ავტორის სტილი დაცულია
ანი ნოზაძე
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
ეკონომიკისა და ბიზნესის IV კურსის სტუდენტი                      
aninozadze20@gmail.com

ანოტაცია

დღეს დღეობით გლობალური ტურიზმი და ზოგადად ტურზიმის განითრება ძალიან აქტუალური გახდა მსოფლიოს სხვაასხვა ქვეყნებისთის.მიუხედავად covid19-ს გავლენისა ტურიზმი მაინც რჩება მსოფლიოს წამყვან ეკონომიკის დარგად. მრავალი ქვეყანა მილიონებს ხარჯავს ტურზმის განვითრებაში. მართალაც ნუთუ ასეთი მნიშველოვანია ტურიზმი ქვეყნისთვის სწორედ ამ კითხვის პასუხს და სხვა მრავალ გლობალურ ტურიზმთან დაკავშირებულ საკითხს შევეხე მოცემულ რეფერატში. ჩემს მიზანს  წარმოადგენს იმის ხაზგასმა ,რომ თანამედროვე მსოფლოში გლობალური ტურზმის ერთ – ერთი ძლიერი მამოძარვებელი ბერკეტია. წარმოდგენილ სარეფერატო ნაშრომში განვიხილავ  ტურიზმის საფუძვლებს , მახასიათებლებს და მის მნიშვნელობას ქვეყნის სხვადასახვა დარგების განვითრებაში. მის ზეგავლენას ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდაზე და წარამატებაზე . რამდენად აიასახება ტურიზმის განივათრება ცხოვრების დონეზე, თუნდაც ადამიანების  „ჯიბეზე“. განვიხილე თუ რა დადებითი ფაქტორები და რა უარყოფითი შეიძლება მოჰყვეს გლობალური ტურიზმის განვითრებას ქვეყანაში. ტურიზმის კავშირი დასაქმებსთან, მშპ–სთან, საგადასახადო ბალნსთან და სხვა საკითხებთან რასაც კარგად გაეცნობით რეფერატში. სტატიასი განხილულია გლობალური ტურმზის მნიშნელობა საქართველოს მაგალითზე. მისი პოტენციალი ჩვენს ქვეყანაში და საშულებები , რაც საერთაშორისო ტურიზმის განვითრებაში ხელშემწყობ ფაქტორებად შეიძლება ჩაითვალოს. ასვე განხილულია გლობალური ტურზმის მნიშვნელობაზე საქართველოს ეკომიკური  და  ცხოვრების დონის ზრდისთვის. ასევე მისი ჩართულობა საერთაშორისო ბაზარზე დაა პერსპექტივები.

Annotation

countries of the world. Despite the influence of covid19, tourism still remains the leading economy in the world. Many countries spend millions on tourism development. I really touched on the answer to this question and many other global tourism issues in this essay. My goal is to emphasize that it is one of the strongest drivers of global tourism in the modern world. In the present paper I discuss the basics, characteristics of tourism and its importance in the development of various sectors of the country. Its impact on the country’s economic growth and success. How much does the development of tourism affect the standard of living, even in people’s “pockets”. I discussed what are the positive factors and what negatives can lead to the development of global tourism in the country. The connection of tourism with employment, GDP, tax balance and other issues, which you will learn well in the abstract. The article discusses the importance of global tourism on the example of Georgia. Its potential in our country and the means that can be considered as contributing factors in the development of international tourism. The importance of global tourism for the growth of Georgia’s economic and living standards is also discussed. As well as its involvement in the international market and prospects.

გლობალური ტურიზმი

გლობალური ტურიზმი ხელს დიდად უწყობს მსოფლიო ქვეყნების განვითარებას, მსოფლიოს ძალიან ბევრ ქვეყანაში ტურიზმი ქვეყნის ეკონომიკის გამყარების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საშუალება და შემოსავლის აუცილებელი წყაროა. სწორედ ტურიზმის მეშვეობით ვეცნობით სხვადასხვა ქვეყნის კულტურებს, წეს-ჩვეულებებს, ადამიანებს, ენებს და ა.შ თითოეულ ქვეყანას გააჩნია დამახასიათებელი თვისებები, რითაც ის სხვა ქვეყნებისგან გამოირჩევა და უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს უბიძგებს მათ მოსანახულებლად იმოგზაურონ. როგოც მოგეხსენებათ არცერთი ქვეყანა კულტურითა და ღირსშესანიშნაობებით ანალოგიური არ არის და ყველგან მოგვეპოვება კულტურული ძეგლები, რომლებიც აუცილებლად უნდა მოვინახულოთ და ამას სწორედ რომ ტურიზმი უწყობს ხელს. ტურიზმი და ტურისტები კი კიდევ მრავალი დარგისგან შედგება რაც კიდევ მათ ერთმანეთისაგან გამოარჩევს. ტურიზმი მჭიდროდაა დაკავშირებული სოციალურ და კულტურულ საქმიანობებთან, ეკონომიკურ განვითარებასთან და სხვა.ქვეყნის განვითარება და ეკონომიკური ზრდა, ისევე როგორც მისი შესაძლებლობა შეამციროს უფსკურლი სხვა ქვეყებთან დამოკიდებულკია იმაზე , თუ როგორ შეუძლია  გადაჭრას ეკონომიკური პრობლემები, როგორიცაა უმუშევრობა, გადახდის ბალანსის დეფიციტი, ფისკალური და ფულადი მაკროეკონომიკური არასტაბილურობა. ამ გაგებით, ტურიზმის სექტორია მთავარ ფაქტორად მიიჩნიეს.საერთაშორისო ტურიზმი ერთ – ერთი ყველაზე დიდი და სწრაფად მზარდი მომსახურების ინდუსტრია მსოფლიოში (შურესჰ ანდ შენტჰილნატჰან, 2014).მას შემდეგ, რაც ტურიზმი უცხოური ვალუტის ძირითადი წყაროა, იგი უზრუნველყოფს პოზიტიურ გარეგან ფაქტორებით  და ქმნის დამატებით მნიშვნელობას რეალური სექტორისთვის.ეს ხელს უწყობს კაპიტალის დაგროვებას , ახლის შექმნას  და ახალი საინვესტიციო საქმიანობის წახალისებას  (Kუმარ ეტ ალ., 2014). ამიტომ ტურიზმისაქმიანობა ეკონომიკური ზრდის ერთ – ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია. ზოგადად ტურისტები ითხოვენ ისეთი საქონლისა და მომსახურებების არსებობას , როგორიცა ასაცხოვრებელი, სატრანსპორტო საშუალებები, საცალო ვაჭრობა და კულტურა,სპორტული და რეკრეაციული მომსახურება მასპინძელ ქვეყანაში.ტურიზმის განვითარება  გავლენას ახდენს ეკონომიკის მრავალ სექტორზე. (1, n.d.)

