინტენსიურად გამოიყენოს მონეტარული პოლიტიკის ისეთი არაპირდაპირი ინსტრუმენტები, როგორიცაა რეფინანსირებისა და ღია ბაზარზე ოპერაციების პოლიტიკა. სწორედ ეს გარემოება განაპირობებს საქართველოს სინამდვილეში ეკონომიკის ფულად-საკრედიტო რეგულირების სიმძიმის ცენტრის გადატანას სარეზერვო მექანიზმის გამოყენებაზე.
სარეზერვო მოთხოვნათა მექანიზმს, როგორც მონეტარული პოლიტიკის ქმედით ინსტრუმენტს, სებ-ი იყენებს 1995 წლიდან. სარეზერვო მოთხოვნის, როგორც ლიკვიდობის რეგულირების ინსტრუმენტის უპირატესობა ის არის, რომ მისი ცვლილება მარტივად ხდება და არ მოითხოვს განვითარებულ ფინანსურ ინფრასტრუქტურას. ამასთან სარეზერვო მოთხოვნების პოლიტიკა განისაზღვრება ყოველ მოცემულ შემთხვევაში არსებული მონეტარული დონისა და კონიუნქტურის შესაბამისად, კერძოდ: 1. საბანკო რეზერვებზე მოთხოვნების რეგულირებისათვის; 2. ფულის მასის ზრდის ტემპების და შესაბამისად ლიკვიდობის რეგულირებისათვის; 3. მონეტარულ ბაზასა და ფულის მასას შორის მკაცრი კავშირის ფორმირებისათვის.
როგორც ცნობილია, მინიმალური რეზერვების პროცენტის გადიდებით მცირდება კომერციული ბანკების თავისუფალი ფულადი სახსრები და პირიქით, პროცენტის შემცირება ზრდის საკრედიტო რესურსების სიდიდეს. ამასთან აღნიშნული ინსტრუმენტის ოპერატიული ცვლილება გულისხმობს არა მარტო რეზერვის პროცენტის შეცვლას. ამასთან ერთად მნიშვნელოვანია სარეზერვო მოთხოვნათა ცვლილების ტექნოლოგია, რაც ითვალისწინებს: 1. დარეზერვირების განაკვეთის შეცვლას; 2. რეზერვების გამოანგარიშების პერიოდს (დეკადა, თვე და ა.შ.); 3. მინიმალურ სარეზერვო ანგარიშებზე პროცენტების კომერციული ბანკების სასარგებლოდ დარიცხვის საკითხს; 4. დარეზერვირების პირობებს ეროვნული და უცხოური ვალუტით მოზიდული სახსრებისათვის; 5. სარეზერვო ფონდში თანხების დაგვიანებით ჩარიცხვისათვის სანქციების გამოყენების პირობებს; 6. დიფერენცირებულ მიდგომებს კომერციული ბანკების მიმართ რეზერვების ფორმირების დროს; 7. მინიმალური სარეზერვო ნორმის გამოთვლის პრინციპებს და ა.შ.
მინიმალური რეზერვების ფორმირებასთან დაკავშირებული ზემოთ აღნიშნული პირობების შეცვლა დამოკიდებულია ეკონომიკური კონიუნქტურიდან გამომდინარე ეროვნული ბანკის მიერ გატარებული მონეტარული პოლიტიკის ხასიათზე და ხასიათდება სისტემატური ცვლილებებით. 2004 წლიდან ქვეყანაში მოქმედებს სავალდებულო რეზერვების შემდეგი ნორმები: ეროვნული ვალუტით მოზიდული სახსრების მინიმალური რეზერვები – 0%, უცხოური ვალუტით მოზიდული სახსრებისათვის – 13%, ეროვნული ვალუტით გასაშუალებული რეზერვისათვის – 2%, უცხოური ვალუტით – 0%.
სავალდებულო რეზერვების სიდიდის ცვლილებების დინამიკა ხაზს უსვამს აღნიშნული ინსტრუმენტის სრულყოფის ტენდენციას და მსოფლიო საბანკო სტანდარტებთან მიახლოების აუცილებლობას. ბევრ ქვეყანაში კანონმდებლობით წესდება მინიმალური რეზერვების ზედა ზღვარი, რაც სტაბილურს ხდის საბანკო სისტემას. მაგალითად, გერმანიაში დარეზერვირების ნორმების ზედა ზღვარი განისაზღვრება შემდეგნაირად: მოთხოვნამდე ანაბრებზე – 30%, ვადიან ვალდებულებებზე – 20%, შემნახველ ანაბრებზე – 10%. ამასთან არსებობს პრეფერენციები სპეციალური ბანკებისათვის, რომლებიც გარკვეულ სოციალურ ფუნქციებს ასრულებენ5.
