საფოსტო მომსახურების სექტორის განვითარების ტენდენციები თანამედროვე ეკონომიკაში
ავტორის სტილი დაცულია
მარიამი მანუკოვი
ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის, IV კურსის სტუდენტი
marimanukova24@gmail.com
ანოტაცია
საზოგადოების განვითარებაში, რომელიც მჭიდროდ არის დაკავშირებული ინფორმაციის გაცვლასთან, მთავარ როლს ასრულებს კომუნიკაცია, კერძოდ, ინფორმაციის მიღება და გადაცემა სხვადასხვა ტექნიკური საშუალებების გამოყენებით. ფოსტა მისი ერთ-ერთი მიმართულებაა. ინფორმაციული ტექნოლოგიებისა და კომუნიკაციების სწრაფი განვითარების მიუხედავად, საფოსტო კომუნიკაცია რჩება ინფორმაციის გადაცემის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან საშუალებად. ის საკმაოდ წარმატებით ვითარდება, იძენს ახალ შესაძლებლობებსა და ფუნქციებს. საფოსტო ინდუსტრია სამრეწველო და სოციალური ინფრასტრუქტურის განუყოფელი ნაწილია და მოქმედებს ქვეყნის ტერიტორიაზე ფიზიკური და იურიდიული პირების, სამთავრობო ორგანოების საჭიროებების დასაკმაყოფილებლად საფოსტო მომსახურებაში. ამ მხრივ, ეს თემა საკმაოდ აქტუალურია თანამედროვე ეკონომიკური სისტემის პირობებში, ამიტომ მოცემულ სტატიაში გაანალიზებულია სწორედ საფოსტო მომსახურების განვითარების ტენდენციები თანამედროვე ეკონომიკაში.
Annotation
In the development of society, which is closely related to the exchange of information, the main role is played by communication, in particular, the receipt and transmission of information using various technical means. The post office is one of its directions. Despite the rapid development of information technologies and communications, postal communication remains one of the most important means of information transmission. It is developing quite successfully, acquiring new features and functions. The postal industry is an integral part of the industrial and social infrastructure and operates on the territory of the country to meet the needs of individuals and legal entities, government agencies in postal services. In this regard, this topic is quite relevant in the conditions of the modern economic system, so this article analyzes the trends in the development of postal services in the conditions of the modern economy.
საფოსტო მომსახურების არსი და ტიპები
საფოსტო მომსახურება არის მომსახურების ტიპი, რომელიც წარმოადგენს ტექნიკურ იდა სატრანსპორტო საშუალებების ერთიან საწარმოო და ტექნოლოგიურ კომპლექსს, რომელიც უზრუნველყოფს საფოსტო გზავნილების მიღებას, დამუშავებას, ტრანსპორტირებას, მიწოდებას, აგრეთვე საფოსტო შეკვეთების განხორციელებას.
საფოსტო მომსახურებას მიეკუთვნება:
- საფოსტო გზავნილების მიღება, დამუშავება, შენახვა, ტრანსპორტირება, მიწოდება;
- საფოსტო ნივთების გაგზავნა და დაბრუნება;
- დაჩქარებული ფოსტა;
- ბეჭდური მედიის ხელმოწერების მიღება და მათი მიწოდება;
- აბონენტების მიერ შეკვეთილი ბეჭდური მედიის გადამისამართება;
- პენსიების, შემწეობების, კომპენსაციების და სხვა სოციალური გადასახადების გადახდა;
- წერილობითი კორესპონდენციისა და ამანათების შეფუთვა;
- საფოსტო გზავნილების თანმხლები მისამართების, დანართების ინვენტარის, საფოსტო ფულადი გზავნილების ფორმების შევსება;
- მისამართების და წერილობითი შეტყობინებების წერა;
- სააბონენტო საფოსტო ყუთების გამოყენების უზრუნველყოფა;
- საფოსტო მომსახურების გაწევა ბინაზე;
- სხვა მომსახურება, რომელიც არ არის აკრძალული კანონით.