 

  ტურიზმის ზოგადი ცნებები და განვითარების ისტორია

   ზოგადად ტურიზმი ადამიანის გადახვეწაა საცხოვრებლიდან, რომელიც მოიცავს სხვადასხვა კულტურისა და ღირსშესანიშნაობების გაცნობასა და დათვალიერებას, ახალი შთაბეჭდილებებისა და ადრენალინის შეგრძნებას. ტურიზმის ერთ – ერთი შემადგენელი ნაწილია კურორტი, რომელიც ამა თუ იმ ადგილას ბუნებრივად არსებობს და გააჩნია სამკურნალო თვისებები, კურორტზე განთავსებული წყალი, ჰაერიცა და ტალახიც კი საკმურნალო ხასიათისაა, კურორტზე უმეტესად განთავსებულია სასტუმროები და სანატორიუმები, საქართველოში შევხვდებით ბევრ პოპულარულ კურორტს, ისეთებს, როგორიცაა ბორჯომი, ბახმარო და სხვა.ადამიანებს, რომლებიც ტურიზმით არიან გატეცებული, ტურისტები არიან.  ტურისტები  საკუთარი სურვილით იღებენ გადაწყვეტილებას, რომ დროებით წავიდნენ თავისი სამშობლოდან და ერთ წლამდე ვადით, მოინახულონ მსოფლიოს სხვადასხვა ადგილები, გაიცნონ და დაათვალიერონ სხვა და სხვა ქვეყნის კულტურებსა და წეს-ჩვეულებებს. ტურიზმი თავდაპირველად მხოლოდ და მხოლოდ გართობის მიზნით გამგზავრებასთან იყო კავშირში, ის პირველად პოპულარული იყო ძველ რომაელებსშორის, რომლებიც პირამიდების მოსანახულებლად ჩადიოდნენ. დროთა განმავლობაში მოგზაურების მიზნები, ფორმები და გეოგრაფია კიდევ უფრო გაფართოვდა და მან შეიძინა ისეთი მნიშვნელობები როგორიცაა სწავლა, რელიგია, სანახაობა და ა.შ დროთა განმავლობაში მსოფლიოს მოემატა სასტუმრო-სახლები, აგარაკები, სადაც ჩასულ სტუმრებს მასპინძლობდნენ, ასევე საზაფხულო აგარაკები მაღალი ფენების დამსვენებლებისთვის, როგორც ყველა სფეროში აქაც მალევე დაიყო საზოგადოებები მაღალ და დაბალ ფენებად.თავდაპირველად ტურისტებს იმ შეძლებულ ფენას უწოდებდნენ, რომლეთა მიზანი მოგზაურობისთვის მხოლოდ და მხოლოდ ცნობისმოყბარეობა იყო. სამრეწველო რევოლუციის შემდეგ კი ორთქლმავალი მატარებლის გამოგონებამ დიდი გავლენა მოახდინა მოგზაურების გაზრდაზე: მოდების მოყვარული საზოგადოებისთვის სამოგზაურო ტირისტულ ადგილად იქცა საფრანგეთი, კერძოდ პარიზი, მუსიკის მოყვარული ტურისტებისთვის იტალია, დროთა განმავლობაში კი წარმოიშვა ჯგუფური მოგზაურობები, რომელსაც პირველად სათავეში ინგლისელი ყოფილი სასულიერო პირი ტომას კუკი ხელმძღვანელობდა.გავიდა დრო, კიდევ უფრო განვითარდა მსოფლიო და განვითარდა ტურიზმის სფეროს, ეტლები მატარებლებმა, მატარებლები მანქანებმა და მანქანები კი თვითმფრინავებმა შეცვალა, რამაც გამოიწვია ტურისტული აქტივობების საგრძნობლად . (2, n.d.)

