რა მეთოდებით უმკლავდება ეროვნული ბანკი ფინანსურ გამოწვევებს

მაკა ღანიაშვილი 

ფინანსურმა კრიზისმა და ეკონომიკურმა რეცესიამ ბევრი თეორიის უტყუარობა დააყენა ეჭვქვეშ. ყველაზე მნიშვნელოვანი და რადიკალური ცვლილება, რაც მსოფლიო საბანკო სფეროში ბოლო პერიოდში გამოიკვეთა, ლიბერალური მიდგომების შემცირებისა და რეგულიერების გამკაცრების ტენდენციაა. ევროკავშირის წამყვანი ქვეყნები და აშშ რეგულირების გამკაცრების უალტერნატივობაში დარწმუნებულნი არიან. მათ ქმედითი ნაბიჯების გადადგმაც უკვე დაიწყეს, სხვადასხვა საკანონმდებლო ინიციატივებისა და ახალი მარეგულირებელი ორგანოების ჩამოყალიბების გზით. საინტერესოა, როგორ პასუხობს საქართველოს ეროვნული ბანკი საერთაშორისო და ადგილობრივ გამოწვევებს და რაში მდგომარეობს ჩვენი ქვეყნის ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები? 

      აშშ-ის კონგრესის წარმომადგენლობითმა პალატამ მოიწონა ბარაკ ობამას მიერ შეთავაზებულ კანონპროექტი ფინანსური რეფორმის შესახებ. პრეზიდენტმა ობამამ კონგრესმენების ამ გადაწყვეტილებას თითოეული ამერიკელის გამარჯვება” უწოდა. შეგახსენებთ, რომ რეფორმის ფარგლებში ვოლკერის” პრინციპის ამოქმედება იგეგმება, რომელიც ბანკის სახსრებით ფასიანი ქაღალდებით ვაჭრობაზე შეზღუდვებს აწესებს. შესაბამისად, ეს პრინციპი ერთმანეთისგან ჰყოფს ფინანსური ორგანიზაციის კომერციულ და საინვესტიციო საქმიანობას, რათა ამ პროცესთან დაკავშირებული რისკები თავიდან იქნას აცილებული. 
      საბანკო ორგანიზაციები, ასევე, ვალდებულნი ხდებიან, გამოყონ სახსრები სპეციალური ფონდის შექმნის მიზნით, საიდანაც თანხები ახალი ფინანსური კატაკლიზმების” შემთხვევაში გაიხარჯება. გარდა ამისა, ფინანსური რეფორმა ჰეჯ-ფონდებსა და საინვესტიციო კომპანიებს გამოხმაურების წიგნის შექმნას დაავალდებულებს, რომლის შინაარსსაც ფინანსური მარეგულირებლები გაეცნობიან. ამასთან, კანონის ძალაში შესვლის შემდეგ, ხელისუფლებას მნიშვნელოვნად გაუადვილდება წამგებიანი ფინანსური ინსტიტუტების ლიკვიდაცია.  რეფორმის შედეგად, ასევე, შეიქმნება სპეციალური სააგენტო ფინანსური მომსახურების სერვისის მომხმარებელთა უფლებების დაცვის მიზნით. 
       მთლიანობაში, ფინანსური სექტორის რეფორმა ითვალისწინებს, ბანკებისთვის მრავალრიცხოვანი შეზღუდვების დაწესებას. ამით, აშშ-ის მთავრობა კრიზისის შედეგად წარმოქმნილი რისკების შემცირებას შეეცდება. ფინანსური კანონმდებლობის გამკაცრების ზომები, რომლებიც ობამას ადმინისტრაციის მიერაა ინიცირებული, ამერიკულ საზოგადოებაში ფართო მხარდაჭერით სარგებლობს.  ქვეყნის უმსხვილესმა ფინანსურმა კორპორაციებმა მილიონობით დოლარი გამოყვეს ამ კანონოპროექტის შეფერხებისთვის, მაგრამ მათი მცდელობები წარუმატებელი აღმოჩნდა.  
