საწარმოთა კონცენტრაცია („კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონის კრიტიკული ანალიზი)
ლევან კოკაია – სამართლის მაგისტრი, საქართველოს საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის (GIPA) მოწვეული ლექტორი
შესავალი
სტატიის ფარგლებში წარმოდგენილია „კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონით რეგულირებული საწარმოთა კონცენტრაციის ინსტიტუტი და მასთან დაკავშირებული საქართველოს კონკურენციის სააგენტოსთვის შეტყობინების წინაპირობათა მნიშვნელობა. ამასთან, განხილულია შეტყობინების ვალდებულებისგან გათავისუფლების კანონით შემოთავაზებულ რამდენიმე წინაპირობათა მნიშვნელობა და გაკრიტიკებულია მათი შინაარსი, რომელთა არსებული საკანონმდებლო რედაქციით შენარჩუნება ნეგატიურად აისახება ანტიმონოპოლიურ ვითარებაზე. კრიტიკის საგნად ქცეულ ნორმათა საპირისპიროდ დახასიათებულია არსებული ვითარების გაუმჯობესებისათვის შესაძლო ალტერნატიული გზები.
1. საწარმოთა კონცენტრაცია და კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების ვალდებულება
„კონკურენციის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-11 მუხლის პირველი, მეორე და მეხუთე ნაწილების მიხედვით: „1. კონცენტრაცია გულისხმობს: ა) ორი ან მეტი დამოუკიდებელი ეკონომიკური აგენტის შერწყმას, რის შედეგადაც ერთი ეკონომიკური აგენტი წარმოიქმნება; ბ) ფასიანი ქაღალდების ან აქტივების წილის შეძენით, ხელშეკრულებით ან სხვა საშუალებით ეკონომიკურ აგენტზე ან მისი ბიზნესის ნაწილზე პირდაპირი ან ირიბი კონტროლის მოპოვებას იმ პირის მიერ, რომელიც უკვე აკონტროლებს სულ მცირე 1 ეკონომიკურ აგენტს; გ) ერთი და იმავე პირის სხვადასხვა ეკონომიკური აგენტის მმართველ ორგანოებში მონაწილეობას. 2. ერთობლივი საწარმოს შექმნა, თუ იგი ხანგრძლივად ასრულებს დამოუკიდებელი ეკონომიკური აგენტის ყველა ფუნქციას, ჩაითვლება ამ მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებულ კონცენტრაციად. 5. კონცენტრაცია, რომელიც არსებითად ზღუდავს ეფექტიან კონკურენციას საქართველოს ან მისი მნიშვნელოვანი ნაწილის სასაქონლო ან მომსახურების ბაზარზე და რომლის შედეგია დომინირებული მდგომარეობის მოპოვება ან გაძლიერება, დაუშვებელია.“
ამავე კანონის 111 მუხლის პირველი ნაწილის მიხედვით: „კონკურენციის სააგენტოსთვის წინასწარ წერილობით შეტყობინებას ექვემდებარება კონცენტრაცია, რომლის მონაწილე ეკონომიკური აგენტის/აგენტების (გარდა ეკონომიკის რეგულირებადი სფეროს ეკონომიკური აგენტებისა), როგორც ინდივიდუალური, ისე ერთობლივი აქტივების ღირებულება ან წლიური ბრუნვა (კონცენტრაციის წინა ფინანსური წლის მონაცემებით) საქართველოს ტერიტორიაზე აღემატება „კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების წარდგენისა და განხილვის წესით“ დადგენილ ზღვრულ ოდენობას“.