ტურიზმის დარგის  მნიშვნელობა

ტურიზმი კომპლექსური დარგია, რაც განპირობებულია იმით, რომ ტურისტული პროდუქტი იქმნება მრავალი დარგის რთული ურთიერთ თანამშრომლობის შედეგად. ტურიზმთან დაკავშირებულ დარგებს წარმოადგენს ტრანსპორტი, სოფლის მეურნეობა, განათლება, კავშირგაბმულობა და ა.შ. ტურისტი, რომელიც გადაწყვეტს ტურისტული პროდუქტის მოხმარებას იყენებს, დაჯავშნის სისტემებს, ტრანსპორტს, განთავსდება სასტუმროში, მოიხმარს კვების პროდუქტს სასმელებს, იყენებს დაზღვევის სისტემას, მოინახულებს ტურისტული დანიშნულების ადგილს და ა.შ. ტურისტული პროდუქტის სირთულე და კომპლექსურობა იწვევს ტურიზმის ეკონომიკაზე გავლენის შეფასების სირთულეს. ტურიზმის პოლიტიკამ უნდა უზრუნველყოფს ტურისტული აქტივობებიდან მიღებული შედეგების მაქსიმიზება და განვრცობა სხვადასხვა სფეროზე. კერძოდ, ხელი შეუწყოს, როგორც ტურიზმის განვითარებას, ასევე, მომიჯნავე დარგების აღმავლობას, ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმებას, შემოსავლების ზრდას, ადგილობრივი პროდუქტის რეალიზებას, ეკონომიკური აქტივობების ხელშეწყობას სხვა დაკავშირებულ სექტორებში. ამავე დროს პოლიტიკის მიზანია შესაძლო უარყოფითი ეფექტების შეზღუდვა, როგორიცაა, გარემოზე უარყოფითი ზეგავლენა, დანიშნულების ადგილების გადატვირთვა, ხმაური, ქუჩების გადატვირთვა, დანაგვიანება და ა.შ. მთავარი ამოცანაა შემუშავდეს და განხორციელდეს გეგმა, რომელიც მდიდარ ბუნებრივ და კულტურულ რესურსებს მსოფლიო დონის ტურისტულ პროდუქტად და უნიკალური შთაბეჭდილებების მიღების შესაძლებლობად აქცევს. მნიშვნელოვანია განვითარების ხედვა, როგორ ამცირებს სიღარიბეს, წაახალიებს დასაქმებას, ინფრასტრუქტურის შექმნას, თუმცა ზრდა არ უნდა ხდებოდეს გარემოს ხარჯზე, რადგან საბოლო ოჯამში გარემო ისევე როგორც კულტურული მემკვიდრეობა ბუნებრივი კაპიტალია ტურიზმის სექტორისათვის. ტურიზმი უნდა ატარებდეს მდგრად ხასიათს და თავისი ბუნებით უნდა იყოს დამზოგავი. გასათვალისწინებელია ის ფაქტი, რომ გაეროს მსოფლიო ტურიზმის ორგნიზაციის (UNჭთO) მიერ მიმდინარე წელი მდგრად წელიწადად არის აღიარებული. ტურიზმის სექტორთან დაკავშირებული საქმიანობის ყველაზე მნიშვნელოვანი ეკონომიკური მახასიათებელია ის, რომ ისინი ხელს უწყობენ განვითარებადი ქვეყნების სამ პრიორიტეტულ მიზანს: შემოსავლის გამომუშავებას, დასაქმებასა და უცხოური ვალუტის ზრდაში.. ამ თვალსაზრისით, ტურიზმის სექტორს შეუძლია მნიშვნელოვანი როლი შეასრულოს, როგორც ეკონომიკური განვითარების მამოძრავებელი ძალამ. ამ ინდუსტრიას გავლენა შეიძლება ჰქონდეს ეკონომიკური განვითარების სხვადასხვა ეტაპზე, თითოეული ქვეყნის სპეციფიკური მახასიათებლების მიხედვით. მისი ეკონომიკური გავლენა ფართოდ იგრძნობა სხვა წარმოების სექტორებში, რაც თითოეულ საქმეში ხელს უწყობს დაჩქარებული განვითარების მიზნების მიღწევას.ტურიზმის სექტორის საზღვრების განსაზღვრის მთავარი სირთულე არის იმის დადგენა, თუ რომელი ინვესტიციის ხარჯებს უნდა მივაკუთვნოთ ტურიზმის განვითარება. მიუხედავად იმისა, რომ ამ დროისთვის საერთაშორისო სააგენტოების მიერ არ განიხილება როგორც “სექტორი” ეროვნული აღრიცხვის თვალსაზრისით, ტურიზმი არის საქონლისა და მომსახურების კოლექცია, რომელიც სპეციალურად არის გათვალისწინებული ვიზიტორებისთვის.ეკონომიკის სხვა სექტორებთან ურთიერთდამოკიდებულების გამო, ძნელია ტურიზმის ანალიზი და დაგეგმვა. საბუნებისა და მემკვიდრეობის ტურიზმის განვითარებასაჭიროებს ინვესტიციებს, რომლებიც გარკვეულწილად განსხვავდება ტრადიციული ტურისტული სასტუმროს განვითარებისგან. შეიძლება არსებობდეს უფრო მეტი საჭიროება მიმზიდველ ადგილთან ან ობიექტზე დაშვების გასაუმჯობესებლად და განვითარების ისეთი რეჟიმისთვის, რომელიც არ ერევა მგრძნობიარე ისტორიულ მხარეზე. (3, n.d.)