      ახალი გადასახადი კი, რომლის შემოღების ინიციატივით აშშ-ის მთავრობა გამოვიდა, ბანკებსა და ჰეჯ-ფონდებს, სავარაუდოდ, 19 მილიარდი დოლარი დაუჯდებათ. გადასახადი 50 მილიარდ დოლარზე მეტი კაპიტალის მქონე ბანკებსა და იმ ჰეჯ-ფონდებს დაუწესდება, რომლებიც 10 მილიარდ დოლარზე მეტ აქტივებს მართავენ. ეს ორგანიზაციები სპეციალურ ფონდში გადარიცხავენ თანხებს, რომელთა მოცულობაც მათივე აქტივების რაოდენობაზე იქნება დამოკიდებული. 
      ივნისის ბოლოს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ 2011 წლიდან ბანკებისთვის ახალი გადასახადის შემოღებას აპირებენ ევროპის უმსხვილესი სახელმწიფოებიც – დიდი ბრიტანეთის, საფრანგეთისა და გერმანიის სახით, ამის წინააღმდეგ რუსეთი, ჩეხეთი, კანადა, იაპონია და ავსტრალია გამოდიან. 
      დიდმა ბრიტანეთმა, საფრანგეთმა და გერმანიამ განაცხადეს, რომ ბანკებს სპეციალურ გადასახადს დაუწესებენ, რათა გადასახადის გადამხდელები კრიზისის გადალახვასთან დაკავშირებული დატვირთვისგან გაათავისუფლონ. სამი ქვეყნის ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ ფინანსურმა ინსტიტუტებმა სამართლიანი და მნიშვნელოვანი წვლილი უნდა შეიტანონ იმ სახსრების ანაზღაურებაში, რომლებსაც მთავრობა ბანკების გადარჩენისთვის გამოყოფს. თითოეული ეს ქვეყანა საკუთარ კანონპროექტს ამზადებს, თუმცა, ისინი საერთო მიზანს ემსახურება. გერმანია შესაბამისი კანონმდებლობის ამოქმედებას წელსვე აპირებს, საფრანგეთი ახალი გადასახადის პარამეტრებს განსახილველად 2011 წლის ბიუჯეტის ფარგლებში გამოიტანს, მისი დამტკიცება კი შემოდგომაზე მოხდება. რაც შეეხება ბრიტანეთს, მისი ფინანსთა მინისტრის, ჯორჯ ოსბორნის განცხადებით, ახალი გადასახადი ძალაში 2011 წელს შევა. ამ გადასახადის წყალობით, ქვეყნის ბიუჯეტი ყოველწლიურად დამატებით 2 მილიარდ გირვანქა სტერლინგს მიიღებს. თუმცა, მეორე საკითხია ის, რომ როგორც ბევრი ექსპერტი მიიჩნევს, ამ საკითხში შეთანხმების მიღწევის შანსი ევროპული ქვეყნებისათვის ძალიან მცირეა. 
      ევროპული ბანკები 20 მილიარდი ევროს სტაბილიზაციის ფონდის შექმნის შესაძლებლობასაც განიხილავენ, რომელიც ახალი კრიზისის შემთხვევაში, ევროკავშირის ფინანსურ ორგანიზაციებს მხარს დაუჭერს. სავარაუდოდ, ფონდი 20 უმსხვილესი ევროპული ბანკის ნებაყოფლობითი შენატანებით დაფინანსდება და ევროკავშირის მხრიდან დამატებით თანხებს არ მოითხოვს. შეგახსენებთ, რომ მაისის დასაწყისში ევროკავშირის ქვეყნებმა ანტიკრიზისული ფონდის შექმნის გადაწყვეტილება მიიღეს, რომელმაც ევროკავშირის სახელმწიფოების ფინანსური სისტემების სტაბილიზაციას უნდა შეუწყოს ხელი. ფონდის მოცულობა 750 მილიარდ ევროს შეადგენს. 