მონეტარული პოლიტიკის ჩარჩოებში მინიმალური სარეზერვო პოლიტიკის ეფექტიანობის ამაღლების მიზნით, ფულის მასის და საბანკო არხების ლიკვიდობის მართვის სრულყოფისათვის მნიშვნელოვანია: 1. ანგარიშთა ახალ სისტემაზე დაყრდნობით გადაისინჯოს და დაზუსტდეს იმ საბალანსო ანგარიშების ნუსხა, რომლებიც დაექვემდებარება დარეზერვებას; 2.პერიოდულად მონეტარული აგრეგატების ცვლილებისა და საბანკო არხების ლიკვიდობის გათვალისწინებით გადასინჯული იქნეს მინიმალური რეზერვების შეცვლის მიზანშეწონილობის საკითხი; 3.რეზერვების ფორმირების მეთოდიკის სრულყოფის მიზნით შემოღებულ იქნას აუცილებელი რეზერვების დიფერენციაცია, კერძოდ: ა) საკრედიტო დაწესებულებების ტიპის მიხედვით; ბ) კომერციული ბანკის მიერ დეპონირებული თანხების დამოკიდებულებით ფულადი მასის ამა თუ იმ აგრეგატთან.
აღსანიშნავია, რომ საქართველოში მეორადი ბაზრის და სხვა საბაზრო ინსტიტუტების განუვითარებლობა ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების ქმედითი ინსტრუმენტების შეზღუდულობას განაპირობებს. ეს არის ის ობიექტური მიზეზი, რის გამოც მონეტარული პოლიტიკის აქტივიზაცია ქვეყანაში ხორციელდება მინიმალური რეზერვებით და სავალუტო ბაზარზე ინტერვენციების მეშვეობით. ნორმალურ პირობებში კი ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის ძირითად ინსტრუმენტს წარმოადგენს ღია ბაზარზე ოპერაციები. აღნიშნული მექანიზმის ინტენსიური გამოყენების აუცილებლობა ფულის მიმოქცევის რეგულირებასა და ლიკვიდობის მართვაში მოითხოვს ფინანსური ბაზრის განვითარებულ ინფრასტრუქტურას, განსაკუთრებით ფასიანი ქაღალდების მეორადი ბაზრის სეგმენტს, რომელსაც შეუძლია მონეტარული პროცესების რეგულირებაში და საერთოდ ეკონომიკის განვითარებაში კატალიზატორის როლის შესრულება.
მსოფლიოში არსებული პრაქტიკის მიხედვით, სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდების მეორადი ბაზრის განვითარების ორი ძირითადი მიმართულება არსებობს. განვითარებული ქვეყნების უმეტესი ნაწილი მეორადი ბაზრის ორგანიზებისათვის უპირატესობას ანიჭებს საფონდო ბირჟებს (აშშ, ინგლისი, იტალია), სადაც აღნიშნული სეგმენტი წარმატებით ფუნქციონირებს. რიგ ქვეყნებში სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდებით მეორადი ვაჭრობა ხორციელდება ბანკთაშორის სავალუტო ბირჟაზე (იაპონია, თურქეთი, რუსეთი). გარდამავალი ეკონომიკის თავისებურებების და იმ ფაქტის გათვალისწინებით, რომ საქართველოში საფონდო ბირჟის ფუნქციონირება არაეფექტურია, აუცილებელია სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდების მეორადი ბაზრის განვითარება დაუკავშირდეს სავალუტო ბაზარს, რაც ეროვნულ ბანკს ფულის მასის გაკონტროლების საშუალებას მისცემს, მაგრამ უნდა აღინიშნოს, რომ მეორადი ბაზრის განვითარება შეუძლებელია სახაზინო ვალდებულებების ეფექტური პირველადი ბაზრის გარეშე. ერთ-ერთი დადებითი ტენდენცია, რაც ბოლო წლებში სახელმწიფო ფასიანი ქაღალდების ბაზარზე შეინიშნება, არის სახაზინო ვალდებულებებზე საშუალო შეწონილი საპროცენტო განაკვეთის შემცირების ტენდენცია: 2002 წელს – 42.79%, 2003 წელს – 42.92%, 2004 წელს – 11.36%. დაბალი, მაგრამ რეალური საპროცენტო განაკვეთი, როგორც ცნობილია, ზრდის ინვესტორების ნდობის ხარისხს, რაც ბაზრის აღნიშნულ სეგმენტზე ინვესტიციების მოზიდვის აუცილებელი პირობაა.
