გვჭირდება საჯარო სერვიტუტი?
ნ. ყაჭეიშვილი ეკონომისტი, ინჟინერ-მშენებელი ზ. აზარაშვილი კონსულტანტი იურიდიულ საკითხებში
ცნობილია, რომ უძრავი ქონების ძირითად კომპონენტს წარმოადგენს მიწა და მასთან ერთად მისი არსებითი შემადგენელი ნაწილები, შენობა-ნაგებობები და მიწასთან მყარად დაკავშირებული კონსტრუქციები. საბაზრო ეკონომიკის ჩამოყალიბების ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ეტაპს სწორედ უძრავი ქონების, და პირველ რიგში, მიწის ბაზრის ფორმირება და მისი მყარ საკანონმდებლო ბაზაზე დაფუძნებული განვითარება წარმოადგენს.
სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული უძრავი ქონების პრივატიზაციის პროცესების განხორციელების შედეგად შეიქმნა მესაკუთრეთა, იურიდიულ და ფიზიკურ პირთა დიდი ფენა. მათ კერძო საკუთრებაში არსებული ქონების სამართლებრივი რეგულირებისათვის საჭირო გახდა უძრავი ქონების ფლობისა და განკარგვის ახალი ფორმების შემოღება, რომლებიც სხვა, განვითარებული საბაზრო ეკონომიკის ქვეყნებში ჩვეულებრივ საბაზრო მექანიზმს წარმოადგენს.ასე გაჩნდა საქართველოს სამოქალაქო კოდექსში აღნაგობის, უზუფრუქტის და სერვიტუტის მცნებები, რომლებიც არეგულირებენ სხვისი საკუთრებით სარგებლობის, კანონით გათვალისწინებულ უფლებებს.
ამჯერად ჩვენ შევჩერდებით სერვიტუტის მცნებაზე, რომლის პრაქტიკულად გამოყენების საჭიროებიდან გამომდინარე შეიქნა არაერთი პრობლემა. ეს მცნება ჩვენს სინამდვილეში შედარებით ახალია, ვინაიდან ძველ, სოციალისტურ ფორმაციაში უძრავი ქონების ძირითადი კომპონენტის, მიწის (მისი უდიდესი ნაწილის), ერთადერთი მფლობელი იყო სახელმწიფო. უძრავ ძირითად საშუალებებზე, მათ შორის, შენობებზე, ნაგებობებზე, სამრეწველო, ენერგეტიკის და კომუნალური დანიშნულების ობიექტებზე გამოიყენებოდა ძირითადში ტექნიკური პირობები, სანიტარიული, ხანძარსაწინააღმდეგო და სხვა ნორმები, რომლებიც დამუშავებული იყო მაშინ მოქმედი და სხვა მრავალ ტექნიკურ ნორმატიულ ბაზებში, რომლებსაც არ გააჩნდათ საკუთრების უფლებათა შემცველი ან ამ უფლებათა შემზღუდველი კომპონენტები.
რა არის სერვიტუტი?
საქართველოს კანონმდებლობაში, კერძოდ სამოქალაქო კოდექსში სერვიტუტის განსაზღვრება ძალზედ რთული და ბუნდოვანია, იგი ძნელად აღსაქმელია არასამართალმცოდნე პირისათვის, ხოლო გამომდინარე ამ მცნებისადმი მიძღვნილი შვიდი მუხლის შინაარსიდან, გარდა ცალკეული ინდივიდუალური შემთხვევებისა, სერვიტუტი პრაქტიკულად გამოუყენებელია. ამის გამო რთულდება ან რიგ შემთხვევებში სულაც ვერ ხერხდება სერვიტუტის უფლებათა ზუსტი სამართლებრივი განსაზღვრა და ამ უფლებათა რეგისტრაცია საჯარო რეესტრის სამსახურში.
სერვიტუტი არის სხვისი მიწის ნაკვეთით შეზღუდული სარგებლობის უფლება.