      ბევრი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ახლო მომავალში, სახელმწიფო ვალების კრიზისთან ერთად, ბანკებს კიდევ ერთი საფრთხე ემუქრება: უახლოესი ორი წლის განმავლობაში მათ უნდა დააბრუნონ ან გააგრძელონ მოკლევადიანი კრედიტები, რომელთა საერთო მოცულობა ტრილიონობით დოლარია. მანამდე კი, ევროპის ცენტრალურმა ბანკმა, Bank of England-მა და საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა მოსალოდნელი კრიზისის შესახებ გააკეთეს განცხადება. ეს, პირველ რიგში, ევროპას ეხება, სადაც ბანკებს ფულის მოზიდვა უჭირთ. არსებობს საფრთხე, რომ კრედიტები გაძვირდება და დეფიციტური გახდება, რაც უარყოფითად აისახება ეკონომიკის ზრდაზე. Bank for International Settlements-ის შეფასებით, ბანკების მთლიანი დავალიანება, რომელიც მათ 2012 წლისთვის უნდა დაფარონ, 5 ტრილიონ დოლარს შეადგენს. აქედან, 2,6 ტრილიონი ევროპაზე მოდის. 
      უკეთესი ვითარება არც ამერიკაშია. ამერიკულ ბიზნესს ეკონომიკის სწრაფი გაჯანსაღების არ სჯერა და კრიზისის მეორე ტალღას ელის. ამას ის ფაქტი ადასტურებს, რომ კომპანიები თანხების შენახვას საბანკო ანგარიშებზე ამჯობინებენ და მათ დაბანდებას არ ჩქარობენ. აშშ-ის ფედერალური სარეზერვო სისტემის მონაცემებით, მარტის ბოლოს ანგარიშებზე და ეროვნული კომპანიების ლიკვიდურ აქტივებში, რომლებიც ფინანსურ სექტორს არ განეკუთვნება, 1.84 ტრილიონი დოლარია განთავსებული, რაც გასული წლის იგივე პერიოდის მაჩვენებელზე 26%-ით მეტია. ეს 1952 წლის შემდეგ რეკორდული მონაცემია.  ანალიტიკოსების განცხადებით, მსხვილ კომპანიებს, რომლებმაც ფინანსური კრიზისის პერიოდში შოკი გადაიტანეს, ჯერ კიდევ არ სჯერათ ეკონომიკის საბოლოო გაჯანსაღების და ფულს ბიზნესის განვითარებასა და ახალი პერსონალის დაქირავებაზე არ ხარჯავენ. ამასთან, ისინი აქტიურად ზრდიან საკუთარ რეზერვებს, მაგალითად, კორპორატიული ობლიგაციების გამოშვების გზით. ამერიკული კომპანიების პრობლემებს ევროპის საკრედიტო კრიზისი კიდევ უფრო ართულებს. ყოველივე ამის შედეგად, ბანკები ეკონომიკას კვლავ არასაკმარისად აკრედიტებენ: სარეზერვო სისტემის მონაცემებით, მარტში გაცემული სესხების რაოდენობა, გასული წლის იგივე პერიოდთან შედარებით 5.4%-ით შემცირდა. 2009 წელს კი, მთელ მსოფლიოში გაცემული კრედიტების მოცულობა 1,9 ტრილიონი დოლარით, 30,045 ტრილიონ დოლარამდე შემცირდა. ამის შესახებ საერთაშორისო აღრიცხვების ბანკის სტატისტიკურ ანგარიშშია ნათქვამი. ამასთან, მხოლოდ მეოთხე კვარტალში ბანკებმა დაკრედიტება 385 მილიარდი დოლარით შეამცირეს. 
      ევროპისა და ამრიკის კვალდაკვალ, რეგულირების მკაცრ პირობებს საქართველოს ეროვნული ბანკის ხელმძღვანელებიც აუცილებლად მიიჩნევენ. საბანკო ზედამხედველობის დახვეწასა და გაუმჯობესების საჭიროების მნიშვნელობაზე 15 აპრილს თბილისში გამართული საერთაშორისო კონფერენციის მსვლელობისას იმსჯელეს, რომელიც ცენტრალური აზიისა და ევროკავშირის მოსაზღვრე ქვეყნებში დაკრედიტების ზრდის თემას მიეძღვნა.  კონფერენციაზე საქართველოს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტმა, გიორგი ქადაგიძემ განაცხადა: “დღეს მთელი მსოფლიო დგას ერთ აზრზე, რომ ფინანსურ ინსტიტუტეებს უფრო მკაცრი რეგულირება სჭირდება, რომ უფრო ახლოს და უფრო სიღრმისეულად უნდა იყოს შესწავლილი, ზოგადად, რას საქმიანობენ კომერციული ბანკები”. ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის შეფასებით, საქართველოს რეგიონის ქვეყნებს შორის კრიზისი ყველაზე ნაკლებად დაეტყო, რისი ერთ-ერთი მიზეზიც მონეტარული და ფისკალური თვალსაზრისით გადადგმული ნაბიჯები გახდა. 