სახელმწიფო სახაზინო ვალდებულებების ბაზრის განუვითარებლობის ერთ-ერთი მიზეზია ის, რომ კომერციული ბანკები ნაკლებად არიან დაინტერესებულნი სახაზინო ვალდებულებების შეძენით. ამას ადასტურებს ის ფაქტი, რომ სხვადასხვა ვადიანობის სახაზინო ვალდებულებების შეძენაში მონაწილე კომერციული ბანკების რიცხვი, მაგალითად 2005 წელს მერყეობდა 5-დან 12-მდე, ანუ კომერციული საბანკო სექტორის ნახევარიც კი არ არის ჩართული სახაზინო-სათამასუქო ბრუნვაში, რაც ხელს უშლის, ერთის მხრივ, აღნიშნული ბაზრის განვითარებას, ხოლო, მეორეს მხრივ, ეროვნულ ბანკს საბანკო არხების ლიკვიდობის მართვასა და რეგულირებაში. ჩვენი აზრით, კომერციული ბანკების მხრიდან სახაზინო ვალდებულებების შეძენის დაინტერესების ამაღლებისათვის მნიშვნელოვანია: 1. სხვადასხვა ვადიანობის სახაზინო ვალდებულებების განთავსება ბაზარზე და 2. კომერციული ბანკების მიერ სახსრების დაბანდება სახელმწიფო ფასიან ქაღალდებში ჩათვლილ იქნეს (მთლიანად ან გარკვეული პროცენტით) მინიმალური სავალდებულო რეზერვების თანხაში. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ერთმანეთს მჭიდროდ დაუკავშირდება მონეტარული რეგულირების ორი ინსტრუმენტი – მინიმალური სავალდებულო რეზერვები და ოპერაციები ღია ბაზარზე, რაც ლიკვიდობის მართვის თვალსაზრისით მისაღები იქნება როგორც ეროვნული, ისე კომერციული ბანკებისათვის, იმავდროულად ასეთი მექანიზმის დანერგვა ხელს შეუწყობს ღია ბაზარზე ოპერაციების წარმოებას.
ღია ბაზარზე ოპერაციების ეფექტურობის ამაღლებისათვის მნიშვნელოვანია რეპო მექანიზმების გამოყენების სრულყოფა როგორც ლიკვიდობის ინექციის, ისე აბსორბციის თვალსაზრისით. რეპო და უკურეპო ოპერაციების მასშტაბების გაზრდა, ამასთან ერთად რეპოგარიგებების ვადიანობის გაზრდა პირველ რიგში, შექმნის სახაზინო ვალდებულებების მეორადი ბაზრის განვითარების წინა პირობებს, ხელს შეუწყობს როგორც ეროვნული, ისე კომერციული ბანკების ჭარბი ლიკვიდობის მართვაში. ამასთან ეროვნულ ბანკს მიეცემა საშუალება რეპოოპერაციების შედეგად განსაზღვროს საპროცენტო განაკვეთი, რომელზეც ორიენტირებულნი იქნებიან კომერციული ბანკები თავიანთი შესაბამისი საპროცენტო განაკვეთების დადგენისას.
ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების ეფექტურობა, საბანკო არხების მობილურობა და შესაბამისად ეკონომიკის ფინანსური რესურსებით უზრუნველყოფა მნიშვნელოვნად არის დამოკიდებული ეროვნული ბანკის მიერ გატარებული რეფინანსირების პოლიტიკის ხასიათსა და შესაბამისად საპროცენტო განაკვეთების მნიშვნელობაზე ეკონომიკაში. უნდა აღვნიშნოთ, რომ რეფინანსირების პოლიტიკის, როგორც მონეტარული რეგულირების ინსტრუმენტის, გამოყენება გარდამავალი ეკონომიკის პირობებში სცილდება კლასიკურ გაგებას სათამასუქო მიმოქცევის არარსებობის გამო და იკავებს შუალედურ ადგილს ეკონომიკის მონეტარული რეგულირების შედარებით დირექტიულ ინსტრუმენტებსა და წმინდა საბაზრო მექანიზმებს შორის. ჩვენს ქვეყანაში რეფინანსირების პოლიტიკა ძირითადად ხორციელდება ბანკთაშორისი საკრედიტო აუქციონის მეშვეობით, ასევე სალომბარდო და სარეაბილიტაციო კრედიტების მექანიზმების გამოყენებით.