სერვიტუტი შეიძლება განისაზღვროს აგრეთვე როგორც ერთი მესაკუთრის უფლებების შეზღუდვა, მეორე მესაკუთრის სასარგებლოდ. ფაქტობრივად, სერვიტუტის უფლების გამოყენებით ხდება ერთი მესაკუთრის უძრავ ქონებაზე უფლებათა შეზღუდვა სხვა მესაკუთრის მხრიდან, რაც გამოწვეულია ამ უკანასკნელის ტერიტორიაზე განლაგებული ობიექტის ფუნქციონირებასთან დაკავშირებულ, აუცილებელ პირობებიდან გამომდინარე. მიუხედავად ამისა, სერვიტუტით დატვირთულ მიწის ნაწილზე, ამ მესაკუთრის საკუთრების უფლება არ იზღუდება.
ეს პროცესი, რომლებიც გულისხმობს სერვიტუტის უფლების გამოყენებას ანუ სერვიტუტით სხვის საკუთრებაში არსებული ტერიტორიის რაღაცა ნაწილის დატვირთვას, შეიძლება იყოს სამი სახის:
1) როდესაც ერთი მესაკუთრის მიწის ნაკვეთი განლაგებულია სხვისი საკუთრების ტერიტორიაზე (ან კვეთს მას, ხაზოვანი ნაგებობების შემთხვევაში);
2) როდესაც მიწის ნაკვეთები განლაგებულია ერთმანეთთან მომიჯნავედ;
3) როდესაც ერთი მესაკუთრის მიწის ნაკვეთი არ ემიჯნება (მოშორებულია) სხვის საკუთრებას, მაგრამ შეიძლება დაიტვირთოს სერვიტუტით (მაგალითად მაღალი ძაბვის ელექტრო გადამცემი ხაზების ან დიდი წნევის წყალგაყვანილობის შემთხვევაში, როდესაც მეზობელი მესაკუთრის მიწის ნაკვეთის ნაწილი ექცევა ხაზოვანი ნაგებობების დაცვითი ზონის ფარგლებში).
სერვიტუტის საკანონმდებლო რეგულირების აუცილებლობა, განსაკუთრებით მწვავე გახდა მას შემდეგ, რაც საქართველოს კანონმა “უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ” ხაზოვანი ნაგებობები ცნო უძრავ ნივთებად, რომლებიც წარმოადგენენ უძრავი ნივთის (მიწის ნაკვეთის) არსებით შემადგენელ ნაწილს (მუხლი 16, პუნქტი 1).
ჩვეულებრივი უძრავი ნივთებისაგან განსხვავებით, როგორიცაა კონსტრუქციულად მოცულობითი შენობა-ნაგებობანი, რომლებსაც გააჩნიათ სამი სივრცობრივი განზომილება და შესაბამისად, მათი სიდიდის განსაზღვრა ხდება კუბურ მეტრებში, ხაზოვან ნაგებობებს გააჩნიათ ერთი განზომილება, – სიგრძე, და შესაბამისად, ისინი იზომებიან გრძივ მეტრებში (ან გრძივ კილომეტრებში).
ხაზოვანი ნაგებობების ეს თავისებურება ძალზე მნიშვნელოვანია, რადგანაც ის თავის საპროექტო დისლოკაციით შეიძლება შეიცავდეს რამდენიმე ათეულ გრძივ კილომეტრს. ბუნებრივია, ისეთ შემთხვევებში გრძივი ხაზოვანი ნაგებობა ან გადაკვეთს, ან მომიჯნავედ გაივლის მრავალ ათეულ და შეიძლება ასეულ, კერძო იურიდიული, ფიზიკური და სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთებს. თუ ამ შემთხვევაში წავალთ ჩვეულებრივი სერვიტუტის ხელშეკრულების გაფორმების გზით (სხვა რეგულირების საშუალებები დღეს მოქმედ კანონმდებლობას არ გააჩნია), ყოველ ასეთ კერძო სუბიექტთან მოსალაპარაკებელი იქნება შემდეგი აუცილებელი საკითხები:
1) სერვიტუტით დაფარვის ზონების (ფართის) ოდენობა და მათი გეომეტრიული ზომები (პარამეტრები);
2) სასყიდლიანი იქნება სერვიტუტი თუ უსასყიდლო; (ბუნებრივია, ყველა მეპატრონე მოითხოვს სასყიდლიანი სერვიტუტის ხელშეკრულების გაფორმებას);
3) სერვიტუტით დაფარული ზონის 1 კვ.მ-ის ღირებულება.