      საქართველოს ეროვნული ბანკის ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის ძირითად მიმართულებებზე ჟურნალ ,საქართველოს ეკონომიკას” ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტი, არჩილ მესტვირიშვილი ესაუბრება: 
      ს.ე. – ბატონო არჩილ, როგორ აისახა ომისა და კრიზისის შედეგები საქართველოს საბანკო სისტემაზე? 
      ა.მ. – ფინანსური კრიზისი, რომელიცმსოფლიოში მოხდა, საქართველოში პირდაპირ არ განვითარებულა. რამ გამოიწვია ფინანსური კრიზისი? პირველ რიგში, ეს იყო ლიკვიდობის შოკი, როდესაც ნდობა დაიკარგა ფინანსურ კორპორაციებს შორის; არვინ იცოდა, რომელი კომპანია შეიძლებოდა გაკოტრებულიყო, გაქრა ნდობა ფასიანი ქაღალდების მიმართ (გარდა სახელმწიფოსი), რომელიც გამოიყენებოდა ფულად ბაზარზე რეპოს გირაოდ და ასე შემდეგ, ამიტომ შეწყდა სესხება-გასესხების ოპერაციები, რამაც გამოიწვია ლიკვიდობის მკვეთრი, უპრეცენდენტო შემცირება ამერიკასა და მსოფლიოში. აღნიშნული კრიზისის საფუძველი იყო ე.წ. ,ტოქსიკური”აქტივები, რომელიც იპოთეკური ბაზრის განვითარებას მოჰყვა აშშ-ში. ასეთი რამ საქართველოში არ მომხდარა, რადგან ბანკებს არ ჰქონდათ მსგავსი ტიპის აქტივები და, შესაბამისად, არ ყოფილა შიდა ბაზარზე ლიკვიდობის შოკი. ამასთანავე, მართალია, ისეთი ძლიერი ფინანსური კრიზისი, როგორიც მსოფლიოში იყო, საქართველოში პირდაპირ არ მომხდარა, მაგრამ მისი შედეგები მაინც გავრცელდა საქართველოზე. ვინაიდან მსოფლიოში მკვეთრად შემცირდა ლიკვიდობა, ქართულ ბაზრებსაც გაუჭირდათ ფულის სესხება. რასაც შემდეგ საომარი ვითარებაც დაემთხვა. თუმცა, ძნელი გასამიჯნია, რა იყო ომის და რა კრიზისის გავლენა. ფინანსურ კრიზისს მსოფლიოში სწრაფად მოჰყვა ეკონონომიკური კრიზისი, რომელიც ასევე აისახა საქართველოზე ექსპორტზე მოთხოვნის შემცირებასა და იმპორტის გაიაფებით. 
      ს.ე. – რაში მდგომარეობს საქართველოს ფულად-საკრედიტო პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები? 