უნდა აღინიშნოს, რომ ფულის მიმოქცევისა და ბანკების ლიკვიდობის რეგულირების მნიშვნელოვანი ბერკეტია ასევე აუქციონების გარეშე მოქმედი ბანკთაშორისი საკრედიტო ბაზარი. საკრედიტო რესურსების აუქციონებისაგან განსხვავებით, სადაც გარიგებები ხორციელდება ძირითადად ეროვნული ვალუტით, ბანკთაშორის ბაზარზე საკრედიტო რესურსების გაყიდვა წარმოებს როგორც ეროვნული, ისე უცხოური ვალუტით. აღნიშნულის მიუხედავად, სააუქციონო საკრედიტო რესურსების ბრუნვა რამდენადმე აღემატება ბანკთაშორის ბაზარზე ბრუნვას, რაც შეიძლება აიხსნას აუქციონის წესებიდან გამომდინარე გამყიდველი ბანკების რისკების დაცვით. მაგალითად, 2005 წელს ჩვენს ქვეყანაში საკრედიტო რესურსების აუქციონის ბრუნვა დაახლოებით 10-ჯერ აჭარბებდა ბანკთაშორისი საკრედიტო ბაზრის საერთო ბრუნვას6, რაც მიუთითებს ერთი მხრივ ბანკთაშორისი კრედიტების ბაზრის განვითარების დაბალ დონეზე, მეორეს მხრივ კი ეროვნული ბანკის საკრედიტო რესურსებზე კომერციული საბანკო სექტორის მზარდ დამოკიდებულებაზე. ჩვენის აზრით, აუცილებელია ეროვნულმა ბანკმა თანდათან შეზღუდოს კომერციული ბანკების საკრედიტო რესურსებით უზრუნველყოფა, რათა სტიმული მისცეს კომერციულ საბანკო სექტორს გაზარდოს აქტივობა თავისუფალი ფულადი სახსრების მოსაზიდად. ამასთან ერთად მნიშვნელოვანია ლომბარდული და სარეაბილიტაციო კრედიტების შეზღუდვასთან ერთად დაინერგოს სპეციალური ლომბარდული კრედიტების მექანიზმი, რომელიც გასცდება მოკლევადიანი დაკრედიტების საზღვარს და მიმართული იქნება არა მარტო ლიკვიდობის რეგულირების, არამედ საბანკო არხებით ეკონომიკის პრიორიტეტული სფეროების და დარგების ეკონომიკური სუბიექტების ფინანსური რესურსებით უზრუნველყოფისაკენ.
რეფინანსირების პოლიტიკის ეფექტიანობის ამაღლებისა და განსაკუთრებით ჭარბი ლიკვიდობის აბსორბაციის მიზნით მნიშვნელოვანია ეროვნული ბანკის კომერციულ ბანკებთან სადეპოზიტო ოპერაციების სრულყოფა. მხედველობაში გვაქვს როგორც ერთდღიანი დეპოზიტების, როგორც მუდმივმოქმედი მექანიზმის, საპროცენტო განაკვეთების ზომიერი ზრდა დეპოზიტების მოზიდვების სტიმულირების მიზნით, ისე სადეპოზიტო აუქციონების ჩატარება დიფერენცირებული ვადით დეპოზიტების მიღებაზე. აღნიშნულის პარალელურად მოკლევადიანი ლიკვიდობის რეგულირების მიზნით საჭიროა ერთდღიანი კრედიტების მუდმივმოქმედი მექანიზმის დაბალანსებული გამოყენება.
მონეტარული პოლიტიკის ჩარჩოებში რეფინანსირების ინსტრუმენტის ქმედითი გამოყენების ეფექტურ საშუალებად მიგვაჩნია ეროვნული ბანკის მიერ სვოპ ტიპის გარიგებების წარმოების სტიმულირება დიფერენცირებული ვადების გამოყენებით, რაც დაეხმარება ეროვნულ ბანკს უცხოური ვალუტის გარანტიის საფუძველზე მოახდინოს საკრედიტო რესურსების მიწოდება ან ამოღება საბანკო არხებიდან. აღნიშნული მექანიზმი დადებითად იმოქმედებს უცხოური ვალუტის ბაზარზე (ისე, როგორც რეპოოპერაციები სახაზინო ვალდებულებების ბაზარზე), კერძოდ, ეროვნულ ბანკს მიეცემა საშუალება სავალუტო ბაზარზე ინტერვენციების გარეშე მართოს უცხოური ვალუტის ჭარბი ოდენობა, რაც მის მონეტარულ პოლიტიკას ბევრად უფრო მოქნილს გახდის და გაამარტივებს მის მიერ ემიტირებული ფულადი მასის მართვას.