4) ხელშეკრულება იქნება ვადიანი თუ უვადო;
5) რა უფლებრივი შეზღუდვები უნდა იქნეს შეთანხმებული.
ამ შემთხვევაში, უბრალოდ, შეუძლებელია სერვიტუტის ზოგადი მცნების გამოყენებით გადაწყდეს რეალობაში არსებული კერძო-სამართლებრივი პრობლემები. ბუნებრივია ისმის კითხვა – რა შეიძლება იყოს ამ პრობლემის გადაწყვეტის გზა?
ეს გზა, რაღა თქმა უნდა, არსებობს და მთელ რიგ უცხოურ ქვეყნებში არსებული პრაქტიკის გამოყენებით, საჭიროა საკანონმდებლო დონეზე შემოღებულ იქნეს “კერძო”” და “საჯარო”” სერვიტუტების მცნება. ჩვენი, ამჟამად მოქმედი კანონმდებლობა არ იძლევა საშუალებას, მოხდეს სამართლებრივი რეგულირება მთელი რიგი საკითხებისა, რომლებიც დაკავშირებულია ამ საკანონმდებლო ნორმების მიღებასთან. თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ჩვენს კანონმდებლობაში არსებობს სერვიტუტის ისეთი მცნება, როგორიცაა “პირადი სერვიტუტი”” (საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, მუხლი #253), რომელიც პრაქტიკაში თითქმის არ გამოიყენება და “კერძო”” და “საჯარო”” სერვიტუტის გამოყენების საჭიროებასთან შედარებით, უმნიშვნელო და მეორეხარისხოვანია.
ამ საკითხთა გადასაწყვეტად შეიძლება გამოვიყენოთ ევროპული ქვეყნების გამოცდილება, სადაც გამოიყენება “კერძო”” და “საჯარო”” სერვიტუტის მცნებები, და შესაბამისად აღნიშნული სერვიტუტის სახეები, მათი საფუძვლები, დეტალურად არის გაწერილი გამოყენების წესები, რაღა თქმა უნდა სხვადასხვა ქვეყნებში, მათთვის მისაღებ ინტერპრეტაციაში.
“კერძო”” სერვიტუტის შემთხვევაში ხელშეკრულება ფორმდება ორ ინდივიდუალურ მხარეს შორის, პირადი შეთანხმების საფუძველზე. “კერძო” სერვიტუტი შეიძლება იყოს ორი სახის:
1) შეთანხმებითი;
2) სასამართლო წესით დადგენილი, (იმ შემთხვევაში, თუ კერძო მხარეებმა ვერ შეძლეს მოლაპარაკება და მიმართეს სასამართლოს).
“საჯარო” სერვიტუტი დგინდება კანონით ან სხვა ნორმატიულ-სამართლებრივი აქტით. რიგ შემთხვევაში “საჭირო” სერვიტუტი მიიღება თვითმმართველობის ორგანოების მიერ, თუ ეს გამომდინარეობს კონკრეტული საკითხების გადაწყვეტის საჭიროებიდან და სახელმწიფო ან ადგილობრივი მოსახლეობის ინტერესებიდან.
“საჯარო” სერვიტუტს გააჩნია დიდი გამოყენების სფერო, ეს არის შენობა-ნაგებობები, რომლითაც ექსპლუატაციის პერიოდში აქვთ სხვადასხვა სახის სპეციალური ფუნქციონალური დატვირთვა, მაგალითად წყალსაცავი ნაგებობები, მაღალი და დაბალი ძაბვის ელექტრო ქვესადგურები, გაზის საცავები და გაზგასამართი პუნქტები, ბენზინგასამართი სადგურები, ბიოლოგიური, რადიაციული აქტივობის შენობა-ნაგებობები და მრავალი სხვა.