      ა.მ. – საქართველოს ეროვნული ბანკი ბოლო რამდენიმე წელია ეტაპობრივად გადადის ინფლაციის თარგეთირებაზე, რაც იმას ნიშნავს, რომსაქართველოს აქვს უფრო მეტად მოქნილი და პროაქტიური მონეტარული პოლიტიკა. აქტიური მონეტარული პოლიტიკის მნიშვნელობა კარგად გამოჩნდა კრიზისის შემდეგ, როცა ცხადი იყო, რომ კრიზისის გავლენის შერბილებას და შემდეგ უკვე მისი შედეგების სწრაფად აღმოფხვრას ფისკალურ პოლიტიკასთან ერთად, დიდი გავლენა აქვს მონეტარულ პოლიტიკასაც. შესაბამისად, ჩვენ მუდმივად ვავითარებთ ინსტრუმენტებს, რომ გავზარდოთ მონეტარული პოლიტიკის ეფექტიანობა. აღსანიშნავია, რომ ინსტრუმენტების განვითარება არ არის ცალმხრივად ეროვნულ ბანკზე დამოკიდებული. ინსტრუმენტების განვითარება ნიშნავს ფულადი ბაზრების განვითარებას, სადაც ეროვნული ბანკი არ არის ერთადერთი მოთამაშე, აქ ფინანსური ბაზრების წარმომადგენლების როლიც მნიშვნელოვანია. ფინანსური ბაზრების განვითარების მიზნით, ჩვენ ვადგენთ გარკვეულ ინიციატივებს და შემდეგ ბაზრის სხვა მოთამაშეები მოგვყვებიან, თავინათი ქცევისა და საქმიანობის ცვლილებით.  ეს არის დროში გაწელილი პროცესი, თუმცა, ჩვენ ვხედავთ, რომ ძალიან კარგი შედეგები გვაქვს. 
      ს.ე. – რა შედეგებზეა საუბარი? 
      ა.მ. – პირველ რიგში, ეს არის სავალუტო ბაზარი. მას შემდეგ, რაც ჩვენ შევცვალეთ ინტერვენციების მექანიზმი და მივეცით მოკლევადიანი მერყეობის საშუალება, კურსი გახდა უფრო მეტად სტაბილური და მეტად მიქნილი. კურსის მოქნილობა კი, აუცილებელია იმისათვის, რომ მან თავის თავზე აიღოს და გაანეიტრალოს შოკები. კურსის მოკლევადიანი მოქნილობა ნიშნავს მის გრძელვადიან სტაბილურობას. ასევე, შემცირდა ეროვნული ბანკის მხრიდან ამ ბაზარზე ჩარევის საჭიროება. უკვე დაახლოებით თვენახევარია, ეროვნულ ბანკს არ ჩაუტარებია სავალუტო აუქციონები. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ჩვენ აუქციონებს აღარ ჩავატარებთ. საჭიროების მიხედვით აუცილებლად ჩავატარებთ აუქციონებს, იმ მოცულობით, რა მოცულობითაც საჭირო იქნება უცხოური ვალუტის მიწოდება ან ამოღება, მაკროეკონომიკური სატაბილურობის მიზნებიდან გამომდინარე. 
      ეს რაც შეეხება პირველ შედეგს, ჩვენი პოლიტიკის მეორე შედეგი არის ფულადი ბაზრების განვითარება. 2007 წლიდან მოყოლებული ჩვენ გვქონდა რამდენიმე მცდელობა, რეფინანსირების ინსტრუმენტის ასამუშავებლად, თუმცა, უშედეგოდ. ისევე, როგოც მთელ მსოფლიოში, განსაკუთრებული დარტყმა ამ ინსტრუმენტს კრიზისმა მიაყენა, რასაც საქართველოში ომმიც დაემატა. რეფინანსირების ინსტრუმენტის ამუშავებას ბევრი წინაპირობა (მათ შორის, მოქნილი სავალუტო ბაზარი) და ფულადი ბაზრის მონაწილეთა მხრიდან აქტიურობა სჭირდება. ბოლო რამდენიმე თვეა რაც, რეფინანსირების ინსტრუმენტი კარგად მუშაობს და საკმაოდ წარმატებულადაც ვითარდება. 
      შემცირდა ბანკების ლარის ჭარბი რეზერვები, რომელიც იყო დანაკარგი სექტორისათვის. აღნიშნული ჭარბი რეზერვები წავიდა ეკონომიკის დაკრედიტებაში. ჩვენ ბოლო რამოდენიმე თვეა გვაქვს სესხების სტაბილური  ზრდა, რაც კრიზისის მერე ბევრი ქვეყნისათვის ჯერ კიდევ მიუღწეველია. 