არსებობს საჯარო საფოსტო მომსახურება, რომელიც ფუნქციონირებს სახელმწიფოში ყველა მოქალაქისთვის, საჯარო ხელისუფლების, ადგილობრივი ხელისუფლებისა და იურიდიული პირისთვის და საერთაშორისო საფოსტო მომსახურება, რომლის ფარგლებშიც ხდება ფოსტის გაცვლა სხვადასხვა სახელმწიფოში მდებარე საფოსტო განყოფილებებს შორის. საერთაშორისო თანამშრომლობა საფოსტო მომსახურების განვითარების ერთ-ერთი მიზეზია. [1]
ფაქტები და სტატისტიკური მონაცემები თანამედროვე საფოსტო მომსახურების სექტორზე
ბოლო ორი წლის განმავლობაში, გლობალურ მომხმარებელთა ქცევაზე დიდი გავლენა მოახდინა COVID-19-ით გამოწვეული დაბლოკვის რამდენიმე ტალღამ, მიუხედავად მრავალ ქვეყანაში ვაქცინაციის ფართო კამპანიისა.
უახლესი შეფასებით, გლობალური საფოსტო ამანათის და ლოგისტიკის შემოსავალმა მიაღწია უმაღლეს მაჩვენებელს და 147 წლის განმავლობაში პირველად გადააჭარბა წერილების მიწოდებიდან მიღებულ შემოსავალს. [2]
ელექტრონული ვაჭრობის სტაბილური ზრდის წყალობით, რომელიც გამოწვეული იყო COVID-19 შეზღუდვებით, გლობალური შიდა ამანათის მოცულობა გაიზარდა 33,6%-ით 2019-დან 2021 წლამდე, როგორც ეს ჩანს დიაგრამა 1-დან. ყველაზე მაღალი წლიური ზრდის ტემპი, რომელიც ოდესმე დაფიქსირებულა შიდა ამანათის მიწოდების ნაკადისთვის საფოსტო სტატისტიკაში, მიღწეულია 2020 წელს გლობალურად 17.6%-იანი ზრდით. ეს ზრდა გაგრძელდა 2021 წელს, 13.6%-იანი წლიური ზრდით, რაც პანდემიამდელი 7.5%-იანი წლიური ზრდის ტენდენციას ბევრად აღემატება.
დიაგრამა 1. ზრდის ტენდენციები შიდა წერილისა და ამანათის მიწოდებისთვის 2019–2022 წლებში
როგორც ცხრილი 1-დან ჩანს, ტექნოლოგიური ინვესტიციების გაზრდით და ორგანიზაციების ფართო აქცენტირებით ოპერაციული სიზუსტის გაუმჯობესებაზე, 2022 წელს წერილები და ამანათები უფრო სწრაფად მოძრაობდნენ ქსელში დანიშნულების ადგილამდე მისასვლელად. 2022 წელს პირველი კლასის საფოსტო გზავნილის მიწოდების საშუალო დღე იყო 2,5 დღე, რაც ნაკლებია 2022 წელს დაფიქსირებულ 2,6 დღესთან შედარებით. პერიოდული გამოცემები დანიშნულების ადგილამდე აღწევდნენ საშუალოდ მხოლოდ 1,8 დღეში 2022 წელს.
ცხრილი 1. პირველი კლასის ფოსტის, მარკეტინგული ფოსტისა და პერიოდული გამოცემების მიწოდების საშუალო დღეები 2021-2022 წლებში
ცხრილი 2 გვიჩვენებს, რომ მოსალოდნელია მუდმივი პროგრესი ფოსტის ყველა კატეგორიაში ოპერაციების გაუმჯობესებული სიზუსტისა და ტექნოლოგიებში ახალი ინვესტიციების წყალობით. პირველი კლასის საფოსტო გზავნილების მწარმოებლურობის მაჩვენებელი შეადგენს 93,00 %-ს, მარკეტინგული საფოსტო გზავნილების ანალოგიური მაჩვენებელია 93,64 %, ხოლო პერიოდული გამოცემების მიწოდების მწარმოებლურობის მაჩვენებელია 85,75 %.
ცხრილი 2. პირველი კლასის ფოსტის, მარკეტინგული ფოსტისა და პერიოდული გამოცემების მიწოდების მწარმოებლურობის მიზნობრივი მაჩვენებლები 2023 წლისთვის
და ბოლოს, განვიხილოთ საფოსტო მომსახურების სექტორის, კერძოდ პირველი კლასის საფოსტო გზავნილების ფასები მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყანაში. დიაგრამა 2-დან ჩანს, რომ ამ ტიპის საფოსტო გზავნილების საშუალო მსოფლიო ფასი 2022 წელს შეადგენდა 1,25 აშშ დოლარს. ყველაზე მაღალი ფასები დაფიქსირებულია სამ ქვეყანაში: იტალია – 3,12 აშშ დოლარი, საფრანგეთი – 1,85 აშშ დოლარი და დიდი ბრიტანეთი – 1,14 აშშ დოლარი. შეერთებულ შატატებში, სადაც საფოსტო მომსახურების სექტორი ყველაზე სწრაფი ტემპებით ვითარდება, ეს მაჩვენებელი შეადგენს 0,58 აშშ დოლარს.