ციტირებული ნორმების მეშვეობით, კანონმდებელი „საწარმოთა კონცენტრაცია“-ს განიხილავს, მონოპოლიური ბაზრის ჩამოყალიბების ერთ-ერთ საფრთხედ და განსაზღვრავს პირობებს, თუ რა შემთხვევები შეიძლება აღქმული იყოს საწარმოთა კონცენტრაციად. საწარმოთა ისეთი შეერთება/გაერთიანება ან/და ფასიანი ქაღალდების შეძენა, რომელიც უმნიშვნელოა, არ განიხილება კონკურენტული გარემოსთვის საფრთხის შემცველად და შესაბამისად, ასეთ ვითარებაში არც არსებობს იმის საჭიროება, რომ აღნიშნულის შესახებ მოხდეს კონკურენციის სააგენტოს ინფორმირება. კერძოდ, ისეთი კონცენტრაცია, რომელიც კონკურენტული გარემოსთვის საფრთხეს არ მოიცავს, განსაზღვრულია განსახილველი კანონის მე-11 მუხლის მე-4 ნაწილით: „კონცენტრაცია, რომელიც არსებითად არ ზღუდავს ეფექტიან კონკურენციას საქართველოს ან მისი მნიშვნელოვანი ნაწილის სასაქონლო ან მომსახურების ბაზარზე და რომლის შედეგია დომინირებული მდგომარეობის მოპოვება ან გაძლიერება, თავსებადია ნორმალურ კონკურენტულ გარემოსთან“.
ციტირებული ნორმით ბუნდოვანი რჩება ორი საკითხი: 1. რას გულისხმობს ისეთი სახის კონცენტრაცია, რომელიც „არსებითად არ ზღუდაბს ეფექტიან კონკურენციას“? მოცემულ შემთხვევაში კანონით არსად არ არის განსაზღვრული პირობა იმის შესახებ, თუ რა უნდა მივიჩნიოთ „არსებით“ ან „არა არსებით“ შეზღუდვად. ყოველი კონკრეტული სიტუაციის განხილვისას შესაძლოა დარჩეს საკითხის სუბიექტურად შეფასების თავისუფალი ფარგლები. კერძოდ, რიგი კონცენტრაციების შემთხვევაში, ნორმის მსგავსი რედაქციით შენარჩუნებამ შესაძლოა საკითხი არასამართლიანად დააკვალიფიციროს, როგორც „არაარსებითი შეზღუდვა“, რაც თავის მხრივ დიდ საფრთხეს შეუქმნის კონკურენტულ გარემოს ან პირიქით, რეალურად „არაარსებითმა“ შეზღუდვამ შესაძლოა ასევე არასამართლიანად შეზღუდოს ბაზრის მონაწილენი.
2. „დომინირებული მდგომარეობის მოპოვება ან გაძლიერება“ თავისთავად განიხილება, როგორც ანტიმონოპოლიური სივრცის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან საფრთხედ, ხოლო ნორმის არსებული ფორმატით შენარჩუნებით თავისთავად ხდება მისი შინაარსობრივი რეგულირების ურთიერთწინააღმდეგობა ამავე კანონის გენერალურ მიზნებთან. ასეთი სახის რეგულირებით, კანონმდებელი უშვებს იმის შესაძლებლობას, რომ კონცენტრაციამ შესაძლოა, მიზნად დაისახოს ბაზარზე დომინირებული მდგომარეობის მოპოვება ან შენარჩუნება, რაც მონოპოლიის ხელშემწყობი და არა მისი აღმომფხვრელი პირობაა.
2. კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების ვალდებულებისგან გათავისუფლება
განსახილველი კანონის 112-ე მუხლი განსაზღვრავს პირობას, რა დროსაც კომპანიები კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების ვალდებულებისგან თავისუფლდებიან. კერძოდ, ხსენებული ნორმის თანახმად:
„საბაზრო ძალაუფლების კონცენტრაციად არ ჩაითვლება ამ კანონის მე-11 მუხლით გათვალისწინებული ქმედებები და შესაბამის ეკონომიკურ აგენტებს არ დაეკისრებათ სააგენტოსთვის წინასწარ შეტყობინების ვალდებულება, თუ:
ა) ხდება ამ კანონის 111 მუხლის პირველი პუნქტით გათვალისწინებული წესით დადგენილ ზღვრულ ოდენობაზე ნაკლები საბაზრო ძალაუფლების მქონე ეკონომიკური აგენტების შერწყმა/გაერთიანება;
ბ) კონცენტრაცია გადახდისუუნარობის შედეგია და ხორციელდება „გადახდისუუნარობის საქმის წარმოების შესახებ“ საქართველოს კანონით განსაზღვრული პროცედურების შესაბამისად, აგრეთვე ლიკვიდაციის პროცესში, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ამ პროცესში კონტროლს მოიპოვებს კონკურენტი საწარმო ან ის ჯგუფი, რომელსაც ვალაუვალი საწარმოს კონკურენტები მიეკუთვნებიან;
გ) კონტროლი მოიპოვება დროებით, სესხის უზრუნველსაყოფად, იმ პირობით, რომ არ გამოიყენება აქტივების ფლობით მინიჭებული უფლებები, გარდა გაყიდვის უფლებისა;