უფრო ხშირად “საჯარო” სერვიტუტი დგინდება შემდეგი მიზნებისათვის:
– მიწის ნაკვეთზე გასასვლელად ან გასატარებლად;
– მიწის ნაკვეთის გამოსაყენებლად კომუნალური, საინჟინრო, ელ. ენერგიების და სხვა ხაზების ექსპლუატაციისას, მათი მიმდინარე და კაპიტალური რემონტისას;
– სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის ობიექტებისათვის.
– მიწის ნაკვეთზე საინჟინრო და გეოლოგიურ სამუშაოების ჩასატარებლად;
– მიწის ნაკვეთის გამოსაყენებლად ნადირობასა და თევზაობისთვის;
– სანაპირო ზოლთან თავისუფლად მისასვლელად და ა. შ.
ამასთან ერთად “საჯარო” სერვიტუტის გამოყენების, შეიძლება ითქვას, მთავარ საჭიროებას წარმოადგენენ თითქმის ყველა ხაზოვანი ნაგებობები; საჰაერო და საკაბელო ელექტროგადამცემი ხაზები, წყლის, გაზის და სხვა სახის მილსადენები და სხვა სივრცობრივად გრძივი ნაგებობები, რომელთაც სერვიტუტით დაფარვის ზონები ვრცელდება და მოიცავს დიდი რაოდენობის სხვადასხვა კერძო სუბიექტთა საკუთრებაში მყოფ მიწის ნაკვეთებს.
აღსანიშნავია, რომ””საჯარო”” სერვიტუტის რეგისტრირება შესაძლებელია როგორც კერძო, ისე სახელმწიფო საკუთრების მიწაზე და ამაში არავითარი შეზღუდვის მიზეზები არ უნდა არსებობდეს. ეს მნიშვნელოვანი პირობაა ხაზოვანი ნაგებობების მფლობელი პირებისათვის, რითაც იქნება ერთგვარი დაცვის მექანიზმი ძნელად მოსავლელ, გრძივი ხაზებისა და მაგისტრალებისათვის.
საქართველოში სერვიტუტის ამ ფორმების გამოუყენებლობის გამო შეიქნა სერიოზული საკანონმდებლო ვაკუუმი. ქართულ კანონმდებლობაში “საჯარო” და “კერძო” სერვიტუტის მცნება საერთოდ არ არის შემოსული და მისი მიღება საკანონმდებლო წესით, ვფიქრობთ, პირველ რიგში, ჩვენი სახელმწიფოს ინტერესებშია. ამით გადაწყდება მთელი რიგი პრობლემები, რადგან სამართლებრივად დაცული იქნება კომუნალური და საქალაქო მეურნეობის ობიექტები, შეიქმნება შესაბამისი პირობები ხაზოვანი ქსელების განვითარებისათვის, და აგრეთვე სხვა ხაზოვანი ობიექტების (მაგ. საავტომობილო და სარკინიგზო გზები) სერვიტუტის უფლებებით სათანადო საექსპლუატაციო პირობების შექმნისა და მათი კანონით დაცვის თვალსაზრისით.
ისიც უნდა აღინიშნოს, რომ “საჯარო”” სერვიტუტის უფლებების აღიარება და რეგისტრაცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ხაზოვანი ნაგებობებისათვის, ვინაიდან ისინი სხვა უძრავი ნივთებისაგან განსხვავებით “დამოუკიდებელი უფლების მქონე ობიექტებია”” (საქართველოს კანონი “უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ””, მუხლის 16, პუნქტი 1) და არ ფლობენ მიწაზე საკუთრების უფლებას (ისე როგორც, მაგალითისათვის შენობები), ამიტომ უძრავი საგნის სანივთო უფლებებიდან შესაძლებელია მხოლოდ სერვიტუტის უფლების სამართლებრივი რეგისტრაცია.