დიაგრამა 2. პირველი კლასის საფოსტო გზავნილების ფასები 2022 წლის მონაცემებით
წყარო: https://facts.usps.com/size-and-scope/
საფოსტო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების გზები
საფოსტო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესება გულისხმობს საფოსტო გზავნილების გაგზავნისა და საფოსტო ფულადი გზავნილების დროის შემცირებას, მათი უსაფრთხოების დონის ამაღლებას, მომხმარებლებისთვის შემოთავაზებული მომსახურების რეალური ხარისხის შესახებ ინფორმაციის ხელმისაწვდომობას, დამოუკიდებელი ექსპერტების შეფასების გათვალისწინებით.
საფოსტო მომსახურების ხარისხის გაუმჯობესების სამუშაოების ძირითადი მიმართულებებია:
- ხარისხის საერთაშორისო სტანდარტების დანერგვა;
- საფოსტო ტრანსპორტის ლოგისტიკის გაუმჯობესება;
- საფოსტო გზავნილების დამუშავების ავტომატიზაცია და მექანიზაცია;
- ახალი ტექნოლოგიების დანერგვა – მართვის ავტომატური სისტემები («track and trans» სისტემები) თანამედროვე საინფორმაციო საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენებით;
- საფოსტო მუშაკთა წარმოებისა და ტექნოლოგიური დისციპლინის გაუმჯობესება;
- საფოსტო შეფუთვის ახალი ტიპების დანერგვა არასანქცირებული გახსნისგან გაზრდილი დაცვით.
დასკვნა
დასკვნის სახით შეგვიძლია ჩამოვაყალიბოთ საფოსტო მომსახურების აუცილებელი პრიორიტეტები და სტრატეგიები:
- უფრო მოსახერხებელი და მარტივი გამოსაყენებლად იმ პროდუქტებითა და სერვისებით, რომლებიც აკმაყოფილებს მომხმარებლის საჭიროებებსა და ბაზრის მოთხოვნებს;
- უფრო ეფექტური კომუნიკაციისა და მიწოდების არხი ტექნოლოგიების მეშვეობით ფოსტის ღირებულების გაზრდით, ასევე ამ გაუმჯობესებიდან მიღებული საკმარისი შემოსავლით უნივერსალური სერვისის ქსელის მხარდაჭერის გასაგრძელებლად;
- კარგად მართული ორგანიზაცია, პროდუქტიულობის მაღალი დონით და გონივრული ფინანსური მენეჯმენტით;
- ერთ-ერთი საუკეთესო ადგილი უსაფრთხო სამუშაო ადგილზე სრულად ჩართულ სამუშაო ძალასთან მუშაობისთვის;
- ლიდერი მომხმარებელთა მომსახურებასა და დაკმაყოფილებაში, რომელიც უზრუნველყოფს დროულ, საიმედო და ზუსტ მიწოდებას ყველა მისამართზე გონივრულ ფასებში.
აშშ-ის ექსპერტთა შეფასებით, საფოსტო მომსახურება გააგრძელებს ტრანსფორმაციას. ამავდროულად, გააგრძელებს თავისი ვალდებულებების შესრულებას მომხმარებლების, თანამშრომლებისა და, ზოგადად, საზოგადოების წინაშე. [2]
გამოყენებული ლიტერატურა
- Postal Development Report 2020, Achieving higher performance amid a major crisis, International Bureau Executive Office (DIRCAB), Research and Strategy Programme, October 2020
- 2022 Postal Development Report, Postal journey towards a sustainable future, Berne, October 2022
- https://mcit.gov.eg/Upcont/Documents/Reports%20and%20Documents_12102022000_Postal_Development_Report_2022_12102022.pdf
- https://about.usps.com/newsroom/national-releases/2022/1207-mail-service-faster-more-reliable-in-fiscal-year-2022.htm