დ) კონცენტრაცია ურთიერთდამოკიდებული პირების მონაწილეებს ეხება;
ე) ფინანსური ინსტიტუტი ჩვეულებრივი საწესდებო საქმიანობის ფარგლებში საკუთარი ან კლიენტის სახსრებით იძენს სხვა საწარმოს წილებს ან აქციებს სხვა საწარმოში და დროებით მოიპოვებს მასზე კონტროლს, ან იძენს აქტივებს მათი შემდგომი გაყიდვისათვის, იმ პირობით, რომ ეს ტრანზაქცია განხორციელდება მათი შეძენიდან/მასზე კონტროლის მოპოვებიდან არაუგვიანეს 1 კალენდარული წლისა, ამასთანავე:
ე.ა) ამ ინსტიტუტს არ აქვს აქციების ან წილების ფლობასთან დაკავშირებული უფლებები, გარდა დივიდენდის მიღების უფლებისა;
ე.ბ) ეს ინსტიტუტი უფლებებს იყენებს მხოლოდ საწარმოს, მისი აქტივების ან აქციებისა და წილების სრულად ან ნაწილობრივ გასაყიდად მომზადებისათვის“.
წარმოდგენილი დებულება მიზნად ისახავს, რომ კომპანიებმა თავისუფლად მოახდინონ კონცენტრაცია ისეთი წინაპირობების არსებობისას, რა დროსაც მსგავსი მოქმედება საფრთხის წინაშე არ დააყენებს კონკურენტულ გარემოს. ისეთი სახის კონცენტრაცია, რომელიც არ იწვევს ან/და არ უწყობს ხელს მონოპოლიის განვითარებას, თავისუფალი უნდა იყოს ბიუროკრატიული ვალდებულებებისგან, რაც კონცენტრაციის მსურველი კომპანიების ნების თავისუფალი გამოვლენის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს. ასეთი თავისუფალი დამოკიდებულება მისასალმებელია მხოლოდ ისეთი წინაპირობების არსებობისას, რომლებიც მოვლენათა ყველა შესაძლო განვითარების მიუხედავად, საფრთხეს არ შეუქმნის კონკურენტულ გარემოს. იმაში დასარწმუნებლად, თუ რეალურად რამდენად არის კონკურენტული გარემოს უსაფრთხოება უზრუნველყოფილი, მნიშვნელოვანია განიმარტოს თავად ამ წინაპირობათა არსი.
წარმოდგენილი სტატიის ფარგლებში, კრიტიკის საგანია ციტირებული მუხლის „დ“ და „ე“ ქვეპუნქტები.
2.1 ურთიერთდაკავშირებულ პირთა შორის არსებული კონცენტრაცია
ციტირებული ნორმის „დ“ ქვეპუნქტი შეტყობინების ვალდებულებისგან ათავისუფლებს ისეთი სახის კონცენტრაციას, რომელიც „ურთიერთდამოკიდებული პირების მონაწილეებს ეხება“. საკითხში გასარკვევად აუცილებელია განიმარტოს თავად „ურთიერთდამოკიდებული“ პირების საკანონმდებლო მნიშვნელობა, რომელსაც განსახილველი კანონი იყენებს. კანონის მე-3 მუხლის „ლ“ ქვეპუნქტის თანახმად: „ურთიერთდამოკიდებული პირები არიან პირები, რომელთა შორის განსაკუთრებულ ურთიერთობათა არსებობამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს მათი ან/და მათ მიერ წარმოდგენილი პირების საქმიანობის პირობებზე ან ეკონომიკურ შედეგებზე. ურთიერთდამოკიდებულ პირებად ითვლებიან:
„ლ.ა) პირი, რომელიც არის ერთი ეკონომიკური აგენტის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი ან ხელმძღვანელობასა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირი და იმავდროულად სხვა ეკონომიკური აგენტის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი ან ხელმძღვანელობასა და წარმომადგენლობაზე უფლებამოსილი პირია, რაც მას საშუალებას აძლევს, განახორციელოს ამ ეკონომიკური აგენტის პირდაპირი ან არაპირდაპირი კონტროლი;
ლ.ბ) პირი, რომელიც არის ერთი ეკონომიკური აგენტის სამეთვალყურეო საბჭოს წევრი და იმავდროულად ფლობს სხვა ეკონომიკური აგენტის ხმის უფლების მქონე აქციების/წილის ისეთ ოდენობას, რომელიც მას საშუალებას აძლევს, განახორციელოს ამ ეკონომიკური აგენტის პირდაპირი ან არაპირდაპირი კონტროლი;
ლ.გ) პირი, რომელიც ფლობს ერთი ეკონომიკური აგენტის მნიშვნელოვან ხმის უფლებას და იმავდროულად – სხვა ეკონომიკური აგენტის მნიშვნელოვან ხმის უფლებას, რაც მას საშუალებას აძლევს, განახორციელოს ამ ეკონომიკური აგენტის პირდაპირი ან არაპირდაპირი კონტროლი;
ლ.დ) საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული ურთიერთდამოკიდებული პირები“.
საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მე-19 მუხლის პირველი და მეორე ნაწილების თანახმად:
„1. ურთიერთდამოკიდებულ პირებად ითვლებიან ის პირები, რომელთა შორის განსაკუთრებულ ურთიერთობათა არსებობამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს მათი ან მათ მიერ წარმოდგენილი პირების საქმიანობის პირობებზე ან ეკონომიკურ შედეგებზე.
2. განსაკუთრებულ ურთიერთობებს მიეკუთვნება ურთიერთობები, რომელთა დროსაც:
ა) პირები არიან ერთი საწარმოს დამფუძნებლები (მონაწილეები), თუ მათი ჯამური წილი არანაკლებ 20 პროცენტია;
ბ) ერთი პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ მონაწილეობს მეორე პირის საწარმოში, თუ ასეთი მონაწილეობის წილი არანაკლებ 20 პროცენტია;
გ) პირი ახორციელებს საწარმოს კონტროლს;
დ) ფიზიკური პირი თანამდებობრივად ექვემდებარება სხვა ფიზიკურ პირს;
ე) ერთი პირი პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებს მეორე პირს;
ვ) პირებს პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებს მესამე პირი;
ზ) პირები ერთად, პირდაპირ ან არაპირდაპირ აკონტროლებენ მესამე პირს;
თ) პირები ნათესავები არიან;
ი) პირები ამხანაგობის წევრები არიან“.
ამავე მუხლის მე-5 ნაწილის თანახმად:
„5. ამ მუხლის მიზნებისათვის კონტროლი გულისხმობს: სამეთვალყურეო საბჭოს წევრობას, დირექტორობას და ამ თანამდებობებზე პირების დანიშვნის უფლებას; ხმის უფლების მქონე წილის ან აქციების 20 პროცენტის ფლობას.
ამავე კოდექსის მე-18 მუხლის მე-2 ნაწილის მეორე წინადადების მიხედვით: „ურთიერთდამოკიდებულ პირებს შორის გარიგება მხედველობაში მიიღება მხოლოდ იმ პირობით, რომ მათი ურთიერთდამოკიდებულება გავლენას არ მოახდენს ასეთი გარიგების შედეგებზე”.