“საჯარო” (კანონისმიერი) სერვიტუტის მცნების დამკვიდრების და ამით არსებული საკანონმდებლო ვაკუუმის შევსების მცდელობად შეიძლება მივიჩნიოთ საქართველოს იუსტიციის მინისტრის ბრძანება #800 – “უძრავ ნივთებზე უფლებათა რეგისტრაციის შესახებ “ინსტრუქციის დამტკიცების შესახებ” (2006 წლის 13 დეკემბერი), სადაც #40 მუხლში არის მოთხოვნა, რომ სხვისი საკუთრებით შეზღუდული სარგებლობის (აღნაგობა, უზუფრუქტი, სერვიტუტი) უფლების წარმოშობის, ცვლილების და შეწყვეტის რეგისტრაციისათვის წარდგენილ უნდა იქნეს ხელშეკრულება, კერძოდ (ა ქვეპუნქტში), ნახსენებია, რომ წარმოდგენილი უნდა იქნეს “სხვის საკუთრებაში შეზღუდული სარგებლობის ხელშეკრულება (რაც წარმოადგენს კერძო სერვიტუტს) და ასევე მითითებულია, რომ “აღნიშნული არ მოითხოვება კანონისმიერი სერვიტუტის შემთხვევაში””, რაც, ფაქტობრივად, ნიშნავს “კერძო”” და “საჯარო”” სერვიტუტის მცნებათა გამოკვეთას. სამწუხაროდ, ამ მცნებებმა ვერ ნახეს შემდგომი საკანონმდებლო დახვეწა და კონკრეტიზაცია, უფრო მეტიც, შემდგომ რედაქციაში (ბრძანება #313, 2007 წლის 27 სექტემბერი) ეს მუხლი, რომელიც ძალზე მნიშვნელოვანი იყო უძრავ ნივთებზე უფლებათა განსაზღვრისა და რეგისტრაციისათვის, საერთოდ იქნა ამოღებული.
სერვიტუტის კანონით დადგენილი უფლებების გარეშე ხაზოვანი ნაგებობების მფლობელები აწყდებიან დიდ პრობლემებს ამ ნაგებობების სამართლებრივი დაცვის თვალსაზრისით. ასეთებია ელექტროენერგიის, წყლის და გაზგამანაწილებელი კომპანიები, რომელთა ძირითადი საშუალებებით მოცულია მთელი ქალაქის ტერიტორია და მისი შემოგარენიც. პირველ რიგში, ეს არის ხაზოვანი ნაგებობები, (მაგალითად: საჰაერო და საკაბელო ელექტროგადამცემი ქსელები). ამ ობიექტების ნორმალური ფუნქციონირებისათვის საჭიროა მათი სერვიტუტის უფლებებით დაცვა, ისევე როგორც ეს ესაჭიროება შენობა-ნაგებობებს, სატრანსფორმატორო ქვესადგურებს, მაღალი ძაბვის ქვესადგურებს, წყალსაცავებს, გაზსაცავებსა და მათ გამანაწილებელ პუნქტებს. გამომდინარე ჩამოთვლილი ობიექტების ძალზე დიდი რაოდენობებიდან, აშკარაა, რომ მათზე სერვიტუტის უფლებების განსაზღვრა და სამართლებრივი რეგისტრაცია შესაძლებელია მხოლოდ “საჯარო” სერვიტუტის მოქმედების პირობებში.
წინააღმდეგ შემთხვევაში პრაქტიკულად შეუძლებელია ინდივიდუალურად ყველა კონკრეტულ მესაკუთრესთან სერვიტუტის ხელშეკრულების გაფორმება.
სწორედ ამიტომაა საჭირო საქართველოს კანონმდებობაში შევიდეს ცვლილება და დამკვიდრდეს “საჯარო”” სერვიტუტის მცნება, ისევე როგორც “კერძო” სერვიტუტის.