 გლობალური  ტურიზმის გავლენა ქვეყნის ეკონომიკაზე

 ტურიზმი კარგია ქვეყნის ძირითადი ხაზისთვის. მაგრამ მას ასევე შეუძლია დაეხმაროს ათასობით ადამიანს რომ გადავიდეს საშუალო კლასში. ბევრი ადამინაი რომელიც შემოსაველბს სწორედ   ხელნაკეთი სუვენირების ან ადგილობრივი დელიკატესების გაყიდვით , სკუტერის ტურების შეთავაზებით იღებს. ბევია მცირე მოვაჭრეები არიან, რომლებიც ყიდიან ტანსაცმელს, ადგილობრივ ხელნაკეთობას ან სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციას.გლობალური ტურიზმი არის  ტრილიონიანი  ბიზნესი. და მაინც, ჩვენ შედარებით ცოტა ვიცით იმაზე, თუ რამდენად ეფექტურურია ტურიზმი  ქვეყნების ეკონომიკური ზრდის მიღწევაში.ჰარვარდის  მკვლევარებმა ანალიზები მოახდინეს უცხოური ტურიზმის ტენდენციების 40 ქვეყნისათვის, ანონიმური და აგრეგული გარიგების მონაცემების გამოყენებით. :ტურიზმი ექსპორტის 8 პროცენტზე მეტს შეადგენს – შედარებით ნავთობისა და ენერგიის ვაჭრობით და სასოფლო-სამეურნეო პროდუქტებით ოდნავ მცირეა.სასტუმროები და რესტორნები ტურისტული ხარჯების მხოლოდ 30 პროცენტს შეადგენს. ტურისტები მნიშვნელოვნად ხარჯავენ  ფულს ტანსაცმლისა და აქსესუარებისთვის, სასურსათო ნივთებისა, სატრანსპორტო და საგანმანათლებლო მომსახურების მომსახურებაში.  გათვალისწინებით, ეფექტურად გამოტოვებთ ტურისტული ხარჯების 70 პროცენტს.პოლიტიკოსებმა უნდა დააიდენტიფიცირონ   განვითარებული წყაროები უცხოური ტურიზმისთვის, მაგალითად, ჩინეთი. მაგალითად, ტურისტთა რაოდენობა ჩინეთიდან აშშ – ში, ყოველწლიურად გაიზარდა 22 პროცენტით ყოველწლიურად . დიდი პოლულარობის  მქონე სხვა ქვეყნებში შედის არგენტინა, ეგვიპტე და საუდის არაბეთი.ტურიზმთან დაკავშირებული პროფილები ხშირად მკვეთრად განსხვავდება დანიშნულების მიხედვით. ლოს ანჯელესში ჩინეთის ბააზე  დაფუძნებული ტურიზმის ხარჯების წილი თითქმის სამჯერ მეტია, ვიდრე ნიუ – იორკში, სადაც დომინირებს ევროპულთა სტუმრობა  .უფრო ღრმა შეხედულებისამებრ, ქვეყნებს შეუძლიათ დაიწყონ ტურიზმის ღრმად დაკვირვება ისევე მნიშველოვნად აღქმა ტურიზმის როგორც არის ექპორტი და სხვა ეკონომიკურის ზრდის ფაქტორები. (4, n.d.)

ტურიზმი კორონავირუსის დროს

ტურიზმის ეკონომიკური მნიშვნელობაზე არავინ დავობს, თუმცა, ამასთანავე, რამდენად უსაფრთხო შეიძლება გახდეს ტურიზმის ამოქმედება საქართველოს მოქალაქეებისთვის, არის თუ არა ტურიზმის სექტორი მზად იმისთვის, რომ შესაძლო გართულებები მინიმუმამდე შეამციროს და რამდენად რეალისტურია ტურიზმთან დაკავშირებული რეკომენდაციების გათვალისწინებით ეპიდსიტუაციის გაუარესების თავიდან არიდება – ყველაამ საკითხზე სამთავრობო და კერძო სექტორი, ასევე, საერთაშორისო ორგანიზაციები აქტიურად მუშაობენ.ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის მონაცემებით, 2019 წელს საქართველოში 9 მილიონი საერთაშორისო ვიზიტი განხორციელდა. ყველაზე მეტი სტუმარი ქვეყანას აზერბაიჯანიდან, რუსეთიდან, სომხეთიდან და თურქეთიდან ეწვია.მაღალია ვიზიტების რაოდენობა ისრაელიდან, უკრაინიდან, ირანიდან, ყაზახეთიდან.

2019მონაცემებით ტურიზმის სექტორიდან შემოსავალმა 3 მილიარდ აშშ დოლარს გადააჭარბა. ეს კი მთლიანი შიდა პროდუქტის 11.5 პროცენტია.

 (7, თ. გ.)

გასულ წელთნ შედარებით, იანვარიდან მარტის თვის ჩათვლით, საქართველოში უცხოელი ტურისტების შემოსვლის დინამიკა ასეთია: ტურიზმის ეროვნული ადმინისტრაციის მონაცემებით, წლევანდელი წლის იანვარში გასულ წელთან შედარებით 19.8 პროცენტიანი ზრდა შეინიშნებოდა საერთაშორისო მოგზაურების ვიზიტების თვალსაზრისით. თებერვალში ორივე წლისთვის იდენტური მაჩვენებელი დაფიქსირდა, 2020 წლის მარტის თვიდან 62.3  პროცენტით იკლო ვიზიტების რაოდენობამ, ხოლო აპრილში მთელი 95.5 პროცენტით შემცირდა საერთაშორისო მოგზაურების ვიზიტები.