„ურთიერთდამოკიდებულ პირებთან“ დაკავშირებული თითოეული ციტირებული ნორმა ცხადყოფს, რომ ასეთ პირთა შორის კონცენტრაციის შესახებ დადებული გარიგება ნებისმიერ შემთხვევაში გამოიწვევს პირთა გარკვეული ჯგუფის მიერ ამა-თუ იმ ბაზარზე დომინირებული ოპერირების შესაძლებლობას, რაც საზიანოა კონკურენტული გარემოს არსებობისათვის. კორპორაციული მართვის გადმოსახედიდან, ურთიერთდამოკიდებული პირები არიან კომპანიის მმართველობითი ორგანოებიდან (აქციონერთა კრება, სამეთვალყურეო საბჭო და აღმასრულებელი საბჭო) წარმოდგენილი პირები, რომლებიც სხვადასხვა ფორმით უკავშირდებიან ერთმანეთს. ასეთი კავშირების გამოყენებით დადებული სხვადასხვა საბირჟო გარიგება ინსაიდერულ გარიგებად იწოდება, რასაც ქართული კანონმდებლობა კრძალავს. საბირჟო გარიგებების მსგავსად, კომპანიათა ურთიერთდაკავშირებულ პირთა შორის დადებულმა გარიგებამ კომპანიათა შერწყმის შედეგად შესაძლოა გამოიწვიოს მნიშვნელოვანი დომინირებული მდგომარეობის ჩამოყალიბება. ცხადია, ეს ყოველივე დამოკიდებული არის იმ კომპანიათა საბაზრო შესაძლებლობებზე, რომლებიც აწარმოებენ შესაბამის საქონელს ან გასწევენ ამა-თუ იმ მომსახურებას. თუმცა, ოლიგოპოლიური ბაზრის პირობებში, ურთიერთდამოკიდებულ პირთა შორის კონცენტრაციის შესახებ დადებულმა გარიგებამ დიდი ალბათობით შეიძლება გამოიწვიოს მონოპოლია. მით უფრო, თუ ამ ბაზარზე ორი კომპანია ოპერირებს, ასეთ შემთხვევაში, მონოპოლიის ჩამოყალიბების შესაძლებლობა გარდაუვალია.
თავისთავად ცხადია, რომ ურთიერთდამოკიდებულ პირთა შორის შემდგარი ისეთი კონცენტრაცია, რომელიც საბაზრო კონკურენციაზე არავითარ გავლენას არ ახდენს, არ უნდა განიხილებოდეს საფრთხედ და შესაბამისად, მსგავსი კონცენტრაციის არსებობის შემთხვევაში, არც უნდა ხდებოდეს კონკურენციის სააგენტოს ინფორმირება. სამწუხაროდ, განსახილველი კანონი არ აკონკრეტებს შემთხვევას, რა დროსაც ასეთი ვალდებულებისგან გათავისუფლდებოდნენ ისეთი კომპანიები, რომელთა კონცენტრაციაც ბაზრის კონკურენტუნარიანობაზე გავლენას არ მოახდენდა.
დასმული პრობლემის მოსაწესრიგებლად მნიშვნელოვნად მიმაჩნია, რომ კანონის სადავო დებულებაში მოხდეს იმის დაკონკრეტება, რომ ურთიერთდაკავშირებულ პირთა შორის არსებული კონცენტრაცია ნებისმიერ შემთხვევაში არ უნდა იყოს გათავისუფლებული ინფორმირების ვალდებულებისაგან. კანონმა უნდა მოახდინოს იმ კრიტერიუმების განსაზღვრა, თუ რა შემთხვევაში იქნებოდა მსგავსი გათავისუფლება უსაფრთხო კონკურენტული გარემოსთვის და რა შემთხვევაში იარსებებდა იმის საშიშროება, რომ არაინფორმირებამ შეიძლება ზიანი მიაყენოს კონკურენტულ გარემოს. კანონში არსებობს ზოგადი ჩანაწერი, რომელიც არ ახდენს იმის დაკონკრეტებას, თუ როგორი სახის კონცენტრაცია არ იქნებოდა საფრთხის შემცველი.
2.2 ფინანსური ინსტიტუტების მიერ აქციათა დროებითი შეძენა, როგორც კონცენტრაციის ერთ-ერთი ფორმა
განსახილველი კანონის 112 -ე მუხლის „ე“ ქვეპუნქტი უშვებს იმის შესაძლებლობას, რომ ფინანსური ინსტიტუტების მიერ აქციათა დროებითი შეძენით გამოწვეული საწარმოთა კონცენტრაცია ასევე არ დაექვმდებაროს კონკურენციის სააგენტოსთვის შეწყობინების ვალდებულებას. ცხადია, საწარმოს აქციების დროებითი შეძენა განპირობებულია ამა-თუ იმ ფინანსური ინსტიტუტის ჩვეულ სამეწარმეო საქმიანობად, რაც დიდი ალბათობით არ უკავშირდება კონკურენტული გარემოსთვის საფრთხის წარმოქმნას, თუმცა, არსებობს იმის შესაძლებლობაც, რომ აქციათა მსგავსი დროებითი შეძენა აღმოჩნდეს წარუმატებელი. კერძოდ, სავსებით შესაძლებელია, რომ ფინანსურმა ინსტიტუტმა 1 წლის მანძილზე ვერ მოახერხოს დროებით შეძენილი აქციების გაყიდვა, რამაც შესაძლოა ამა-თუ იმ ბაზარზე არსებული კონკურენტული გარემო დააზიანოს.