სერვიტუტის ზონების გამოყოფა, დაფიქსირება, შესაბამისი შეზღუდვების ცოდნა და მათი შესრულება, პირველ რიგში, წარმოადგენს თვით იმ მესაკუთრის ინტერესს და უსაფრთხოების გარანტიას, რომლის ტერიტორია დატვირთულია სერვიტუტით. ასე მაგალითად ხშირად შეხვდებით ისეთ შემთხვევებს, როცა სატრანსფორმატორო ქვესადგურზე მიშენებულია ავტოფარეხი, ან სხვა დანიშნულების სათავსო, (ან დაშენებულია ზემოდან), ან მაღალი წნევის წყალსადენზე განლაგებულია სამრეცხაო ან ავტოგასამართი სადგური. სამწუხაროდ, ასეთი და სხვა სახის, სიცოცხლისათვის საშიში დარღვევები, ბევრი შეიძლება ვიხილოთ ჩვენს ქალაქში, კერძო მესაკუთრეთა ტერიტორიებზე არსებულ კომუნალურ და სხვა საერთო სარგებლობის შენობა-ნაგებობებში ყოვლად გაუმართლებელი, ხშირ შემთხვევებში სიცოცხლისათვის საშიში ფორმებით განხორციელებული ქმედებები.
დიდი ალბათობით უნდა ვივარაუდოთ, რომ იმ პერიოდში, როდესაც ასეთი ტერიტორიების მესაკუთრე გახდა უძრავი ქონების მეპატრონე (უმრავლეს შემთხვევებში), იმ ტერიტორიაზე უკვე არსებობდა კომუნალური ან სხვა საერთო დანიშნულების შენობა ან ნაგებობა, მათ შორის ელექტრო, წყლის, გაზმომარაგების, საკანალიზაციო ხაზოვანი ნაგებობები, ან რომელიმე ქსელის ნაწილი. ამგვარ შემთხვევებში, რომ არ მივყვეთ პრივატიზაციის პროცესებში არსებული პრობლემების სამართლებრივ გადასინჯვას, მარტივ გამოსავალს ვხედავთ იმაში, რომ მეპატრონეს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 180-ე მუხლის შესაბამისად დავაკისროთ “თმენის აუცილებლობა””. ამასთან ერთად ტერიტორიების სერვიტუტით დატვირთული ზონები კანონმდებლობით განისაზღვროს უსასყიდლო “საჯარო”” სერვიტუტით. ჩვენ მივიჩნევთ, რომ ასევე კანონმდებლობით უნდა განისაზღვროს სერვიტუტით დაფარვის ზონების გეომეტრიული პარამეტრები და მათი ფართები, რომლებიც შეიძლება მიბმული იყოს ყველა სახის (ელექტრო, წყლის, გაზის) ხაზოვანი ნაგებობების დაცვის ზონების არსებულ ტექნიკურ ნორმებთან.
ძალიან მნიშვნელოვანი იქნება იმის განსაზღვრა, თუ როგორი უნდა იყოს “საჯარო”” სერვიტუტი – ფასიანი თუ უფასო. კომუნალური დანიშნულების ობიექტებთან მიმართებაში, აშკარაა, სერვიტუტი უნდა იყოს უფასო.
ფასიანი სერვიტუტი, ოღონდ ისევ მისი “საჯარო”” ფორმით დადგენილი და კანონით განსაზღვრული ანაზღაურებით, ჩვენი აზრით, შეიძლება დაშვებულ იქნეს მესაკუთრის ტერიტორიაზე ახალი (მშენებარე) ხაზოვანი ნაგებობის გაყვანის შემთხვევაში, რაც მოხდება მიწის ნაკვეთის მეპატრონესთან შეთანხმებით, გარდა იმ შემთხვევისა, როცა აღნიშნული გამოწვეულია სახელმწიფო საჭიროებებითა და აუცილებლობით.