 მართალია, ასეთი დრამატული ცვლილება პანდემიით არის გამოწვეული, რაც არამხოლოდ საქართველოში, არამედ გლობალურად აისახა ტურიზმის სექტორზე. თუმცა, ეს მონაცემები იმის საილუსტრაციოდაც გამოდგება, რამდენად დიდია ტურიზმის წილი საქართველოს ეკონომიკაზე, რამდენად დიდი მნიშვნელობა აქვს ქვეყნისთვის სფეროს ამოქმედებას და რამხელა გამოწვევების წინაშე დადგა ტურიზმის სექტორი კორონავირუსის შემდეგ.თუმცა, ტურიზმის ამოქმედებისას გასათვალისწინებელია როგორც საქართველოს სახელმწიფო სტრატეგია, ასევე სხვა სახელმწიფოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებებიც. ამ ამოცანის შესრულება განსაკუთრებით რთულდება იმ ქვეყნების კორონავირუსით გამოწვეული ეპიდემიოლოგიური სიტუაციის გათვალისწინებით, საიდანაც ტურისტების ყველაზე დიდი ნაკადი შემოდიოდა გასულ წელს.დღევანდელი მონაცემებით, რუსეთი მეორე ადგილზეა მსოფლიოში COVID-19-ის გავრცელებით, ირანი და თურქეთი ათეულში შედის, ხოლო ყველა დანარჩენ ქვეყანაში, სადაც საქართველო პოპულარულ ტურისტულ მიმართულებად განიხილება, დღესდღეობით ვირუსის გავრცელების გაცილებით მაღალი მაჩვენებელია, ვიდრე საქართველოში.ამ ეტაპზე ვარაუდობენ, რომ 2021 წელს ტურისტული შემოდინებები, 2019 წელთან შედარებით, იქნება 25 პროცენტით ნაკლები“. (7, თ. გ.)

მსხვილი სასტუმროების დატვირთვა

 (8, თ. გ.)

შიდა ბაზარი,დასაქმება,ფისკალური სექტორი,ბიზნეს სექტორი,გლობალური  ტურიზმი და მშპ

ტურიზმისა და ეკონომიკურ ზრდას შორის კავშირი აქვს ზოგადად, განიხილავენ ორ სხვადახვა  კომპონენტს ეკონომიკურ ლიტერატურაში. პირველი მიღებული იყო კეინზისგან გამრავლების თეორია. კინეზიური მიდგომის თანახმად, საერთაშორისო ტურიზმი შეიძლება იქნას მიღებული როგორც ეგზოგენური კომპონენტი საერთო მოთხოვნა, რომელიც დადებით გავლენას ახდენს შემოსავალზე,დასაქმება და ა.შ., ამრიგად,   გამრავლების ეფექტები ნიშნავს, რომ ნებისმიერი მთავრობის ხარჯები ხარჯვის ციკლებთან დაკავშირებითრაც ზრდის დასაქმებას და შემოსავალს, მიუხედავად მასზე გაწეული  ხარჯის. ამასთან, ტურიზმს გადამწყვეტი როლი აქვს არაპირდაპირი გზით წარმოების და  სხვა ფაქტორების ზრდაში  . ტურიზმის  გაზრდის შემდეგ,გაუმჯობესდება ქვეყნის კონკურენცია. შემოსავალი ტურიზმიდან სისტემატურად ანაზღაურეს ქვეყნის სავაჭრო დისბალანსი. ალტერნატიული მიდგომა, რომელსაც ყველაზე ხშირად გხვდება ლიტერატურაში , ენდოგენური ზრდის  და ახალი სავაჭრო თეორია, რომელიც მიიღო ტურიზმის სექტორმა.ტურისტები ხელს უწყობენ გაყიდვებს, მოგების ზრდას , საგადასახადო შემოსავალს  ზრდას და ამითი ზრდის  ზოგადი შემოსავლის ზრდას მასპინძელ ქვეყნებში. ამ შემოსავლის ნაწილი გამოიყოფა დაფარვისთვის ადგილობრივი ბიზნესის მიერ წარმოების ფაქტორები, როგორც ხელფასები, ქირა დაპროცენტული გადასახადები და დივიდენდის განაწილების გამოყენების ნაწილი . ამასთან, მთავრობის გაზრდილი ინვესტიცია ტურიზმში პირდაპირი შემოსავლის გარდა, შემოსავლის გამრავლებულია ეფექტს იწვევს. შემოსავლის ზრდის შემდეგ დონე მიდის და საკმარისი ეკონომიკური ზრდა ხორციელდება,შემცირდება ეკონომიკური უთანასწორობა და შემოსავლის განაწილება ბალანსდება .წარმოების ზრდასთან ერთად, ახალი ბიზნეს შესაძლებლობები იქმენება როგორც ამ  სექტორში, ასევე მასთან დაკავშირებულ სექტორებში.ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია განვითარებადი ქვეყნებისთვის რომლებსაც აქვთ მწირი კაპიტალი და შრომის ფართო ინდუსტრიები. ტურიზმისა და მოგზაურობის მსოფლიო საბჭოს შესაბამისად, ტურიზმია მსოფლიოს უდიდესი ინდუსტრია, რომელიც ხელს უწყობს დასაქმებას.ტურიზმის სექტორი უზრუნველყოფს სასარგებლო შედეგებს საზოგადოებრივ ეკონომიკაში,განსაკუთრებით ადგილობრივ დონეზე.  ეს ზრდის ქვეყნის საგადასახადო შემოსავლებს, მთავრობის  ინვესტიციას ახალ ინფრასტრუქტურაში, როგორიცაა გზისმშენებლობა, წყლისა და კანალიზაციის სისტემები, საკომუნიკაციო ქსელები,სოფლის სკოლები, სანიტარული და ჯანმრთელობის გაუმჯობესება. როდესაც იზრდება სახელმწიფო ინვესტიციები ვითარდება ტექნოლოგიები რაც საბოოლო ჯამში ზრდის გრძელავდიან პერიოდში ტურისტების შემოდინებას.ტურიზმი ფართო პოზიტიურ გავლენს ახდენს ეკონომიკურ შემოსავალზე.კონკურენციის გაზრდა წარმოების მასშტაბის ზრადს იწვევს. ტურიზმი ავითარებს ს ტექნოლოგიას, ცოდნას. აგრეთვე გაზრდილი ეფექტურობა, საქონლის ერთეულის ღირებულებადა მომსახურება სარგებლობს მასშტაბის ეკონომიკით. ამრიგად, პოზიტიურიმასშტაბის ეკონომიკა ამცირებს ადგილობრივი ბიზნესის წარმოების ხარჯებს.ტურიზმის სექტორი ლათინური ამერიკის და კარიბის ზღვის ქვეყნებში მნიშვნელოვნად უწყობს ხელს მშპ-ს ზრადს, თუმცა ეს წვლილი არ აისახება უმეტეს ქვეყნის შიდა შემოსავალსა და პროდუქტის ანგარიშებში. ბაჰამის კუნძულებზე ტურიზმი მოიცავს მშპ-ს დაახლოებით ერთ მესამედს და ეკონომიკური საქმიანობის სექტორების უმეტესი ნაწილი პირდაპირ ან არაპირდაპირი კავშირშია მასთან. ბარბადოსში ტურიზმი წამყვანი ეკონომიკური სექტორია, რომელიც მშპ-ს 15 პროცენტს შეადგენს  იამაიკაში, მშპ-ში ტურიზმის წვლილი 1992 წელს 13.4 პროცენტს შეადგენდა, ხოლო მექსიკაში მხოლოდ 4 პროცენტი იყო. სინამდვილეში, უცხოური ვალუტის შემოდინება ხდება ვიზიტორების მიერ მოხმარებული საქონლისა და მომსახურების საფუძველზე. იმპორტის საჭიროებები დამოკიდებულია ქვეყნის დონის განვითარების დონესა და დივერსიფიკაციის ხარისხზე. ეს საჭიროებები ასევე არის დამოკიდებული იმპორტირებული პროდუქციის შემცვლელების ხელმისაწვდომობაზე და თითოეულ ქვეყანაში ტურისტული მიწოდების ხარისხობრივ დონეზე. (5, n.d.)