      გარდა ამისა, ფულად ბაზარზე დასტაბილურდა მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთები, რაც ჩვენი მიზანი იყო. ეროვნული ბანკის პოლიტიკის განაკვეთის გავლენა ეკონომიკაზე გაიზრადა, რაც დადებითი მოვლენაა, ვინაიდან, როცა საჭიროა ეკონომიკის ხელშეწყობა და საპროცენტო განაკვეთების შემცირება, ეს შესაძლებელი იქნება ეროვნული ბანკის პოლიტიკის განაკვეთის ინსტრუმენტის გამოყენებით და პირიქით, როდესაც მოკლევადიან პერიოდში ეკონომიკა ძალიან სწრაფად იზრდება და ეს გრძელვადიან ეკონომიკურ ზრდას საფრთხეს უქმნის, მაშინ ამ ინსტრუმენტის გამოყენებით შესაძლებელი იქნება მკვეთრი ზრდის შერბილება, იმისათვის, რომ გვქონდეს მაღალი და სტაბილური გრძელვადიან ეკონომიკური ზრდა. 
      ს.ე. – ევროპასა და ამერიკაში ტენდენციები საბანკო სექტორში რეგულირების გამკაცრებისაკენ მიდის, თქვენი აზრით, რამდენად გამართლებულია ასეთი მიდგომა? 
      ა.მ. – ჩემი აზრით, მსოფლიოში უფრო მკაცრი რეგულირება არის საჭირო. არსებული რეგულირების ძირითადი ნაკლი იმაში მდგომარეობდა, რომ არ იყო გათვალისწინებული ის სისტემური რისკები, რომელიც კარგად გამოჩნდა ლიკვიდობის კრიზისის დროს მსოფლიოში, თუმცა, როგორც თავში აღვნიშნეთ, მსგავსი ინსტრუმენტები ჩვენთან განვითარებული არ ყოფილა, მსგავსი აქტივები ჩვენ არ გვქონდა, ამიტომ იგივე ტიპის რეგულირების გამკაცრებას ჩვენთან ამ ეტაპზე აზრი არ აქვს. თუმცა, ისიც უნდა ავღნიშნოთ, რომ საბანკო ზედამხედველობა ჩვენთან საკმაოდ კონსერვატული იყო კრიზისის წინა პერიოდში,  გამკაცრებული იყო მონეტარული პოლიტიკაც, რამაც შეარბილა შესაძლო შედეგები და სისტემამ უფრო ადვილად გადაიტანა კრიზისი. ზომიერად მკაცრი რეგულირება აუცილებელია. რეგულირება უნდა იყოს კონტრციკლური, როდესაც საბანკო სისტემა უფრო სწრაფად იზრდება, ვიდრე ეს არის მდგრადი ზრდა, მაშინ უნდა გამკაცრდეს რეგულირება, რათა სწრაფი ზრდა და მაღალი რისკების აღება შენელდეს. ეს ხდება მაშინ, როცა საბანკო სისტემა ზედმეტად ოპტიმისტურია, თუმცა, თუ საბანკო სისტემა მეორე უკიდურესობაში გადავარდა და ბანკების მოლოდინი ზედმეტად პესიმისტურია, რეგულირების შერბილებით შესაძლებელია აქტიურობის უფრო მეტად წახალისება. თუმცა, შერბილებასაც და გამკაცრებასაც თავისი ზღვარი აქვს და ეს შერბილება არასოდეს იქნება ისეთი, რომ მან საფრთხე შეუქმნას საბანკო სისტემას. რომ შევაჯამოთ, კრიზისის წინა პერიოდში, საბანკო ზედამხედველობა ჩვენთან საკმაოდ მკაცრი იყო, კრიზისის დროს შესაძლებლობის ფარგლებში შერბილდა რეგულირება, ახლა კი ნელ-ნელა ვუბრუნდებით ნორმალურ დონეს. 
      გასული წლის ბოლოს, შესაბამისი საკანონმდებლო ცვლილების შედეგად, საქართველოს ეროვნულ ბანკს კვლავ დაუბრუნდა დაახლოებით ერთი წლის განმავლობაში ჩამორთმეული ბანკებზე ზედამხედველობის ფუნქცია. ეროვნული ბანკის წარმომადგენლებს ამ საკითხთან დაკავშირებითაც ვთხოვეთ კომენტარი. ოთარ ნადარაია, ეროვნული ბანკის ვიზცე-პრეზიდენტი: 
      ს.ე. – ბატონო ოთარ, რატომ გახდა აუცილებელი საფინანსო ზედამხედველობის კვლავ ეროვნული ბანკის ფუნქციებში გაერთიანება? 