ამასთან, ციტირებული ნორმის „ე.ბ“ ქვეპუნქტის მიხედვით, ფინანსური ინსტიტუტი უფლებებს უნდა იყენებს მხოლოდ საწარმოს, მისი აქტივების ან აქციებისა და წილების სრულად ან ნაწილობრივ გასაყიდად მომზადებისათვის. აღნიშნულ დანაწესში კონკურენტული გარემოსთვის საფრთხის შემცველია ისეთი შემთხვევა, რა დროსაც ფინანსურ ინსტიტუტს განზრახული აქვს შეძენილი აქციების ნაწილის გაყიდვა, რაც შეძენილ აქციათა სრულად გაყიდვის შემთხვევაში სრულად გამორიცდავდა ბაზარზე არსებული კონკურენტული გარემოსთვის ზიანის მიყენებას.
ზემოთ დახასიათებულ ორ შესაძლო ნეგატიურ მოვლენათა პრევენციისთვის, უმჯობესია, რომ კანონმა განსაზღვროს ორი შემთხვევა:
1. კანონში უნდა გაჩნდეს დებულება, რომელიც დააზღვევს ჯანსაღ კონკურენტულ გარემოს ისეთი შემთხვევისგან, რა დროსაც ფინანსური ინსტიტუტი ვერ მოახდენდა 1 წლის განმავლობაში დროებით შეძენილ აქციათა გაყიდვას. კერძოდ, იმ შემთხვევაში, თუ ვერ მოხდება აქციათა გაყიდვა მითითებულ საანგარიშო პერიოდში და მსგავსი „დროებთი კონცენტრაცია“ ბაზრის კონკურენტუნარიანობას საფრთხეს უქმნის, მაშინ ასეთ ფინანსურ ინსტიტუტს ჩვეულებრივ შემთხვევაში უნდა დაევალოს კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების გაკეთება კონკურენციის სააგენტოსთვის. ამასთან, კანონმა ასეთ შემთხვევაშიც უნდა განსაზღვროს ის მინიმალური კრიტერიუმი, რომელიც ასეთი გარიგებით გამოწვეულ კონკურენტუნარიანობას საფრთხეს შეუქმნიდა.
2. კანონმა უნდა მოახდინოს იმის დეტალიზება, თუ რა შემთხვევა მიიჩნეოდა კონკურენტული გარემოსთვის საფრთხის შემცველ ვითარებად, როდესაც ფინანსური ინსტიტუტი მხოლოდ ნაწილობრივ მოახდენდა დროებით შეძენილ აქციათა გაყიდვას. ცხადია, მას მერე, რაც მოხდება მსგავსი სახის დეტალიზება, ამ შემთხვევაშიც, ფინანსურ ინსტიტუტს უნდა დაევალოს კონკურენციის სააგენტოსთვის კონცენტრაციის შესახებ შეტყობინების გაკეთება.
დასკვნა
„კონკურენციის შესახებ“ არსებული კანონის მიზანი არ არის იმის დეტალურად აღწერა, თუ საქონლის/მომსახურების რომელი დარგი მიიჩნევა კონკურენტულ, ოლიგოპოლიურ, მონოპოლიურ თუ ბუნებრივ მონოპოლიურ ბაზრად. მსგავსი მონაცემები მოიპოვება ოფიციალური სტატისტიკური თუ კომერციული ბაზრების კვლევების შედეგად. აღნიშნული კანონის გენერალური მიზანია, რომ შექმნას ჯანსაღი კონკურენტული გარემო, რაც თავის მხრივ შესაძლო მონოპოლიური სიტუაციების აღმოჩენის და მათი ჩამოყალიბების საპირისპიროდ – პრევენციული ღონისძიებების დაგეგმვით მიიღწევა.
სტატიაში წარმოდგენილი საკანონმდებლო ხარვეზები – საკითხთა არასათანადოდ რეგულირების სახით წარმოადგენენ იმ შესაძლო წინაპირობებს, რომელთა აღმოფხვრის გზით უფრო სრულყოფილად განხორციელდება მონოპოლიური ბაზრების ჩამოყალიბების ან მათი განვითარების პრევენცია.