მიწოდება ტურიზმის სფეროში

ტურიზმი შეიძლება განისაზღვროს, როგორც ეკონომიკის სპეციფიური დარგი, რომელიც აერთიანებს სხვადასხვა დამოუკიდებელი დარგების შემადგენელ ერთეულებს, მაგალითად სამგზავრო ინფრასტრუქტურა, რომელიც განეკუთვნება სატრანსპორტო დარგს. აქედან გამომდინარე არ შეიძლება ტურიზმი განხილულ იქნას მისი შემადგენელი ნაწილებიდან მხოლოდ ერთ-ერთის მაგალითზე, რადგან თითოეული მათგანს გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭება მთლიანად ტურიზმის, როგორც დარგში გაწეული დანახარჯების აღრიცხვის თვალსაზრისით. ვიზიტორი არის, ის ვინც განსაზღვრავს იმ პროდუქტებისა და საქმიანობების ჩამონათვალს, რომელზეც უნდა მოხდეს ტურიზმის ანალიზის ფოკუსირება, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ უგულებელყოფილი უნდა იქნას სხვა ნაკლებმნიშვნელოვანი პროდუქტები. მოგზაურობისას ვიზიტორს უჩნდება სხვადასხვა ტიპის, სპეციფიური მოთხოვნლებები, რომლებიც განსაზღვრავენ ტურიზმის სფეროში განსაკუთრებული მნიშვნელობის მქონე საქონლისა და მომსახურების არსებობას: ტრანსპორტირება, საცხოვრებელი ადგილი, კვება და ა.შ. მოცემული სპეციფიური საქონლისა და მომსახურების მომხმარებლებად შეიძლება მოგვევლინონ, როგორც ვიზიტორბი, ისე რეზიდენტებიც, მაგრამ ტურიზმის თავისებურებას წარმოადგენს ის, რომ ამ სფეროში გაწეული ხარჯების უდიდესი წილი მოდის სწორედ ვიზიტორებზე:

●          კოლექტიური საცხოვრებელი ადგილები უფრო ხშირად ვიზიტორების მიერ გამოიყენება;

●          არ არსებობს ტურიზმი ტარანსპორტირების გარეშე;

●          უმეტეს შემთხვევაში ვიზიტორები რესტორანში მირთმევას არჩევენ საკვების სახლში მომზადებას;

●          ზოგადად, უჩვეულო გარემოში ყოფნის გამო, ვიზიტორები უფრო აქტიურად მოითხოვენ გარე მიმწოდებლების მომსახურებას.

ამრიგად, ტურიზმის ანალიზი კონცენტრირებულია იმ საქონელსა და მომსახურებაზე, რომელიც მნიშვნელოვანია ვიზიტორებისათვის და არა პირიქით.მომსახურების ტიპები და კლასიფიკაციატურისტის განმეორებით ვიზიტს განაპირობებს მომსახურების მაღალი ხარისხი და მოწესრიგებული ინფრასტრუქტურა.საქართველოს საერთაშორისო ტურიზმის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანი პოტენციალი გააჩნია, რაც პირველ რიგში მოითხოვს სასტუმრო მომსახურების ხარისხის მაღალ სტანდარტებთან გათანაბრებას. სასტუმრო მომსახურების ხარისხი, როგორც მიზანი, დროდადრო იცვლება მომხმარებელთა მოთხოვნის შესაბამისად. ხარისხი, პირველ რიგში, მომხმარებელთა შეგრძნებაა, რაც იმას ნიშნავს, რომ სასტუმროს უმაღლესი რგოლის მენეჯერებმა უნდა აღიქვან იგი ისევე, როგორც მომხმარებლებმა.ტურისტული პროდუქტის ხარისხი პირაპირპროპორციულია  სასტუმრო მომსახურების. ეს ყოველივე განსაზღვრავს სასტუმრო პროდუქტის მრავალფეროვნებას, სასურველობას, ფუნქციონალურ სტრუქტურას და მათ მმართველობით, სამეურნეო-ეკონომიკურ საქმიანობას.აქედან ჩანს, რომ უწინარეს ყოვლისა უნდა განვიხილოთ სასტუმრო მომსახურების ის ფაქტორები, რომლებიც განსაზღვრავს მომხმარებელთა არჩევანსა და კეთილგანწყობას:

●          სტუმარებთან ურთიერთობის მართვა – სასტუმრო მენეჯმენტის ფუნდამენტური ამოცანაა. იგი კონკურენტუნარიანობის, პოტენციურ მომხმარებელთა მოლოდინის ერთ-ერთი განმსაზღვრელი ფაქტორია. სასტუმროს მობინადრეებთან წარმატებული კომუნიკაციის მნიშვნელოვანი ელემენტია მათთან პერსონალის ურთიერთობის რეგლამენტის, სასტუმროს შინაგანაწესის შემუშავება, მათი დებულებების რეალიზაციის კონტროლი.

●          სტუმრებთან წარმატებული კომუნიკაციის სისტემა უნდა ვრცელდებოდეს სასტუმროს მთელ ტერიტორიაზე, მოიცავდეს ყველა ქვედანაყოფს, სამსახურსა და ცალკეულ მუშაკს. ამისათვის საჭიროა პერსონალის კვალიფიკაციის ამაღლებაზე მუდმივი ზრუნვა, მომსახურების ხარისხის მონიტორინგისა და განსაკუთრებით კი, სტუმრების მიერ მომსახურების შეფასების სისტემის დანერგვა.

●          კლიენტზე ორიენტაცია – მათთან ურთიერთობების მართვის ინსტრუმენტია, რომელიც განაპირობებს გრძელვადიან პერიოდში მდგრადი მოგების მიღების შესაძლებლობას.

●          სტუმრებთან და პოტენციურ მომხმარებლებთან ურთიერთობების მარვის პროცესში მიზანშეწონილია მაღალშემოსავლიანი კლიენტების სეგმენტის გამოვლენა, რომელიც შემდგომ მიზნობრივ სეგმენტად იქნება გამოყენებული.

●          სტუმრებთან კომუნიკაციის მმართველობით ასპექტზე ბევრადაა დამოკიდებული მათი ლოიალობა სასტუმროს მიმართ და ურთიერთობა მის პერსონალთან. ორიენტაცია მომხმარებელზე, განაპირობებს იმ ურთიერთობათა არხების ეფექტიან მართვას, რომლებიც აკავშირებს სასტუმრო საწარმოს მობინადრეებთან და პოტენციურ მომხმარებლებთან.

●          მომხმარებელზე ორიენტაცია – ბიზნესის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი სტრატეგიაა, რომლის მიზანია სტუმრის მოთხოვნათა მაქსიმალური დაკმაყოფილება.აღნიშნული სტრატეგიის შედეგია მომხმარებელთა ნდობა სასტუმროს მიმართ.ხშირია, როდესაც სასტუმროს გამოცხადებული აქვს, რომ მისი მთავარი ფასეულობა სტუმარია, მაგრამ მომხმარებელთა დაბალი ნდობით სარგებლობს. ეს მიუთითებს მომსახურების დაბალ დონეზე.როდესაც სასტუმროს სტრატეგია მომხმარებელზე იგება, მაშინ თამამად შეიძლება ითქვას, რომ სასტუმროს პერსონალისათვის მთავარია სტუმარი.სასტუმროს თოთოეული პერსონალი , თავისი ძირითადი საქმიანობის გარდა, აგრეთვე არის სასტუმროს სახე, რომელიც ხელს უწყობს ბრენდის წინ წაწევას. ის „მარკეტოლოგიცაა“ , რომელიც კლიენტებთან კონტაქტების შედეგად მოპოვებულ მთელ ინფორმაციას იყენებს შემდგომი განვითარებისთვის. (5, n.d.)