      ო.ნ. – მსოფლიოში საკმაოდ ფართოდ გავრცელებული პრაქტიკა იყო ზედამხედველი ორგანოს ეროვნული ბანკისაგან გამოყოფა. საქართველოშიც, მაშინ, როცა ბანკისაგან საფინანსო ზედამხედველობის სამსახური გამოიყო, ამ მხრივ, მსოფლიოში მიმდინარე ტენდენციები იქნა გათვალისწინებული. ამასთან, მნიშვნელოვანი პოზიტივი იყო ის, რომ ზედამხედველობაში საბანკი სფეროს გარდა გაერთიანდა სადაზღვევო სფერო და ფასიანი ქაღალდები. თუმცა, ამის შემდეგ მსოფლიოში ტენდენციები შეიცვალა. ერთ-ერთი მთავარი, რაც მსოფლიოს ფინანსურმა კრიზისიმა დაგვანახა იყო მაკროპრუდენციული ზედამხედველობის პრობლემა. რეალურად, ზედამხედველობა, რომელიც ძალიან კარგად მუშაობდა მიკროდონეზე, არ ითვალისწინებდა მაკროეკონომიკურ რისკებს. ეს არის მთავარი. მაკროეკონომიკურ საკითხებში კი ძალიან დიდი კვალიფიკაცია გააჩნია ცენტრალურ ბანკს, მის მაკრო გუნდს. ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშებში ხდება სისტემური რისკების იდენტიფიცირება. ამასთანავე, ვერანაირად ვერ ხდებოდა ამ მიგნებების საზედამხედველო პრაქტიკაში გათვალისწინება. მაგალითად, შემიძლია მოვიყვანო უძრავი ქონების ბაზარი. მაშინ, როცა ზედამხედველობის ფუნქცია მიკრო რისკის განსაზღვრა ანუ კონკრეტული დეველოპერული კომპანიის რისკის შეფასებაა, ზედამხედველობას არ ჰქონდა ინსტრუმენტები შეეფასებინა ის, თუ რამდენად რისკიანი იყო მთლიანად უძრავი ქონების ბაზარი. ამის შეფასება კი მაკროეკონომიკურ უნარჩვევებს მოითხოვს. ამ მხრივ, საყურადღებოა მაგალითად, ლატვიის 2006 წლის ზედამხედველობის ანგარიშისა და ფინანსური სტაბილურობის ანგარიშის განხილვა. 
      ამასთან,  თანამედროვე ლიტერატურაში უკვე მაღალ დოენეზე ასაბუთებენ იმას, რომ მაკროეკნომიკური სტაბილურობის მისაღწევად მხოლოდ ტრადიციული მაკროეკონომიკური ინსტრუმენტები არ კმარა. ის შეხედულება, რომ საზედამხედველო ბერკეტები  მხოლოდ მიკრო დონისთვის არსებობს და არ შეიძლება იყოს გამოყენებული მაკროეკონომიკურ დონეზე, მცდარი აღმოჩნდა. გამოჩნდა, რომ რეგულირებაში გათვალისწინებული უნდა იყოს მაკროეკონომიკური რისკებიც. იგივე კაპიტალის ადექვატურობას, ლიკვიდობას, ანუ საზედამხედველო ბერკეტებს აქვთ გავლენა საპროცენტო განაკვეთებზე, ინფლაციაზე. 
       ეს იყო ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ზედამხედველობის ფუნქციის კვლავ ეროვნულ ბანკში დაბრუნებისა. მინდა გითხრათ რომ ჩვენ ერთადერთი ქვეყანა არ ვართ, იგივე ხდება ინგლისში, ევროპის სხვა ქვეყნებში და საერთოდ, მსოფლიოში. დღეს განვითარებულმა მოვლენებმა და ფინანსურმა კრიზისმა აჩვენა, რომ ეს ნაბიჯი გამართლებული იყო. ამ საკითხზე უფრო დეტალური ინფორმაცია ხელმისაწვდომია ეროვნული ბანკის 2009 წლის წლიურ ანგარიშში.