ხოლო თუ უკვე არსებულ ხაზოვან ნაგებობათა მიმართებაში “საჯარო” სერვიტუტი განსაზღვრავს სერვიტუტით დაფარვის ზონას როგორც საზღაურიანს, მაშინ ამ საზღაურის ოდენობა უნდა იყოს მინიმალური, რადგან ის აუცილებლად ჰპოვებს ასახვას წყლის, გაზის, ელექტროენერგიის და სხვა სახის კომუნალური ობიექტების მფლობელი კომპანიების მიერ ამ პროდუქციის მიწოდების ტარიფებში, რაც, რა თქმა უნდა, არ შედის არც ერთი მხარის და, პირველ რიგში, მოსახლეობის ინტერესებში. ამიტომ, ჩვენი აზრით, საუკეთესო გამოსავალია, უკვე არსებული კომუნალური ობიექტების მიმართ “უსასყიდლო” საჯარო სერვიტუტის დაწესება. G
გარდა ამისა, ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ამგვარი სერვიტუტი უნდა იყოს უვადო, რაც აგრეთვე უნდა იყოს განსაზღვრული კანონით. ამ შემთხვევაში აღსანიშნავია გერმანიის მაგალითი, სადაც ყველა მესაკუთრე ვალდებულია თავის საკუთრებაში არსებულ მიწის ნაკვეთზე გამავალი ელ. გადამცემი ხაზის არსებობა ითმინოს, ხოლო რიგ ევროპულ ქვეყნებში, სადაც სერვიტუტი ფასიანია, სერვიტუტის ფასი მიწის ფასზე ბევრად ნაკლებია და, ფაქტობრივად, სიმბოლურია.
ასევე კანონით უნდა ხდებოდეს საჯარო სერვიტუტით დატვირთვის ზონების გეომეტრიული პარამეტრების დადგენა, რაც დიფერენცირებული უნდა იყოს ხაზოვანი ნაგებობის მახასიათებლების მიხედვით, მაგალითად წყალგაყვანილობის დიამეტრის, ელექტროგადამცემი ხაზის სიმძლავრის და ა.შ., მიხედვით.
ამ პარამეტრების განსაზღვრისთვის შესაძლებელია გამოყენებული იქნეს კომუნალური და სხვა დანიშნულების შენობა-ნაგებობებისათვის და ხაზოვანი ნაგებობებისათვის ადრე მიღებული საამშენებლო განსაზღვრული ტექნიკური, სახანძრო და სანიტარიული დაცვითი ზონების პარამეტრები, რომელთა უმრავლესობა ამჟამად მოქმედია.
იმ შემთხვევაში, თუ სერვიტუტით დატვირთული მიწის ნაკვეთის უფლებები გადავა სხვა პირის საკუთრებაში, მაშინ სერვიტუტი უნდა შენარჩუნდეს. ამრიგად, უშუალოდ სერვიტუტი ვერ იქნება გარიგების საგანი (ყიდვა-გაყიდვის, გირაოს და სხვა) და ამა თუ იმ გზით ვერ გადაეცემა პირებს, რომლებიც არ წარმოადგენენ იმ უძრავი ქონების მესაკუთრეს, რომლის სასარგებლოდაც იყო დადგენილი სერვიტუტი.
აღნიშნულ საკითხებზე კანონმდებლობაში ცვლილებების განხორციელება, ჩვენი აზრით, შედის იუსტიციის სამინისტროს კომპეტენციაში. შესაძლოა აგრეთვე აღნიშნული ცვლილებების განხორციელება ამ უწყების მიერ, თუნდაც, კანონქვემდებარე ნორმატიულ აქტების დონეზე. ასევე შესაძლებლად მიგვაჩნია, ამ საკითხებით დაინტერესებული ორგანიზაციის ან კომპანიის მიერ საკითხის დაყენების შემთხვევაში, ქალაქ თბილისის თვითმმართველობამ განიხილოს და ქალაქ თბილისის საკრებულომ მიიღოს შესაბამისი ადგილობრივი ნორმატიული აქტი, როგორც ეს ევროპის რიგ ქვეყნებში ხდება.