საქრთველოს ეკონომიკურ  ზრდაზე  გლობალური ტურმიზმის     ზეგვალენა

საქართველოში ტურიზმი ერთ-ერთი ის სფეროა, რომელსაც მოსახლეობამ და სახელმწიფომ ძალიან დიდი ყურადღება უნდა დაუთმოს, რადგან ის ქვეყანას ეხმარება იყოს კიდევ უფრო მეტად განვითარებული, ცნობილი მსოფლიოს სხვა ქვეყნებში და რაც მთავარია ქართველო მოსახლეობისთვის ეს სფერო სიღარიბის დაძლევის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი იარაღია. ტურიზმი ჩვენს ქვეყანას დაეხმარება განავითაროს ვაჭრობისა და მომსახურების სფერო, რაც კიდევ უფრო გაზრდი სამუშაო ადგილების რაოდენობას ქართველი მოსახლეობისთვის, ამისათვის მთავარია რომ ჩვენმა ქვეყანამ ბევრი იმუშბოს ძლიერი პიროვნებების მოზიდვისთვისა და სპეციალისტების აღზრდისთვის, რათა ისინი ცოდნით აღჭურვონ ჩვენი ქვეყნის განვითარებისთვის მომავალში.ჩვენი ქვეყანა პოტენციურად ძალიან ძლიერია იმისათვის, რომ იყოს მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესო დასასვენებელი ადგილი, ამაში ხელს დიდად გვიწყობს ზღვის სანაპიროები, სამთო სათხილამური სპორტები, ალპინიზმი და ა.შ ამ ყველაფერს კი განაპირობებს დიდი და მცირე მთაგრეხილების არსებობა.საქართველო მდიდარია არა მარტო კურორტების, არამედ საკურორტო ადგილების რაოდენობითაც, ლამაზი ბუნებისა და მშვიდი გარემოს გარდა, ჩვენი ქვეყნის ადგილების უმრავლესობას სამკურნალო თვისებებიც აქვს, მაგალითად მინერალური წყლები რომლებიც საქართველოში ორიათასს აღემატება. ვფიქრობ ეს ყველაფერი ყურადსაღებია როგორ გარე ამავე დროს შიდა ტურიზმისთვის. საქართველო ყველა სეგმენტის ტურისტს აკმაყოფილებს: ტურისტები, რომელთაც დასვენების გარდა სხვა მიზნები ამოძრავებთ სამოგზაუროდ, ოქნება ეს მკურნალობა, გართობა, ელიგიასთან თუ ანტიკურ ეპოქასთან დაკავშირებული ღირსშესანიშნაობების მონახულება. გარდა ამისა უნდა აღინიშნოს, რომ საქართველო მდებარეობს აზიისა და ევროპის გზაჯვარედინზე, რომელიც ერთგვარ ძაფს წარმოადგენს დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის, ეს კი კიდევ უფრო მეტ დატვირთვას სძენს ჩვენს ქვეყანას. გარდა ამისა, ძალიან დიდი ყურადღება უნდა დაეთმოს იმას, რომ ჩვენს ქვეყანას გააჩნია საკუტარი დამწერლობა, თანაც არა ერთი, არამედ რამოდენიმე სახეობის და ეს კიდევ უფრო ინდივიდუალურსა და საინტერესოს ხდის ჩვენს ქვეყანას. უმთავრესია ის, რომ ტურისტების თითქმის 100% დიდ თანხას ხარჯავს რაც დიდ გავლენას ახდენს ჩვენი მოსახლეობის სოციალურ მდგომერეობაზე. იმ საკვები დაწესებულებების, სასტუმროების, ჰოსტელებისა თუ მოტელების არსებობა რომლებითაც ტურისტები ხშირად სარგებლობენ ხელს დიდად უწყობს ჩვენი ქვეყნის მოსახლეობის ეკონომიკურად გაუმჯობესებასა და სამუშაო ადგილების გაზრდას.ტურიზმის განვითარება დიდადაა დაკავშირებული იმაზე, თუ როგორ აწვდენს ჩვენი ქვეყანა უცხიელ თუ ქართველ ტურისტებს ყველა საჭირო ინფორმაციას, რაც ამ სფეროს განვითარებას ხელს შეუწობს, განავითარებს, დახვეწავს და კიდევ უფრო პოპულარუს გახდის მას. როგორც უკვე აღვნიშნე, საქართველოში ტურიზმი შემოსავლის ძირითადი ნაწილია, რომლის დახვეწაც კიდევ უფრო ბევრადაა შესაძლებელი.NDI – ს სოციალური კვლევის თანახმად, რომელიც გაზაფხულზე იქნა წარმოებული, საქართველოში დასახელდა სამი უმთავრესად მნიშვნელოვანი ეროვნული პრობლემა, ესენია სამუშაო ადგილების მწირი რაოდენობა, ფასების ზრდა საკვებზე, კომუნალურ გადასახადებზე თუ სხვა და სიღარიბე. ტურიზმი ეხმარება სოციალურ-ეკონომიკური დონის განვითარებას რეგიონებში, რაც საქართველოში ძალიან პრობლემურია.ბევრ განვითარებად და ნაკლებად განვითარებულ ქვეყანაში ტურიზმი შემოსავლის მთავარი წყაროა. შეიძლება ითქვას, რომ რეგიონის მოსახლეობას შეუძლია გაცილებით მეტი სარგებელი მიიღოს ტურიზმის შემოსავლებიდან. მათ აქვთ თვითდასაქმებული შესაძლებლობები, გაყიდონ ადგილობრივი პროდუქტები და მომსახურება. თანამედროვე ტურიზმი არის დასაქმების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი განძია  და, ამავე დროს, იგი განიხილება, როგორც სიღარიბის დაძლევის მნიშვნელოვანი ფაქტორად. სახელმწიფო სოციალურ-ეკონომიკის პოლიტიკის მთავარი მიზანი ტურიზმის მიზანმიმართული და რთული განვითარებაა.ტურიზმი არის საქართველოს ეკონომიკის ერთ-ერთი სწრაფად მზარდი სექტორი. (6, n.d.)

 

გამოყენებული ლიტერატურა

1. (n.d.). Retrieved from https://www.statista.com/topics/962/global-tourism/

2. (n.d.). Retrieved from https://www.britannica.com/topic/tourism

3. (n.d.). Retrieved from https://tourismteacher.com/importance-of-tourism/

4. (n.d.). Retrieved from https://wttc.org/Research/Economic-Impact

5. (n.d.). Retrieved from https://www.wto.org/english/res_e/reser_e/ersd202011_e.pdf

5. (n.d.). Retrieved from http://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:608653/FULLTEXT01.pdf

6. (n.d.). Retrieved from http://dl.sangu.edu.ge/pdf/dissertacia/mgavasheli.pdf

7. (n.d.). Retrieved from https://www.throughthenews.com/ka/stories/turizmi-koronavirusis-dros

8. (n.d.). Retrieved from https://www.radiotavisupleba.ge/a/30779715.html